Acrosome là gì? Tinh trùng ít acrosome có thụ thai được?

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi TRẦN MẠNH XUYÊN – Khoa Nam họcthầy thuốc y học cổ truyền – Cố vấn chuyên môn tại Trung tâm Thuốc dân tộc – Cơ sở TP Hồ Chí Minh

Chất lượng và số lượng tinh trùng giữ vai trò vô cùng quan trọng đối với khả năng sinh sản của người đàn ông. Trong đó Acrosome có đóng góp lớn trong việc duy trì nòi giống hiệu quả. Acrosome được xác định là một cái mũ úp lên đầu các tinh trùng, có chức năng ký gửi, ly giải màng trứng. Đồng thời giúp tinh trùng định hướng vị trí của trứng, giúp dễ dàng hơn trong việc gặp, tiếp xúc, bám vào trứng và thụ tinh.

Acrosome là một bộ phận quan trọng của tinh trùng, giúp tinh trùng định hướng
Acrosome là một bộ phận quan trọng của tinh trùng, giúp tinh trùng định hướng, di chuyển nhanh, chạm, bám vào trứng và tiến hành thụ tinh

Tinh trùng ít, yếu, vón cục, màu vàng... có chữa được không? Chuyên gia YHCT đầu ngành giải thích chi tiết? Bật mí bao lâu thì có con... [không thể bỏ qua]

Acrosome là gì?

Tương tự như hình dáng của nòng nọc, tinh trùng có đuôi thon dài và có đầu to. Trong đó Acrosome được tìm thấy ở phần đầu, cụ thể là nửa trên của đầu tinh trùng, hay còn được xem là một cái mũ úp lên phần đầu của chúng.

Acrosome được xác định là một cơ quan có chức năng ký gửi. Tuy nhiên bản chất của cơ quan này là một enzym có khả năng hút giống như nam châm. Khả năng hút xuất hiện là nhờ phần đầu to.

Bên cạnh đó Acrosome còn có khả năng ly giải màng trứng, giúp tinh trùng dễ dàng hơn trong việc định hướng vị trí của trứng. Từ đó tinh trùng có thể di chuyển đúng hướng, gặp, tiếp xúc, bám vào trứng trứng và tiến hành thụ tinh.

Tinh trùng ít acrosome có thụ thai được không?

Về vấn đề “Tinh trùng ít acrosome có thụ thai được không?”, các chuyên gia cho biết, những tinh trùng không có hoặc ít acrosome không thể định hướng, gặp và bám vào trứng. Từ đó làm giảm khả năng thụ thai hoặc không quá trình thụ tinh hoàn toàn không diễn ra.

Theo kết quả nghiên cứu, acrosome có vai trò vô cùng quan trọng đối với khả năng sinh sản của nam giới. Khác với hình thái của những tinh trùng thông thường, tinh trùng ít Acrosome có phần đầu tròn nhẵn. Chính vì thế khi có ít hay thậm chí không có acrosome, khả năng định hướng của tinh trùng sẽ suy giảm, trường hợp nặng có thể mất đi.

Khả năng định hướng trứng mất đi khiến tinh trùng bơi một cách lung tung. Ngoài ra nếu may mắn gặp trứng, tinh trùng cũng không thể bám vào được. Điều này góp phần tạo ra sự thất bại trong việc giao hợp giữa tinh trùng và trứng hoặc khiến quá trình thụ tinh không diễn ra.

Cấu trúc của acrosome gần giống với những cơ quan tồn tại trong chất tế bào của tế bào. Trên thực tế, cơ quan này có nguồn gốc khởi đầu cho giai đoạn sinh tinh. Đồng thời quyết định khả năng thành công của quá trình xâm nhập vào noãn của tinh trùng.

