Viêm họng mạn tính quá phát là gì? Nguy hiểm không?

Đặt lịch hẹn

×

Viêm họng mạn tính quá phát là gì? Nguy hiểm không?

Viêm họng mạn tính quá phát là gì? Nguy hiểm không?

Đặt lịch

Viêm họng mạn tính quá phát là tình trạng nghiêm trọng do nhiễm trùng tái phát nhiều lần. Lúc này, tổn thương ở niêm mạc họng tiến triển nặng, bị phù nề và có dấu hiệu tăng sản. Cần chú ý nghiêm túc điều trị y tế kết hợp với chăm sóc tốt để tránh các biến chứng phát sinh.

Viêm họng mạn tính quá phát là gì? Dấu hiệu nhận biết

Viêm họng mạn tính quá phát là thuật ngữ đề cập đến một thể thường gặp của bệnh viêm họng ở giai đoạn mãn tính. Ở giai đoạn mãn tính, bệnh viêm họng phát triển qua ba thể chính, bao gồm thể xuất tiết, thể quá phát và thể teo.

Thể quá phát đặc trưng bởi hiện tượng niêm mạc họng bị sưng nề và dày lên tạo thành các trụ giả. Lúc này, các nang lympho đã phát triển mạnh, tăng sản lành tính và dẫn đến hình thành các hạt nhỏ phù nề ở thành họng.

Thể quá phát của bệnh viêm họng mãn tính có thể đơn phát. Tuy nhiên hầu hết các trường hợp đều đi kèm với một số bệnh hô hấp mãn tính khác. Điển hình như viêm mũi, viêm xoang hay viêm thanh khí phế quản.

So với giai đoạn cấp thì giai đoạn viêm họng quá phát thường xảy ra do rất nhiều nguyên nhân cộng hưởng. Bệnh có xu hướng tiến triển dai dẳng, dễ tái phát nhiều lần và rất khó điều trị dứt điểm.

Bệnh viêm họng mãn tính thường không tiến triển quá phức tạp và gây ra các biến chứng nguy hiểm. Tuy nhiên nếu không chú ý can thiệp điều trị kịp thời thì bệnh sẽ tiến triển nặng. Từ đó gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng hô hấp và sức khỏe tổng thể.

Tham khảo thêm: Bột sắn dây và công dụng chữa viêm họng ít ai ngờ

Dấu hiệu nhận biết

Ngoài những triệu chứng cơ năng thì bệnh viêm họng mạn tính quá phát còn gây ra các biểu hiện thực thể tương đối điển hình. Để nhận biết bệnh thì cần dựa vào cả triệu chứng cơ năng và biểu hiện thực thể. Dưới đây là một số triệu chứng cơ năng thường gặp:

• Cổ họng có dấu hiệu khô, nóng rát và khó chịu
• Người bệnh thường xuyên cảm thấy ngứa ngáy và vướng mắc ở cổ họng (nhất là sau khi ngủ dậy)
• Cảm giác vướng mắc cổ họng thường có xu hướng kéo dài nên người bệnh hay có thói quen khạc đờm hoặc đằng hắng
• Cổ họng có đờm đặc, dẻo và dính
• Người bệnh hay bị ho khan – nhất là vào buổi đêm và sáng sớm
• Bị nghẹn vướng hay đau và khó chịu hơn khi nuốt
• Thỉnh thoảng gặp phải hiện tượng khàn giọng (nhất là sau khi uống rượu bia, hút thuốc hay nói quá nhiều)
• Hơi thở thường có mùi hôi, khó chịu
• Cổ họng trở nên nhạy cảm và dễ bị buồn nôn
• Ù tai (thường là do niêm mạc loa vòi Eustache tăng sản)

Ngoài ra, bệnh còn điển hình bởi một số đặc điểm thực thể như:

• Niêm mạc họng có dấu hiệu đỏ và trở nên dày hơn
• Lưỡi gà và màn hầu cũng có xu hướng dày lên, phần eo họng bị thu hẹp lại
• Các nang lympho ở thành sau họng có xu hướng quá sản và phát triển thành các hạt hay đám nề có màu đỏ hoặc hồng, lồi cao lên so với các vùng niêm mạc xung quanh
• Phía sau cạnh trị amidan, niêm mạc có biểu hiện phù nề và dày lên thành các trụ giả

