Tinh trùng là gì? Đặc điểm, cấu tạo và thông tin cần biết

Đặt lịch hẹn

×

TRẦN MẠNH XUYÊN

Trung tâm Thuốc dân tộc – Cơ sở TP Hồ Chí Minh

Đặt lịch

Tinh trùng là tế bào sinh sản của nam giới, khi kết hợp với trứng sẽ tạo thành hợp tử, sau đó phát triển thành bào thai. Kích thước của tinh trùng rất nhỏ, không thể quan sát bằng mắt thường, cần thông qua kính hiển vi. Tìm hiểu về cấu tạo, chức năng của “tinh binh” giúp nam giới hiểu hơn về cơ thể. Đồng thời, thông qua đó giúp đấng mày râu có cái nhìn bao quát và biết cách xây dựng biện pháp cải thiện các vấn đề sinh lý.

Tinh trùng là gì? Đặc điểm, cấu tạo

Như đã đề cập, tinh trùng là tế bào sinh sản, chứa trong tinh dịch khi nam giới phóng tinh tại cuối quá trình giao hợp. Tinh trùng kết hợp với trứng của nữ giới sẽ tạo thành hợp tử. Sau đó, hợp tử phát triển dần thành phôi thai. Có nhiều nam giới vẫn chưa biết đặc điểm, cấu tạo của “tinh binh” của mình. Bạn đọc có thể tìm hiểu qua thông tin dưới đây:

Nơi sản sinh tinh trùng

Tinh trùng của con người là giao tử đực, mang 23 nhiễm sắc thể đơn bội. Trong quá trình thụ tinh, số lượng nhiễm sắc thể của tinh trùng sẽ kết hợp với 23 nhiễm sắc thể tương thích có trong trứng. Hợp tử được tạo thành sẽ có 46 nhiễm sắc thể, sau đó hợp tử sẽ phát triển thành một cá thể hoàn chỉnh. 

“Tinh binh” của nam giới được sản sinh trong tinh hoàn, cụ thể là trong ống sinh tinh. Sau khi tinh dịch đi vào âm đạo của nữ giới, chỉ một số tinh trùng khỏe mới sống sót được trong môi trường axit. Con di chuyển được vào buồng tử cung sẽ thực hiện quá trình thụ thai.

Quá trình hình thành tinh trùng

Bắt đầu từ tế bào gốc, tinh trùng hình thành đầu tiên dưới dạng nguyên bào. Giai đoạn nam giới bước vào thời kỳ dậy thì, các tinh nguyên bào này sẽ được phân chia để tạo ra các tinh bào. Lúc này, trong ống sinh tinh, các tinh bào dần dần phát triển thành tinh trùng. Sau đó chúng lại di chuyển đến mào tinh, tiếp tục quá trình trưởng thành.

Khi bị kích thích tình dục, quá trình xuất tinh sẽ bắt đầu diễn ra. Tinh trùng sẽ đi từ nơi chứa là mào tinh qua ống dẫn tinh, kết hợp với dịch tiết từ các cơ quan khác như tuyến tiền liệt, túi tinh, niệu đạo tạo thành tinh dịch. Cuối quá trình, “tinh binh” được tống ra ngoài theo đường niệu đạo. 

Trường hợp nam giới không xuất tinh, tinh trùng của nam giới sẽ chết đi và tự hấp thụ vào các biểu mô ở trong mào tinh. Quá trình sinh tinh diễn ra liên tục kể từ khi nam giới bước vào giai đoạn dậy thì cho đến khi qua đời.

Tham khảo thêm: Tinh trùng màu vàng là bị gì? Có sao không?

