Hội chứng não gan

Hội chứng não gan hay bệnh não gan là tình trạng chức năng não bộ bị suy thoái nặng nề. Đây là một dạng tổn thương thứ phát dưới ảnh hưởng của hiện tượng tổn thương gan nghiêm trọng trong thời gian dài. Người bệnh nếu không được hỗ trợ điều trị hiện tượng ngộ độc não có thể bị đe dọa an toàn tính mạng.

Hội chứng não gan hay còn được gọi là bệnh não gan là tình trạng nhiễm độc máu nặng do gan bị tổn thương, tích tụ độc tố. Chất độc từ máu ảnh hưởng đến não bộ dẫn đến hệ lụy là chức năng não bị suy giảm trầm trọng.

Hội chứng não gan là bệnh lý nguy hiểm, người bệnh vừa tổn thương gan vừa bị tổn thương não. Trường không không kịp thời điều trị, bệnh nhân có thể tử vong nhanh chóng. Do đó người thân cần gấp rút đưa người nhà có dấu hiệu não gan đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

Hội chứng não gan được phân chia thành các dạng chính:

• Não gan loại A: Đây là trường hợp bệnh nhân bị suy gan cấp tính, chức năng gan bị suy thoái nghiêm trọng, không kể đến những đối tượng mắc bệnh về gan hoặc không mắc bệnh về gan. Diễn biến của não gan loại A thường kéo dài trong khoảng vài ngày đến vài tuần. Một số thống kê cho thấy bệnh nhân bị não gan loại A có liên quan đến quá trình dùng thuốc acetaminophen quá liều trong thời gian dài. Ngoài ra, bệnh nhân cũng có nguy cơ não gan loại thứ 1 do uống rượu, do viêm gan, bệnh wilson,...
• Não gan loại B: Thường xảy ra do chấn thương hoặc liên quan đến yếu tố bẩm sinh. Cơ chế gây bệnh được xác định là do máu từ hệ tiêu hóa đổ về hệ tuần hoàn một cách ồ ạt mà bỏ quan gan, không qua gan để lọc đi độc tố. Từ đó lượng độc tích tụ trong máu, làm suy gan, suy não và nhiều bộ phận khác trên cơ thể.
• Não gan loại C: Bệnh xuất hiện khi gan bị xơ sẹo nặng không được kiểm soát. Các mô bệnh thay thế dần các mô khỏe mạnh, từ đó hoạt động của gan suy yếu dần. Độc tố tích tụ trong cơ thể, di chuyển theo đường máu lên não bộ gây ra bệnh não gan.

Ngoài các loại kể trên, các chuyên gia còn phân chia bệnh lý này thành 2 dạng là cấp và mãn tính. Theo đó, dạng cấp tính là hiện tượng nghiêm trọng, bệnh nhân có thể chịu nhiều triệu chứng xuất hiện đột ngột, nặng nề. Trường hợp não gan mãn tính người bệnh sẽ phải chấp nhận rủi ro bệnh tái phát nhiều lần trong đời, đặc biệt là đối tượng bị xơ gan, sẹo gan khả năng tái phát cao hơn.

Hội chứng não gan xuất hiện do gan bị suy giảm hoạt động nặng, kéo theo đó là hệ lụy đối với chức năng não bộ. Độc tố theo đường máu lan rộng, chảy lên não bộ làm hoạt động của não bộ gặp nhiều sự cố. Nguyên nhân gây bệnh được xác định là do tổn thương gan, những trường hợp như:

• Cơ thể một thời gian bị mất nước dài, thiếu nước, thiếu chất điện giải.
• Người bệnh nạp lượng protein cao, bị nhiễm trùng gan kéo dài.
• Nguyên nhân do thuốc, nhất là những người dùng thuốc quá liều, tùy tiện dùng thuốc không theo phác đồ của bác sĩ.
• Ảnh hưởng một vài vấn đề về thận, chấn thương, hậu phẫu.
• Hệ lụy của nhiều vấn đề về gan khác.

Còn rất nhiều yếu tố ảnh hưởng làm suy giảm chức năng gan, ảnh hưởng lên hệ thống não bộ. Bệnh nhân sẽ được bác sĩ trực tiếp thăm khám, xét nghiệm kiểm tra tìm ra hướng khắc phục hội chứng não gan phù hợp, bảo vệ an toàn sức khỏe, tính mạng.