Nguyên nhân gây viêm họng mạn tính quá phát

Như đã đề cập, bệnh viêm họng mãn tính xảy ra do rất nhiều các nguyên nhân khác nhau cộng hưởng. Các nguyên nhân chính thường gặp là:

1. Nhiễm trùng họng tái phát nhiều lần

Đây được cho là nguyên nhân trực tiếp khiến cho bệnh viêm họng mãn tính chuyển sang thể quá phát. Các hạch lympho nằm ở thành sau họng có tác dụng ngăn chặn vi khuẩn, virus tấn công thành họng.

Trường hợp nhiễm trùng tái phát nhiều lần sẽ khiến cho tổ chức lympho này bị phù nề và phát triển mạnh. Nhiều trường hợp còn dẫn đến quá sản và làm xuất hiện các hạt ở thành họng.

2. Các thói quen xấu

Thường xuyên duy trì các thói quen xấu sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể nói chung và niêm mạc họng nói riêng. Niêm mạc họng có thể bị kích thích, sưng viêm mãn tính nếu người bệnh thường xuyên hút thuốc lá, lạm dụng rượu hay tiếp xúc với các yếu tố dị nguyên, hóa chất độc hại.

Trường hợp không cách ly với các yếu tố gây hại nói trên thì niêm mạc họng sẽ bị tổn thương và dẫn đến sưng viêm nặng. Lâu ngày sẽ phát triển thành viêm họng mạn tính quá phát hay viêm họng mạn tính thể teo.

Tham khảo thêm: 6 Cách chữa ho, viêm họng bằng cây rau tần theo dân gian

3. Ngạt tắc mũi kéo dài

Ngạt tắc mũi là triệu chứng hô hấp thường gặp do rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Tình trạng này có thể kéo dài do polyp mũi, viêm xoang sau hay dị hình vách ngăn…

Đây cũng được cho là một trong những nguyên nhân khiến viêm họng kéo dài và nhanh chóng chuyển sang giai đoạn quá phát. Ngạt mũi kéo dài sẽ khiến người bệnh hình thành thói quen thở bằng miệng. Từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho các hại khuẩn và virus tấn công gây nhiễm trùng, tổn thương hầu họng.

4. Yếu tố cơ địa

Số liệu thống kê ghi nhận rằng, đa phần các trường hợp bị viêm họng quá phát đều có cơ địa dị ứng và đặc biệt là dị ứng gần như quanh năm. Ngoài ra, việc mắc các bệnh lý khiến chức năng miễn dịch suy giảm như suy gan, tiểu đường… cũng được cho là yếu tố liên quan.

5. Một số nguyên nhân khác

Ngoài những nguyên nhân chính nêu trên thì có một số yếu tố khác cũng được cho là làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm họng mạn tính quá phát. Bao gồm:

• Vệ sinh răng miệng kém
• Biến chứng của viêm họng cấp
• Biến chứng của các bệnh hô hấp khác
• Trào ngược dạ dày thực quản
• Sống trong môi trường ô nhiễm

Viêm họng mạn tính quá phát có nguy hiểm không?

So với giai đoạn cấp tính thì các triệu chứng của viêm họng mạn tính quá phát thường có xu hướng khởi phát chậm, tiến triển thầm lặng và dai dẳng. Điều này khiến cho nhiều người bệnh có tư tưởng chủ quan, lơ là khi gặp phải các dấu hiệu cảnh báo bệnh.

Trường hợp không chú ý thăm khám và điều trị sớm thì bệnh viêm họng quá phát có thể dẫn đến nguy hiểm. Đặc biệt là dễ làm phát sinh các ảnh hưởng hay biến chứng nặng nề như:

– Viêm họng mãn tính thể teo:

Tình trạng viêm họng mãn tính quá phát sẽ có xu hướng chuyển sang thể teo. Lúc này các nang tân và tuyến nhầy sẽ bị xơ hóa. Đây là thể bệnh rất phổ biến ở những người cao tuổi – nhất là những người mắc bệnh trĩ mũi.