Cấu tạo của tinh trùng

Tinh trùng của nam giới qua quan sát dưới kính hiển vi có hình dạng tương tự như con nòng nọc, gồm có 3 phần là đầu, cổ và đuôi. Cụ thể:

• Phần đầu: Hình dạng của phần đầu tương tự như hình giọt nước nhưng dẹt. Bên trong bộ phận này có chứa bộ nhiễm sắc thể đơn bội, trong đó có một nhiễm sắc thể X hoặc Y. Ngoài ra, phía trên phần nhân ở đầu tinh trùng có chứa túi cực, hình dạng như đầu mũ. Tại đây có các enzyme giúp phá hủy lớp màng của trứng trong quá trình thụ tinh.
• Phần cổ: Nằm giữa đầu và đuôi, mềm mại giúp đầu tinh trùng dễ dàng cử động khi bơi.
• Phần đuôi: Được chia thành 3 đoạn là giữa, chính và cuối. Phần giữa to nhất, trong đó chứa các ty thể, sử dụng glucose và fructose chuyển hóa thành năng lượng di chuyển. Đoạn cuối của phần đuôi có các sợi đặt và bao đuôi mỏng dần, như một tế bào mỏng bao bọc bộ phận này. Nhờ thon và mỏng mà đuôi có thể quẫy nhanh giúp tinh trùng bơi dễ dàng hơn.

Đặc điểm của tinh trùng

Đa phần tinh trùng được chứa bên trong ống sinh tinh, chỉ có một lượng nhỏ ở mào tinh. Đồng thời, chỉ có một số lượng ít “tinh binh” có thể thích nghi và tồn tại trong môi trường axit của âm đạo nữ giới. Đặc điểm về màu sắc và mùi vị của chúng như sau:

• Về màu sắc: Đa số tinh trùng đều khó nhận biết được màu sắc cụ thể do lẫn vào trong tinh dịch. Tuy nhiên, khi tinh dịch xuất ra thường mang theo số lượng lớn tinh trùng và có màu trắng đục. Sau 20 phút xuất tinh, chúng sẽ lỏng dần.
• Về mùi vị: Tùy thuộc vào cơ địa cũng như chế độ ăn uống của mỗi người mà mùi vị tinh dịch sẽ bị ảnh hưởng nhất định. Nếu nam giới mắc một số bệnh sinh lý, mùi vị của tinh dịch có thể tanh, hôi. Thông thường, chúng sẽ có vị mặn, chát hoặc ngọt tùy thuộc vào nồng độ muối khoáng, axit và hàm lượng đường trong cơ thể nam giới.

Vai trò của tinh trùng

Tinh trùng là tế bào sinh sản của nam giới. Khi kết hợp với trứng trong quá trình thụ tinh sẽ tạo ra hợp tử và dần dần phát triển thành phôi thai hoàn chỉnh. Mặc dù sản sinh ra số lượng tinh trùng khổng lồ, tuy nhiên chỉ có duy nhất một “tinh binh” mới phá vỡ được cấu trúc của trứng.

Bên cạnh đó, giới tính của thai nhi sẽ phụ thuộc tinh trùng của nam giới. Bởi, tế bào trứng chỉ có một loại nhiễm sắc thể là X. Trong khi đó, tế bào sinh sản của nam giới lại chứa hai loại nhiễm sắc thể X hoặc Y. Trường hợp tinh trùng mang nhiễm sắc thể XX thì em bé chào đời sẽ là bé gái, nếu tinh trùng mang nhiễm sắc thể XY thì em bé sẽ có giới tính nam.

Tham khảo thêm: Tinh trùng có màu đỏ – Coi chừng bệnh nguy hiểm!

Những vấn đề thường gặp về tinh trùng

Bên cạnh những thông tin kể trên, có khá nhiều thắc mắc xoay quanh vấn đề tinh trùng của nam giới. Điển hình như:

Độ tuổi bắt đầu xuất tinh của nam giới?

Trên lý thuyết, các nhà khoa học đã chỉ ra rằng, ngay sau khi nam giới hoàn tất quá trình dậy thì thì tinh trùng đã được sản sinh ra ổn định về cả mặt số lượng và chất lượng. Khi đó, bộ phận sinh dục và hệ thống nội tiết đã đi vào hoạt động như người trưởng thành.

Độ tuổi bắt đầu dậy thì ở nam giới là từ 13 – 16 tuổi. Cho đến năm 18 tuổi, khả năng sinh sản của đấng mày râu cơ bản đã hoàn thiện.

Tinh trùng của nam giới có số lượng bao nhiêu?

Theo nghiên cứu, nam giới trẻ, khỏe có thể sản sinh đến 120 triệu tinh trùng mỗi ngày từ hai tinh hoàn. Số lượng lớn chúng đều được lưu ở ống dẫn tinh, chỉ có phần nhỏ được trữ lại ở mào tinh. 

Chúng sẽ tiếp tục tồn tại, phát triển trong nơi lưu trữ khoảng 1 tháng đối với người có tần suất quan hệ tình dục thấp. Trường hợp quan hệ tình dục quá mức, tinh trùng chỉ lưu lại khoảng vài ngày tại nơi lưu trữ.

Tinh trùng tồn tại được bao lâu?

Tùy thuộc vào môi trường mà tinh trùng có thể tồn tại lâu hay ngắn. Trong đó:

• Tại đường sinh dục nam giới: Kể từ khi được sinh ra cho đến lúc trưởng thành nếu không được xuất tinh, lượng “tinh binh” sẽ tự tiêu và hấp thụ. Thời gian trung bình của mỗi vòng đời tinh trùng là khoảng 74 ngày.
• Ở ngoài cơ thể: Khi được phóng thích ra ngoài, tiếp xúc với môi trường nhiệt độ và không khí bình thường thì tinh trùng chỉ tồn tại được trong 30 phút đến 1 tiếng.
• Tại đường sinh dục nữ: Với môi trường axit trong âm đạo, chỉ có tinh trùng khỏe mạnh mới có thể tồn tại di chuyển tiếp cận đến trứng. Phần nhiều tinh trùng khi tiếp xúc với axit tại đây đều bị chết đi. Thời gian khoảng 20 – 30 phút. Số lượng tinh trùng chết đi sẽ giúp trung hòa lại môi trường axit, tạo điều kiện cho những con khỏe xâm nhập sâu hơn vào bên trong.
• Tại tử cung: Sau khi kết thúc quá trình giao hợp khoảng 6 tiếng, lúc này tinh trùng khỏe đã đi vào được bên trong tử cung. Thời gian tồn tại của những con bước vào được giai đoạn này sẽ là 12 tiếng cho ⅚ con còn sống, sau 36 tiếng chỉ còn lại ¼ trong số đó. Tinh trùng sẽ không thể tiếp tục tồn tại sau 3 ngày kể từ khi vào được bên trong tử cung. 

Tham khảo thêm: Acrosome là gì? Tinh trùng ít acrosome có thụ thai được?

Cần bao nhiêu tinh trùng để thụ thai?

Phụ nữ chỉ cần một tinh trùng để thụ thai cùng với trứng và mang thai. Tuy nhiên, số lượng tinh trùng cho mỗi lần xuất tinh thường khá lớn. Bên cạnh đó, quá trình để tinh trùng tiếp xúc với trứng cũng khá khó khăn và vất vả. Duy nhất “tinh binh” khỏe mạnh nhất mới thành công.

Bệnh lý về tinh trùng thường gặp của nam giới

Ngoài tìm hiểu về cấu tạo cũng như chức năng của tinh trùng, bạn cũng nên lưu ý đến một số vấn đề bệnh lý có thể xảy ra với “tinh binh” của mình. Theo đó, tinh trùng có thể gặp các vấn đề như dị dạng, yếu, loãng. Cụ thể như sau:

Tinh trùng dị dạng

Không có cấu tạo như bình thường, tinh trùng dị dạng là hiện tượng khuyết tật dư hoặc thừa bộ phận. Như trên đã đề cập, thông thường mỗi tinh trùng sẽ có 3 bộ phận đầu, cổ và đuôi. Tuy nhiên, đối với những con bị dị dạng sẽ có cấu tạo như:

• Dị dạng phần đầu: Đầu của chúng sẽ không có hình dạng như bình thường, thay vào đó là tròn, dài, hoặc nhỏ như quả lê.
• Dị dạng phần cổ: Phần cổ trở nên dày dặn hơn khiến cho cử động đầu gặp khó khăn, dẫn đến di chuyển kém. Ngoài ra, dị dạng cổ còn biểu hiện tình trạng gãy hoặc không nguyên vẹn.
• Dị dạng phần đuôi: Tinh trùng có thể có hai đuôi, xoắn đuôi,…khiến cho tinh trùng di chuyển khó khăn vì thế mà quá trình thụ thai cũng gặp nhiều trở ngại hơn.

Tinh trùng yếu

Tinh trùng yếu cho thấy sự suy giảm về chất lượng của tinh trùng. Ở những con khỏe mạnh, thời gian tồn tại sau khi phóng tinh có thể từ 30 phút cho đến 1 tiếng. Tuy nhiên, khi tinh trùng yếu thời gian sống tại môi trường bên ngoài cơ quan sinh dục nam cũng giảm theo. Nhiều trường hợp chúng không thể hoạt động hoặc di chuyển linh hoạt như bình thường.

Theo nghiên cứu, ở những người khỏe mạnh, mỗi phút số lượng tinh trùng được sinh ra có thể lên đến 70.000 con, mỗi ngày số lượng có thể lớn hơn 100 triệu con. Khi xuất tinh, lượng tinh dịch sẽ rơi vào khoảng 2ml, nếu lượng “tinh binh” trong đó nhỏ hơn 40 triệu con có nghĩa là nam giới gặp tình trạng tinh trùng yếu.

Có nhiều nguyên nhân gây nên vấn đề này. Có thể kể đến yếu tố dinh dưỡng và đời sống tình dục chiếm tỷ lệ cao khiến chất lượng “tinh binh” suy giảm. Ngoài ra, nếu nam giới mắc bệnh liên quan đến cơ quan sinh dục cũng khiến khả năng thụ thai thấp dần. Do đó, nam giới cần sớm phát hiện và điều trị.

Tham khảo thêm: Tinh trùng khuyết tật là gì? Khi nào cần điều trị?

Tinh trùng loãng

Tinh trùng được cho là loãng khi số lượng lúc xuất tinh thấp hơn 60 triệu con trong 1ml tinh dịch. Bạn hoàn toàn có thể nhận biết vấn đề này bằng mắt thường, một số biểu hiện cơ bản như:

• Số lượng tinh dịch ít trong mỗi đợt xuất tinh.
• Tinh dịch trong suốt, hơi nhầy không đặc sệt giống như tinh dịch bình thường.
• Sau khi xuất tinh, tinh dịch lỏng nhanh hơn.
• Tinh dịch có mùi tanh khó chịu.

  

Nguy cơ mắc các bệnh lý như rối loạn xuất tinh, di tinh,…càng gia tăng nếu nam giới không sớm nhận biết những vấn đề về tinh trùng. Đặc biệt, việc suy giảm số lượng, chất lượng tinh dịch có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng sinh sản. Tồi tệ hơn là khiến người bệnh vô sinh.

Làm thế nào để cải thiện sức khỏe của tinh trùng?

Để có tinh trùng khỏe mạnh, trước hết nam giới cần bảo vệ sức khỏe, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Bạn đọc nên tham khảo một số vấn đề sau đây:

• Không sử dụng chất kích thích, hạn chế uống rượu bia, nước uống có cồn.
• Không nên lạm dụng quá nhiều thuốc tân dược khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ.
• Tránh tiếp xúc với môi trường nhiều khói bụi, hóa chất độc hại, đặc biệt là thuốc trừ sâu hoặc kim loại nặng.
• Kiểm soát chế độ ăn uống, duy trì thói quen ăn uống lành mạnh. Lựa chọn thực phẩm tốt cho sức khỏe, hạn chế ăn đồ ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng,…
• Lựa chọn quần áo thoáng mát, thấm hút tốt. Giữ nhiệt độ ở bìu ổn định, bởi nếu tinh hoàn quá nóng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình sinh tinh.
• Quan hệ tình dục lành mạnh, giữ cường độ vừa phải để bảo vệ sức khỏe sinh sản.
• Sắp xếp thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, để cơ thể được thư giãn.
• Vận động thể dục, thể thao vừa sức để nâng cao sức khỏe, tăng cường sức đề kháng.

Tinh trùng khỏe mạnh sẽ giúp cho quá trình thụ thai diễn ra thuận lợi. Khi tinh trùng gặp một vài vấn đề nêu trên đồng nghĩa sức khỏe sinh sản của nam giới đang gặp vấn đề. Do đó, cũng như nữ giới, nam giới cần thăm khám nam khoa định kỳ, tự kiểm tra sự thay đổi của cơ quan sinh dục để sớm nhận biết những bất thường và điều trị.