Triệu chứng

Hội chứng não gan diễn biến theo các giai đoạn chính bao gồm:

• Giai đoạn đầu: Người bệnh không nhận biết bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.
• Giai đoạn 1: Bệnh bắt đầu diễn biến với những triệu chứng nhẹ, dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe khác. Bệnh nhân bị mất ngủ, sự chú ý suy giảm.
• Giai đoạn 2: Người bệnh có những biểu hiện trầm trọng hơn, mất ý thức, nói chậm chạp.
• Giai đoạn 3: Ở giai đoạn này, bệnh tiến triển nặng hơn khiến bệnh nhân lú lẫn, tính cách thay đổi, thờ ơ với mọi thứ xung quanh.
• Giai đoạn 4: Lúc này cơ thể người bệnh gần như đã rơi vào hôn mê, không còn ý thức.

Khi phát hiện người bệnh có những dấu hiệu sau đây, người thân nên nhanh chóng đưa bệnh nhân đến gặp bác sĩ để kiểm tra, điều trị kịp thời:

• Hay bối rối, quên nhớ thất thường
• Cơ thể luôn trong trạng thái phấn kích, đột ngột chuyển sang lo lắng, cáu gắt vô cớ
• Tâm trạng thay đổi đột ngột, khả năng tập trung kém
• Khi nặng hơn người bệnh sẽ bị run, co giật,....

Chẩn đoán

Bác sĩ kiểm tra các triệu chứng, chẩn đoán sơ bộ thông qua các biểu hiện lâm sàng. Nhận định mức độ não gan mà bệnh nhân đang gặp phải, kết hợp các phương pháp xét nghiệm chuyên sâu như:

• Xét nghiệm máu: Phương pháp được thực hiện nhằm giúp bác sĩ kiểm tra hiện tượng nhiễm trùng máu, có xuất hiện bất thường nào khác không. Đặc biệt kết quả xét nghiệm máu còn giúp nhận diện tình trạng ngộ độc máu, các vấn đề về chức năng gan,...
• Xét nghiệm hình ảnh: Các biện pháp như chụp MRI, CT não được tiến hành. Kết quả thu được giúp bác sĩ nhận diện tổn thương, loại trừ khả năng hôn mê có hoặc không có liên quan đến những tổn thương đó.
• Điện não đồ: Đây cũng là biện pháp chẩn đoán não gan được áp dụng. Thông qua chỉ số thu được bác sĩ có thể đánh giá mức độ rối loạn chức năng não và tìm hướng giải quyết phù hợp cho từng người bệnh.

Hội chứng não gan có thể gây đe dọa tính mạng của người bệnh nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng kịp thời phát hiện và điều trị. Có rất nhiều bệnh nhân phát hiện bệnh khi tổn thương gan, chức năng não bộ nặng nề.

Các chuyên gia chỉ ra những biến chứng bệnh nhân mắc hội chứng não gan có thể đối mặt kể đến như tình trạng suy tạng nặng, phù não, thoát vị não,... Do máu bị nhiễm độc khi gan hoạt động kém hoặc ngừng hoạt động nên nhiều bộ phận trên cơ thể cũng bị ảnh hưởng.

Không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng sức khỏe, bệnh nhân còn có nguy cơ tử vong cao nếu bệnh kéo dài không được kiểm soát. Do đó, bệnh nhân nên đến bệnh viện kiểm tra sức khỏe từ sớm khi phát hiện các biểu hiện bất thường. Điều trị kịp thời, đúng phương pháp giúp bệnh nhân kéo dài tiên lượng sống tốt nhất.

Hội chứng não gan chưa có biện pháp điều trị đặc hiệu. Dựa trên tình hình sức khỏe của bệnh nhân, bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ thích hợp nhằm kiểm soát triệu chứng, ngăn bệnh lý tiến triển nặng. Dưới đây là các phương pháp thường được áp dụng:

Loại bỏ yếu tố nguy cơ

Người bệnh cần tránh những yếu tố nguy cơ có khả năng làm tình trạng não gan trở nên nghiêm trọng hơn. Bệnh nhân xơ gan, gan tổn thương nặng sẽ khó tiếp nhận được các loại thuốc có tác dụng gây mê, giảm đau, an thần,... và các dạng thuốc có tác dụng mạnh khác.

Chính vì thế, bác sĩ sẽ chỉ định giảm liều những loại thuốc có khả năng ảnh hưởng đến hội chứng não gan của bệnh nhân. Liều lượng và số lần dùng sẽ được điều chỉnh sao cho phù hợp và an toàn nhất.

Ngoài ra, một số trường hợp người bệnh sẽ được kê đơn sử dụng thêm thuốc kháng histamin thay cho thuốc chống loạn thần. Đồng thời kiểm soát các vấn đề khác như hiện tượng xuất huyết ống tiêu hóa, nhiễm trùng, chọc tháo dịch cổ trướng, kiểm soát tần suất sử dụng thuốc lợi tiểu,...