Quá trình vận động hình thành acrosome diễn ra tại cơ quan sinh sản thông qua một giai đoạn phức tạp có tên gọi là phản ứng acrosome. Quá trình này diễn ra như sau:

  • Trong thời gian sản sinh tinh trùng, quá trình tạo ra acrosome bắt đầu từ giai đoạn thứ ba của hoạt động sinh tinh. Cơ quan sẽ xuất hiện đầu trên và đầu tận cùng của tinh trùng.
  • Những acrosome được bao quanh và bảo vệ bởi hai màng. Trong đó một màng nằm ở phía trong và một màng nằm ở phía ngoài. Bản chất của cơ quan này là một lysosome – cơ quan mang đơn tồn tại với những cửa hàng enzyme, chứa hyaluronidase là chủ yếu. Các enzyme cho phép tình trùng tấn công, loại bỏ nhanh những lớp tế bào bao quanh và bảo vệ tế bào trứng.

Nếu được thăm khám và điều trị sớm, nam giới có tinh trùng ít acrosome vẫn có khả năng thụ tinh tự nhiên. Bởi việc sớm áp dụng các phương pháp điều trị có thể giúp bạn nâng cao chất lượng tinh trùng. Trong trường hợp nặng, các phương pháp điều trị không đạt hiệu quả như mong đợi, bác sĩ chuyên khoa sẽ xem xét và chỉ định một số công nghệ hỗ trợ sinh sản. Điều này sẽ giúp bạn duy trì hoạt động sinh sản.

Những tinh trùng không có hoặc ít acrosome không thể định hướng, gặp và bám vào trứng, làm giảm khả năng thụ thai
Những tinh trùng không có hoặc ít acrosome không thể định hướng, gặp và bám vào trứng, làm giảm khả năng thụ thai

Tinh trùng không có hoặc có ít acrosome có phải dị tật không?

Tinh trùng không có hoặc có ít acrosome là một dạng thường gặp của tinh trùng khuyết tật. Điều này tác động và làm ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản của người đàn ông. Thực tế cho thấy acrosome đóng vai trò vô cùng vô cùng quan trọng trong việc quyết định và đảm bảo chất lượng của tinh trùng. Tinh trùng càng ít acrosome thì khả năng xâm nhập vào trứng và thụ thai của tinh trùng này càng giảm đi.

Trong trường hợp tinh trùng không có acrosome trên 20%, khả năng sinh con tự nhiên của người đàn ông bị ảnh hưởng, gặp nhiều khó khăn trong quá trình thụ thai. Ngoài ra tổng số tinh binh khỏe mạnh chỉ đạt khoảng 1%. Tỉ lệ này nằm dưới giá trị tiêu chuẩn (4%).

Dựa vào mức độ dị dạng phần đầu, khả năng di chuyển của tinh trùng có nhiều thay đổi. Theo đánh giá từ WHO, tỉ lệ tinh trùng có hình dạng bình thường cần đạt trên 4% thì khả năng thụ tinh mới được thành lập.

Những điều trên cho thấy mặc dù có nhiều chỉ số rất tốt nhưng quá trình thụ thai tự nhiên thành công khó có thể diễn ra. Có rất nhiều nguyên nhân khiến tinh trùng có ít acrosome. Trong đó phổ biến nhất gồm nam giới có chế độ ăn uống nghèo nàn, thiếu chất dinh dưỡng, đời sống tình dục thiếu lành mạnh, tâm lý không ổn định, căng thẳng, lo âu quá mức.

Biện pháp chẩn đoán tinh trùng ít acrosome

Nếu tinh trùng không có hoặc có ít acrosome, bạn cần đến chuyên khoa nam học để tiến hành thăm khám, thực hiện các xét nghiệm cần thiết để kiểm tra chất lượng tinh trùng và khả năng có con tự nhiên. Ngoài ra việc thực hiện các xét nghiệm còn giúp bạn xác định nguyên nhân. Từ đề ra phác đồ điều trị thích hợp.