– Tăng nguy cơ mắc bệnh đường hô hấp:

Tình trạng viêm nhiễm quá phát kéo dài sẽ gây ảnh hưởng tới các cơ quan hô hấp khác ở lân cận. Từ đó làm tăng nguy cơ mắc phải các bệnh lý như viêm thanh quản, phế quản mãn tính, viêm amidan, áp xe amidan…

– Ảnh hưởng tới thể trạng:

Các triệu chứng của bệnh viêm họng mạn tính quá phát thường kéo dài dai dẳng và bùng phát mạnh vào ban đêm. Điều này ảnh hưởng rất nhiều tới chất lượng giấc ngủ. Ngoài ra còn tác động xấu đến hệ thần kinh và làm tăng nguy cơ suy nhược cơ thể.

Tham khảo thêm: Cách dùng quả kha tử chữa ho, viêm họng, khàn tiếng

Cách điều trị bệnh viêm họng mạn tính quá phát

Bệnh viêm họng mạn tính quá phát thường kéo dài dai dẳng và rất khó để điều trị triệt để. Hơn nữa bệnh còn có xu hướng dễ tái phát nhiều lần sau điều trị. Nguyên tắc của điều trị là cần kết hợp điều trị nguyên nhân với điều trị triệu chứng. Dưới đây là một số giải pháp có khả năng đáp ứng:

1. Điều trị yếu tố nguyên nhân

Trước hết, khi phát hiện các dấu hiệu cảnh báo bệnh thì bạn nên chú ý thăm khám càng sớm càng tốt. Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra và chẩn đoán nguyên nhân cùng các yếu tố nguy cơ liên quan. Tùy thuộc vào kết quả chẩn đoán mà bác sĩ sẽ đưa ra giải pháp điều trị phù hợp. Bao gồm:

– Tăng cường dẫn lưu trong mũi:

Như đã đề cập, nghẹt tắc mũi kéo dài chính là yếu tố tạo điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn và virus xâm nhập vào niêm mạc họng và gây nhiễm trùng. Đối với từng trường hợp mà bác sĩ có thể chỉ định giải pháp thích hợp. Điển hình như chỉnh vách ngăn, cắt polyp mũi hay điều trị dứt điểm viêm xoang sau để đảm bảo sự lưu thông của mũi.

– Giải quyết hết các ổ viêm ở mũi, xoang và amidan:

Một số trường hợp, viêm họng mạn tính quá phát có thể xảy ra do ảnh hưởng từ các bệnh hô hấp. Lúc này cần áp dụng các biện pháp để điều trị triệt để các bệnh lý nguyên nhân. Sau khi các bệnh lý nguyên nhân được kiểm soát thì triệu chứng viêm họng quá phát sẽ có xu hướng thuyên giảm nhanh. Đồng thời có khả năng đáp ứng tốt hơn với phác đồ điều trị.

– Loại bỏ một số yếu tố kích thích:

Trường hợp nguyên nhân gây bệnh có liên quan đến các yếu tố kích thích thì cần loại bỏ và cách ly với các chất dị nguyên như phấn hoa hya hóa chất. Đồng thời từ bỏ thói quen hút thuốc lá và uống rượu bia ngay. Tiếp xúc với các yếu tố này không chỉ khiến bệnh viêm họng trở nặng mà còn tăng nguy cơ mắc các bệnh về thực quản và phổi.

– Điều trị các bệnh đường tiêu hóa:

Rất nhiều trường hợp viêm họng quá phát xảy ra do ảnh hưởng từ các triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản. Lúc này cần chú ý dùng thuốc theo chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa. Cùng với đó là xây dựng chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học để hạn chế tình trạng acid dịch vị trào ngược lên thực quản và vòm họng.

2. Sử dụng thuốc theo chỉ định bác sĩ

Điều trị bằng thuốc không phải là giải pháp đặc hiệu đối với bệnh viêm họng mạn tính quá phát. Giải pháp này phù hợp hơn trong trường hợp viêm họng cấp và viêm họng mạn tính ở thể xuất tiết.

Tuy nhiên với các trường hợp chưa thể can thiệp điều trị bằng thủ thuật xâm lấn thì bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc để khắc phục triệu chứng. Một số thuốc được dùng có thể là:

– Dùng dung dịch kiềm để súc miệng:

Súc miệng 2 lần/ ngày có khả năng cải thiện một số triệu chứng viêm họng quá phát thường gặp. Điển hình nhất là đau rát cổ họng, ứ đờm hay ho khan. BBM hay nước muối sinh lý NaCl 0.9% là các dung dịch kiềm được dùng phổ biến.