Giảm độc tố từ đường ruột

Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân. Trường hợp bệnh nhân bị hôn mê sẽ sử dụng ống thông từ mũi vào dạ dày để truyền dinh dưỡng. Các biện pháp truyền dưỡng chất cũng được cân nhắc sử dụng để duy trì sức khỏe cho người bệnh.

Các loại thuốc xổ, thuốc tẩy nhằm giúp làm sạch đường ruột, loại bỏ máu, chất đạm dư thừa,... được bác sĩ chỉ định sử dụng cho những trường hợp thật sự cần thiết. Bác sĩ sẽ hướng dẫn người nhà bệnh nhân cách chăm sóc sao cho an toàn, hiệu quả nhất.

Thúc đẩy sự chuyển hóa

Thuốc có tác dụng giảm lượng amoniac được sử dụng như:

• Glutamat Kali
• Glutamat Natri
• Arginine

Bệnh nhân bị hội chứng não gan mãn tính, viêm gan nặng, bị hôn mê không dùng nhóm thuốc hạ aminiac. Mỗi trường hợp sẽ có chỉ định riêng, bệnh nhân tốt hơn hết nên tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ.

Các phương pháp kiểm soát triệu chứng khác cũng được thực hiện nhằm giúp bệnh nhân thoải mái hơn, phòng ngừa nguy cơ biến chứng. Để đảm bảo đạt kết quả điều trị tốt nhất, bệnh nhân nên kết hợp điều trị và tái khám theo lịch hẹn.

Phương pháp ghép gan

Phương pháp can thiệp ngoại khoa nhằm giúp bệnh nhân kéo dài tiên lượng sống. Chỉ định cho các trường hợp xơ gan, viêm gan, bệnh não gan nặng không đáp ứng điều trị nội khoa. Phương pháp mang lại hiệu quả nhanh, tuy nhiên cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Bệnh nhân nên đến bệnh viện lớn, kiểm tra sức khỏe và điều trị bệnh đảm bảo an toàn. Ngoài tuân thủ theo phác đồ điều trị, các biện pháp chăm sóc tại nhà cũng hết sức quan trọng. Bệnh nhân và người thân lưu ý để có được kết quả điều trị tốt nhất, giảm thiểu các nguy cơ không mong muốn.

Hội chứng não gan là bệnh nguy hiểm, có thể gây hại tính mạng của bệnh nhân. Do đó, bác sĩ khuyên người có biểu hiện nghi ngờ nên chủ động đến bệnh viện khám và điều trị sớm. Những lưu ý về việc phòng bệnh bao gồm:

• Kiểm soát các thói quen không lành mạnh, hạn chế sử dụng bia rượu, đồ uống chứa cồn, chất kích thích, thuốc lá.
• Sử dụng xà phòng diệt khuẩn rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, không nên dùng chung đồ dùng cá nhân với người khác.
• Ăn uống lành mạnh, bổ sung thực phẩm có lợi, hạn chế ăn nhiều đồ ngọt, đồ ăn nhiều dầu mỡ, quá cay nóng,...
• Tập thể dục, chơi thể thao vừa sức, giữ tinh thần thoải mái, lạc quan, hạn chế căng thẳng, stress trong thời gian dài.
• Đảm bảo chất lượng giất ngủ, không nên thức quá khuya, không nên làm việc quá sức.
• Chủ động khám sức khỏe định kỳ, tiêm phòng các loại virus viêm gan, bệnh lý có vắc xin phòng ngừa từ sớm.

1. Nguyên nhân vì sao tôi mắc hội chứng não gan?

2. Tình trạng bệnh của tôi có nguy hiểm không?

3. Tôi có thể phát hiện bệnh não gan qua những triệu chứng nào?

4. Nếu không điều trị bệnh tôi có tiên lượng sống bao lâu?

5. Dùng thuốc có chữa được hội chứng não gan không?

6. Khi nào tôi phải phẫu thuật ghép gan?

7. Trong thời gian điều trị tôi cần kiêng gì để bệnh mau khỏi?

8. Hội chứng não gan có di truyền cho con cái không?

9. Những rủi ro tôi có thể gặp khi ghép gan là gì?

10. Tôi cần tái khám khi nào?

Hội chứng não gan có thể gây đe dọa tính mạng bệnh nhân nếu phát hiện chậm trễ. Chính vì thế, chuyên gia khuyến khích những đối tượng có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh nên khám và điều trị càng nhanh chóng càng tốt. Tuân thủ theo hướng dẫn điều trị, kết hợp chăm sóc cơ thể đúng cách để kéo dài tiên lượng sống tốt nhất có thể.