Một số xét nghiệm thường được bác sĩ chuyên khoa chỉ định gồm:

  • Siêu âm tinh hoàn
  • Xét nghiệm nội tiết
  • Xét nghiệm đứt gãy tinh trùng
  • Xét nghiệm tinh dịch đồ…
Tinh trùng không có hoặc có ít acrosome là một dạng thường gặp của tinh trùng khuyết tật
Tinh trùng không có hoặc có ít acrosome là một dạng thường gặp của tinh trùng khuyết tật

Biện pháp điều trị và làm tăng số lượng tinh trùng có acrosome

Tỉ lệ tinh trùng ít acrosome vượt mức cho phép khiến khả năng sinh con của nam giới sẽ bị suy giảm trầm trọng. Nếu không sớm điều trị bằng các phương pháp thích hợp, khả năng sinh con có thể mất đi khiến nam giới vô sinh vĩnh viễn. Ngoài ra chậm trễ trong việc áp dụng các phương pháp điều trị sẽ làm giảm khả năng chữa bệnh thành công, quá trình điều trị sau này gặp nhiều khó khăn.

Chính vì thế, nếu khó khăn trong việc thụ thai tự nhiên hoặc nghi ngờ tinh trùng không có hay có ít acrosome, nam giới cần sớm đến cơ sở y tế để tiến hành kiểm tra, chẩn đoán xác định và điều trị với những phương pháp phù hợp nhất.

Chất lượng tinh trùng chịu sự tác động và được quyết định bởi nhiều yếu tố như lối sống, chế độ ăn uống, thể trạng… Vì thế, bên cạnh việc áp dụng các phương pháp chữa trị theo sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa, nam giới có thể áp dụng một số biện pháp làm tăng số lượng tinh trùng có acrosome được liệt kê dưới đây, bao gồm:

1. Áp dụng chế độ ăn uống khoa học, đủ chất

  • Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể, áp dụng chế độ ăn uống khoa học.
  • Tăng cường bổ sung nhóm thực phẩm giàu vitamin, chất đạm và khoáng chất như: Các loại hạt, đậu, thịt bò nạc, ức gà, sữa và chế phẩm từ sữa, súp lơ xanh, khoai lang, chuối, tôm, dưa hấu, quả lựu, hạt óc chó, việt quất, giá đỗ, hạnh nhân… và nhiều loại thực phẩm tốt cho tinh trùng khác.
  • Uống nhiều nước. Có thể uống nước lọc cùng nước ép trái cây để tăng cường bổ sung các dưỡng chất cần thiết.
  • Hạn chế sử dụng thức uống có ga, các loại rượu bia, không hút thuốc lá và không sử dụng nhiều chất kích thích khác. Bởi quá trình sản sinh hormone testosterone sẽ bị ảnh hưởng khi sử dụng những sản phẩm này. Từ đó làm giảm chất lượng tinh trùng, tỉ lệ tinh trùng dị tật tăng cao.
  • Tăng cường bổ sung chất béo có nguồn gốc từ thực vật bằng cách thay thế dầu động vật bằng dầu thực vật (dầu hướng dương, dầu mè, dầu hạt lanh, dầu bắp, dầu hạt cải, dầu ô liu, dầu đậu phộng, dầu đậu nành…)
  • Tăng cường bổ sung axit béo omega-3 bằng cách bổ sung vào chế độ ăn uống những loại thực phẩm gồm cá hồi, cá mòi, cá trích, dầu gan cá tuyết, cá thu, cá cơm, hàu, trứng cá muối, hạt chia, hạt lanh, quả óc chó, đậu nành.
  • Không quen bổ sung tinh bột trong khẩu phần ăn mỗi ngày. Ngô khoai, gạo, đậu, sắn, ngũ cốc, bánh mì nguyên cám đều là những tốt cho sinh lý và sức khỏe sinh sản của nam giới.
  • Bổ sung vào chế độ dinh dưỡng thực phẩm giàu chất kẽm, acid folic và selen. Bởi cả chất kẽm, acid folic và selen đều là những vi khoáng chất có khả năng hỗ trợ các hoạt động của não bộ, cải thiện sinh lý và sức khỏe sinh sản của nam giới. Ngoài ra selen còn đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc kích thích giúp đẩy nhanh quá trình lưu thông máu đến bộ phận sinh dục, hỗ trợ hoạt động di chuyển của tinh binh, đồng thời nâng cao chất lượng tinh trùng.
Áp dụng chế độ ăn uống khoa học, đủ chất
Áp dụng chế độ ăn uống khoa học, đủ chất để điều trị và làm tăng số lượng tinh trùng có acrosome