– Khí dung với hydrocortisone và kháng sinh:

Giải pháp này được áp dụng với mục đích làm giảm viêm. Đồng thời cải thiện tình trạng đau rát và ngăn ngừa nhiễm trùng. Tuy nhiên hydrocortisone có thể gây kích thích niêm mạc và khô họng. Chính vì vậy tuyệt đối không sử dụng thuốc trong thời gian dài.

– Dung dịch rơ miệng Natri Borat:

Nhiều trường hợp, dịch nhầy xuất hiện quá mức ở thành sau họng thì nên sử dụng dung dịch rơ miệng Natri Borat 1% nhằm loại bỏ dịch nhầy. Sau đó mới tiến hành dùng thuốc dạng khí dung hay thuốc bôi họng.

Tham khảo thêm: Mẹo chữa viêm họng bằng cây lá bỏng bạn nên biết

– Thuốc bôi hoặc chấm họng:

Các loại thuốc này được sử dụng bằng cách thoa hoặc chấm trực tiếp lên niêm mạc hầu họng đang bị đau rát. Thuốc có công dụng làm mát, giảm viêm và khắc phục tình trạng đau cổ họng. SMC và Glycerin borat 3% là các thuốc bôi/ chấm họng được dùng phổ biến nhất.

3. Áp dụng mẹo tự nhiên để hỗ trợ

Bên cạnh việc dùng thuốc thì áp dụng một số mẹo tự nhiên tại nhà cũng sẽ giúp cải thiện triệu chứng viêm họng mạn tính quá phát. Đây là giải pháp đơn giản, lành tính và rất dễ thực hiện. Lựa chọn điều trị bao gồm:

– Sử dụng gừng tươi:

Gừng tươi còn được gọi là sinh khương – dược liệu có vị cay nồng và tính ấm. Sử dụng gừng sẽ giúp làm giảm ho và ấm phế. Ngoài ra, hoạt chất Cineol trong gừng còn giúp ức chế các loại virus, hại khuẩn và ký sinh trùng. Còn hàm lượng Gingerol và Zingerol dồi dào có tác dụng làm loãng dịch đờm và chống viêm hiệu quả.

• Chuẩn bị 50g gừng tươi đem cạo vỏ, rửa sạch
• Sau đó cắt thành từng lát mỏng
• Ngậm và nhai gừng trực tiếp để tinh dầu thấm vào niêm mạc họng

– Dùng mật ong chữa viêm họng mạn tính quá phát:

Mật ong là thực phẩm quen thuộc trong đời sống thường ngày. Nó chứa hàm lượng dưỡng chất cao giúp bồi bổ sức khỏe và nâng cao miễn dịch. Dùng mật ong đúng cách có thể hỗ trợ cải thiện triệu chứng viêm họng quá phát. Điển hình như đau rát họng, ngứa ngáy, làm giảm ho và loãng dịch đờm. Từ đó giúp rút ngắn thời gian điều trị bệnh viêm họng.

• Chuẩn bị 2 thìa mật ong nguyên chất và 1/3 thìa nước cốt chanh
• Thêm vào 200ml nước ấm và khuấy đều các nguyên liệu
• Ngậm nước chanh mật ong trong miệng thành từng ngụm rồi nuốt từ từ

– Uống trà bạc hà:

Bạc hà cũng là thảo dược mà bạn có thể tận dụng để khắc phục các triệu chứng viêm họng quá phát. Hoạt chất acid rosmarinic trong bạc hà có tác dụng chống viêm và giúp làm giảm ngứa cổ họng. Ngoài ra, thành phần menthol còn hỗ trợ làm loãng dịch đờm ứ đọng trong cổ họng và loại bỏ mùi hôi khó chịu trong khoang miệng.

• Chuẩn bị 1 nắm bạc hà tươi, rửa sạch với nước muối loãng rồi để ráo
• Cho vào cối giã nát sau đó hãm cùng 150ml nước sôi trong 5 – 10 phút
• Thêm vào 1 chút nước cốt chanh, khuấy đều lên
• Uống thành từng ngụm nhỏ, nên ngậm 1 vài phút trong miệng rồi mới nuốt từ từ

– Sử dụng vỏ quýt:

Vỏ quýt hay còn gọi là trần bì – vị thuộc được dùng phổ biến với công dụng long đờm, làm giảm ho và giữ ấm phổi. Dùng vỏ quýt đúng cách có thể hỗ trợ cải thiện một số triệu chứng viêm họng mạn tính quá phát. Điển hình như ho, khàn tiếng, sưng đau và vướng cổ họng. Ngoài ra còn giúp làm thông thoáng đường thở, cải thiện chức năng tiêu hóa và nâng cao khả năng miễn dịch.

• Chuẩn bị 2 vỏ quýt đem rửa sạch và để ráo nước
• Cắt vỏ quýt thành miếng nhỏ rồi cho vào chén
• Thêm vào 3 thìa cà phê mật ong rồi đi chưng cách thủy khoảng 10 phút
• Lấy ra để thuốc nguội và dùng ăn hết cả nước lẫn cái

Tham khảo thêm: Chữa viêm họng bằng nước muối: Bạn đã làm đúng cách?

4. Can thiệp ngoại khoa

Trường hợp các tổ chức lympho tăng sản làm xuất hiện các hạt/ đám phù nề tại thành sau họng thì điều trị nội khoa sẽ không thể đáp ứng. Hạt lympho mặc dù không gây đau nhưng lại gây vướng víu, trở ngại khi ăn uống và giao tiếp. Lúc này bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định việc thực hiện các thủ thuật xâm lấn.

Tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ có thể yêu cầu:

• Đốt bằng tia Laser
• Đốt bằng điện
• Đốt nóng
• Nito lạnh

Các biện pháp này có ưu điểm lớn là thời gian thực hiện ngắn. Đồng thời có thể nhanh chóng giải quyết các hạch lympho tăng sản ở thành họng.

Tuy nhiên đốt viêm họng mạn tính quá phát chỉ có thể giúp làm giảm các tổn thương thực thể mà không thể điều trị dứt điểm bệnh. Vì vậy cần chú ý đến các biện pháp phòng ngừa để tránh bệnh tái phát lại nhiều lần.

Biện pháp phòng ngừa bệnh viêm họng mạn tính quá phát

Bệnh viêm họng mạn tính quá phát có nguy cơ tái phát rất cao sau khi điều trị. Để hạn chế tối đa tình trạng này thì bạn cần chủ động thực hiện tốt các biện pháp phòng ngừa.

Hãy chú ý thực hiện một số khuyến nghị sau:

• Giữ gìn vệ sinh răng miệng sạch sẽ, đúng cách mỗi ngày. Cần chải răng, súc miệng đều đặn 2 lần/ ngày.
• Hạn chế sử dụng rượu bia, không hút thuốc lá và tránh hít phải khói thuốc thụ động.
• Không nên sử dụng thức uống và ăn đồ ăn lạnh.
• Bổ sung đủ nước cho cơ thể (2 – 2.5 lít/ ngày). Đồng thời giữ ấm cho vùng cổ, nhất là khi thời tiết chuyển lạnh.
• Tích cực điều trị bệnh viêm họng cấp tính hay các bệnh đường hô hấp khác để tránh làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm họng mạn tính quá phát.
• Đeo khẩu trang khi đến những nơi đông người hay khi di chuyển ngoài trời. Trường hợp thường xuyên tiếp xúc với hóa chất thì cần mặc quần áo bảo hộ và đeo khẩu trang chuyên dụng.
• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh. Nên bổ sung các thảo dược có đặc tính chống viêm và kháng khuẩn mạnh như tỏi, gừng, nghệ, mật ong…
• Chú ý sinh hoạt điều độ và dành thời gian cho hoạt động thể chất mỗi ngày để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể.

Viêm họng mạn tính quá phát là một thể bệnh viêm họng thường gặp cần chú ý nghiêm túc điều trị. Nếu chủ quan để bệnh kéo dài thì nhiều vấn đề nghiêm trọng sẽ phát sinh. Tốt nhất nên chủ động thăm khám sớm và làm theo chỉ dẫn từ bác sĩ chuyên khoa.