2. Loại bỏ thói quen xấu, duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh

  • Dành từ 15 đến 60 phút/ngày để luyện tập thể dục, tăng cường vận động và thường xuyên tham gia vào các hoạt động sinh hoạt lành mạnh. Một số bài tập phù hợp giúp tăng cường chất lượng tinh trùng và sức khỏe sinh sản của nam giới như bơi lội, chạy bộ, đi bộ nhanh, tập thể hình…
  • Phân chia thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, tránh lao động, tập luyện hay làm việc quá sức, hạn chế gia tăng áp lực từ công việc khiến cơ thể mệt mỏi, căng thẳng kéo dài.
  • Hoạt động tình dục với tần suất đều đặn. Không quan hệ nhiều lần trong ngày, liên tục trong nhiều ngày. Không thủ dâm quá mức.
  • Chủ động kiểm soát cân nặng, giảm cân khi cần thiết. Chỉ số khối lượng cơ thể (BMI) của nam giới nên được giữ ở mức 20 – 15. Quá trình sản sinh hormone sinh dục nam Testosterone sẽ rối loạn nếu bạn bị thừa cân béo phì. Điều này khiến tinh trùng dị dạng cũng tăng cao.
  • Hạn chế hoạt động thủ dâm, loại bỏ thói quen xấu như thức khuya, hút thuốc lá, tắm với nước nóng… để số lượng và chất lượng tinh trùng được đảm bảo.
  • Tránh tiếp xúc với những chất tạo mùi như xylene, benzene, toluene có trong dầu hỏa, nhựa đường. Bởi những chất này có khả năng ngăn cản quá trình sản sinh tinh trùng.
  • Hạn chế tiếp xúc, làm việc với những kim loại nặng như thủy ngân, cadmium, chì có trong sơn tường, pin, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu… Trong trường hợp buộc phải tiếp xúc với những chất này, bạn nên đi ủng, mang găng tay vá sử dụng các thiết bị bảo hộ an toàn khác.
  • Điều trị dứt điểm những bệnh lý, vấn đề liên quan đến sinh lý, chức năng sinh sản, chất lượng tinh trùng, các bệnh về tình dục hay những chấn thương xuất hiện ở cơ quan sinh sản trước đó. Đặc biệt nam giới nên tiến hành áp dụng các phương pháp điều trị ngay khi có kết quả chẩn đoán các bệnh lý lây nhiễm qua đường tình dục, tràn dịch màng tinh hoàn, tinh hoàn lạc chỗ, giãn tĩnh mạch thừng tinh.
  • Hạn chế căng thẳng, lo âu quá mức, nên duy trì lối sống tích cực, lạc quan, dành nhiều thời gian để thư giãn và nghỉ ngơi. Bởi căng thẳng, lo âu hay buồn rầu kéo dài chính là nguyên nhân phổ biến làm suy giảm chất lượng tinh trùng, giảm ham muốn tình dục. Đồng thời làm ảnh hưởng xấu đến quá trình sản sinh hormone adrenaline và cortisol, gây rối loạn nồng độ hormone estosterone và tăng tỉ lệ sản xuất tinh trùng ít acrosome, tinh trùng dị tật.
Luyện tập thể dục, tăng cường vận động và thường xuyên tham gia vào các hoạt động sinh hoạt lành mạnh
Luyện tập thể dục, tăng cường vận động và thường xuyên tham gia vào các hoạt động sinh hoạt lành mạnh giúp tăng chất lượng tinh trùng

Các phương pháp thụ tinh ở người có tinh trùng ít acrosome

Hiện nay có rất nhiều phương pháp hiện đại giúp cải thiện chất lượng tinh trùng và nâng cao khả năng sinh con của nam giới có tinh trùng ít acrosome. Đối với trường hợp nặng, tỉ lệ tịn trùng dị tật cao, không thể sinh con tự nhiên, bạn có thể áp dụng các phương pháp hỗ trợ sinh sản sau:

  • Bơm tinh trùng vào buồng trứng tử cung: Bơm tinh trùng vào buồng trứng tử cung là phương pháp thụ tinh được sử dụng phổ biến ở những nam giới có tinh trùng dị tật. Đầu tiên, bác sĩ chuyên khoa sẽ lọc lấy lượng tinh trùng khỏe mạnh trong tinh dịch. Sau đó sử dụng các dụng cụ hỗ trợ để bơm lượng tinh trùng khỏe mạnh vào tử cung của người phụ nữ.
  • Thụ tinh trong ống nghiệm: Thụ tinh trong ống nghiệm phù hợp với những nam giới có nhiều tinh trùng dị tật, tinh trùng ít hoặc không có acrosome, không có đủ tinh trùng khỏe mạnh. Phương pháp thụ tinh này được thực hiện bằng cách tạo điều kiện thuận lợi để tinh trùng gặp trứng và kết hợp với nhau trong ống nghiệm. Đồng thời hình thành phôi. Sau khi hình thành, phôi sẽ được đưa vào tử cung của người phụ nữ.
  • Bơm tinh trùng vào bào tương noãn: Đối với phương pháp bơm tinh trùng vào bào tương noãn, bác sĩ chuyên khoa sẽ tiến hành lọc lấy một tinh trùng khỏe mạnh. Sau đó sử dụng dụng cụ hỗ trợ để tiêm và đưa trực tiếp một tinh trùng khỏe mạnh vào một bào tương trứng với mục đích tạo thành phôi thai. Cuối cùng phôi thai sẽ được bảo vệ và đưa vào tử cung của người phụ nữ để thai nhi hình thành và phát triển.

Số lượng tinh trùng có ít hoặc không có acrosome sẽ gây ra nhiều tác động và ảnh hưởng tiêu cực đối với chức năng sinh lý và sức khỏe sinh sản của nam giới. Tuy nhiên nếu sớm can thiệp, khả năng thụ tinh và sinh con của nam giới hoàn toàn có thể được cải thiện. Theo kết quả nghiên cứu, các phương pháp thụ tinh nhân tạo ở người có tinh trùng ít acrosome có tỉ lệ thành công tương đối cao.

Bơm tinh trùng vào bào tương noãn
Bơm tinh trùng vào bào tương noãn giúp thụ thai và sinh con ở người có tinh trùng ít acrosome

Nhìn chung acrosome là một bộ phận quan trọng của tinh trùng, giúp tinh trùng định hướng, di chuyển nhanh, chạm, bám vào trứng và tiến hành thụ tinh. Việc tinh trùng có ít hoặc không có acrosome sẽ làm ảnh hưởng đến sinh lý, sức khỏe và chức năng sinh sản của nam giới, khiến quá trình thụ thai gặp nhiều khó khăn. Do đó nếu không thể thụ thai hoặc có nghi ngờ mắc bệnh, bạn nên sớm đến bệnh viện, tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và tìm ra phương pháp điều trị thích hợp.

Bài viết liên quan:

Xem thêm

Tinh trùng dị dạng có thụ tinh, sinh con được? Cách cải thiện

Tinh trùng dị dạng là những tinh trùng có sự bất thường về mặt tính chất, cấu trúc, tồn tại...

Tinh trùng yếu có chữa được không, bằng cách nào?

Bệnh tinh trùng yếu là nguyên nhân gây vô sinh hàng đầu ở nam giới. Chính vì vậy, khá nhiều...

10+ cách chữa tinh trùng yếu tại nhà hiệu quả, khỏe nhanh

Tinh trùng yếu là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng vô sinh hiếm muộn ở...

Tinh trùng loãng có thụ thai được không, ảnh hưởng gì?

"Tinh trùng loãng là gì? Tinh trùng loãng có mang thai được không?" là một trong những từ khóa mà...

Tinh trùng yếu có thụ tinh nhân tạo được không?

Tinh trùng yếu xảy ra phổ biến ở nam giới có chế độ ăn uống không khoa học, chế độ...

Giải đáp thắc mắc của độc giả cùng chuyên gia của chúng tôi!

Ths.BS Nguyễn Thị Tuyết Lan
Nguyên Trưởng khoa khám bệnh - BV YHCT trung ương

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai.