Bệnh Brucella
Bệnh Brucella là một bệnh nhiễm khuẩn nhiều người gặp phải. Vi khuẩn gây bệnh xâm nhập vào cơ thể người thông qua đồ ăn, không khí hoặc từ các tiếp xúc gần. Brucella là bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người, tuy nhiên tỷ lệ lây nhiễm từ người sang người rất hiếm khi xảy ra.
Tổng quan
Bệnh Brucella là bệnh lây nhiễm từ động vật sang người. Tác nhân gây bệnh là trực khuẩn Brucella, người ta đã lấy tên của trực khuẩn để đặt cho bệnh lý này. Người bị nhiễm khuẩn sẽ có triệu chứng từ nhẹ đến nặng nề, người bệnh có khả năng gặp phải các biến chứng nguy hiểm.
Brucella lây nhiễm thông qua thực phẩm chưa tiệt trùng, ít rủi ro lây qua không khí hoặc các tiếp xúc gần giữa động vật và con người. Trường hợp lây nhiễm Brucella từ người sang người rất hiếm khi xuất hiện. Trực khuẩn Brucella đã gây bệnh cho hàng trăm ngàn người và động vật. Người bệnh có thể gặp phải biến chứng nặng nề nếu bệnh không được kiểm soát, điều trị đúng cách.
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Bệnh Brucella liên quan đến trực khuẩn gây bệnh, xuất phát từ động vật, lây nhiễm sang con người. Ngoài đường ăn uống như đã đề cập, Brucella có thể lây nhiễm qua phân của động vật thải ra dính vào vết trầy xước, vết thương trên da, không khí nhiễm khuẩn,...
Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh Brucella thường là những người chăn nuôi gia súc, bác sĩ thú y, người làm trong các lò mổ động vật, xét nghiệm. Ngoài ra, những đối tượng có thói quen ăn tiết canh, sữa chua, nội tạng động vật cũng có nguy cơ bị nhiễm phải vi khuẩn gây bệnh, nhất là khi nguồn thực phẩm không đảm bảo tiệt trùng, không vệ sinh an toàn.
Bệnh lý rất hiếm lây nhiễm từ người bệnh sang người lành, chủ yếu liên quan đến động vật. Brucella sẽ xâm nhập vào cơ thể, phát bệnh sau một thời gian ủ bệnh. Bệnh nhân cần được kiểm tra, điều trị để tránh gặp phải các biến chứng nguy hại sức khỏe, tính mạng.
Triệu chứng và chẩn đoán
Triệu chứng
Bệnh Brucella có thời gian ủ bệnh dài từ 2-4 tuần, có khi từ 1-2 tháng bắt đầu bùng phát triệu chứng. Giai đoạn đầu người bệnh không nhận biết các dấu hiệu cảnh báo, dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường khác. Sau đó, các triệu chứng ngày càng rõ nét hơn.
Dưới đây là những triệu chứng bệnh Brucella thường gặp:
- Cơn sốt xuất hiện kèm theo cảm giác ớn lạnh, rét run, đổ nhiều mồ hôi.
- Cơ thể mệt mỏi, cân nặng sụt giảm không nguyên do, người mệt, yếu, làm việc không hiệu quả.
- Người bệnh bị đau nhức đầu, đau các cơ, khớp, đau lưng, bụng.
- Nam giới bị Brucella có dấu hiệu viêm tinh hoàn.
- Sốt làn sóng, đôi khi không bị sốt trong thời gian dài.
Các triệu chứng bệnh Brucella thường nghèo nàn, không điển hình như các bệnh lý khác. Chính vì thế, khi phát hiện cơ thể có biểu hiện bất thường, bạn nên chủ động liên hệ bác sĩ để được kiểm tra, điều trị càng sớm càng tốt.
Chẩn đoán
Khám lâm sàng dựa vào triệu chứng người bệnh đang gặp phải. Bệnh nhân cần phối hợp với bác sĩ, khai báo trung thực các vấn đề đang gặp phải để được hỗ trợ điều trị bệnh đúng cách, an toàn. Ngoài các kiểm tra bên ngoài, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm, kiểm tra chuyên sâu hơn. Chẳng hạn:
- Xét nghiệm máu: Phương pháp thực hiện với mục đích tìm kiếm nguyên nhân gây bệnh, theo dõi tình trạng nhiễm trùng, nhận định mức độ tổn thương bên trong.
- PCR, phân lập máu, dịch não tủy và các dịch khác bằng biện pháp nuôi cấy: Xác định nguyên nhân gây bệnh, chẩn đoán sâu, tìm ra giải pháp can thiệp tương ứng.
- Chụp X quang, siêu âm: Chẩn đoán hình ảnh, xác định vị trí tổn thương, mức độ biến chứng để có hướng can thiệp khắc phục phù hợp.
Biến chứng và tiên lượng
Bệnh Brucella nếu không được điều trị có thể gây ra các biến chứng tại khớp, tuần hoàn, nội tạng,... Những vấn đề có khả năng xảy ra kể đến như:
- Xương khớp: Người bệnh Brucella đặc biệt là người trẻ nếu không điều trị bệnh đúng cách có thể gặp phải tình trạng viêm xương, áp xe cột sống, áp xe ngoài màng cứng, viêm khớp,...
- Thần kinh: Biến chứng liên quan đến thần kinh gồm trầm cảm, gây viêm não, viêm màng não, viêm dây thần kinh,... trường hợp nặng có thể gây áp xe não, viêm tủy.
- Hô hấp: Người bệnh có thể bị viêm đường hô hấp nặng, gây tràn dịch màng phổi, áp xe phổi,...
- Đường tiết niệu, sinh dục: Bệnh nhân Brucella có thể gặp phải biến chứng tại đường tiếu niệu, viêm tinh hoàn, mào tinh, biến chứng thận hiếm và nhiều vấn đề khác.
Ngoài các vấn đề kể trên, bệnh Brucella còn có nguy cơ gây biến chứng khác về gan, mật, huyết học, mắt,... Các biến chứng không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đời sống mà còn có rủi ro đe dọa sự an toàn sức khỏe. Chính vì thế người bệnh cần thăm khám, chủ động điều trị sớm để ngăn chặn các rủi ro không mong muốn.
Điều trị
Các phương pháp điều trị được chỉ định dựa trên tình hình sức khỏe của người bệnh. Dựa vào kết quả chẩn đoán bác sĩ sẽ xây dựng phương án can thiệp sao cho sớm điều trị khỏi bệnh Brucella, đảm bảo an toàn sức khỏe cho bệnh nhân. Dưới đây là các biện pháp thường được áp dụng:
Sử dụng thuốc kháng sinh:
- Trường hợp Brucella không biến chứng: Điều trị cho bệnh nhân từ 8 tuổi trở lên, người trưởng thành: Sử dụng thuốc Doxycyline/ Tetracyclin, có thể dùng cùng với Gentamycin đường truyền. Ngoài ra bác sĩ cũng có thể chỉ định phác đồ thay thế gồm Doxycylin và Rifampin. Liều lượng được chỉ định sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Trường hợp Brucella có biến chứng: Dùng thuốc theo hướng dẫn điều trị. Tùy từng tình trạng viêm nhiễm như viêm đốt sống, viêm nội tâm mạc, viêm nhiễm hệ thần kinh,... bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc tương ứng. Một số loại được dùng kể đến như Doxycyclin, Rifampicin, Co-trimoxazole, Aminoglycoside,...
- Trường hợp Brucella ở bệnh nhi dưới 8 tuổi: Sử dụng thuốc điều trị dựa trên cân nặng, tình hình sức khỏe của trẻ nhỏ. Dùng thuốc theo liều lượng được chỉ định, không nên dùng quá liều cho trẻ em.
Trường hợp phụ nữ mang thai nhiễm Brucella nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào.
Điều trị triệu chứng - Biến chứng:
- Kiểm soát các triệu chứng bao gồm sốt, đau nhức dùng thuốc cải thiện điều trị giảm đau.
- Đối tượng gặp biến chứng nặng nề, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân thực hiện giải pháp can thiệp ngoại khoa. Mục đích nhằm ngăn biến chứng tim mạch ảnh hưởng sức khỏe của người bệnh.
Theo dõi điều trị:
- Người bệnh được trở về nhà sau khi nhận thấy các biểu hiện lâm sàng được cải thiện hoàn toàn. Người bệnh không cần sử dụng kháng sinh đường tiêm. Bệnh nhân có thể phải cấy máu mỗi tuần nếu kết quả còn dương tính, thực hiện khi nhận được kết quả âm tính.
- Sau khi trở về nhà, người bệnh cần tiếp tục điều trị khoảng 1 tháng 14 ngày để triệt để loại bỏ nguy cơ, ngăn bệnh tái phát.
- Những trường hợp cần quay trở lại bệnh viện điều trị nội trú bao gồm tình trạng cấy máu cho kết quả dương tính kéo dài, các triệu chứng vẫn tiếp tục xuất hiện sau điều trị.
Phòng ngừa
Bệnh Brucella là bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người. Có rất nhiều yếu tố nguy cơ khiến bạn bị nhiễm phải virus gây bệnh. Tuy nhiên trong đó tỷ lệ lây bệnh từ người sang người là rất hiếm, không giống như các bệnh lý lây truyền do virus. Mặc dù vậy, bạn đọc nên chủ động phòng ngừa Brucella để tránh biến chứng.
Các vấn đề cần lưu ý:
- Lựa chọn các sản phẩm sữa động vật đã được tiệt trùng, đảm bảo an toàn sức khỏe. Không dùng các sản phẩm từ sữa chưa tiệt trùng như phô mai, kem. Trường hợp bạn đến các quốc gia khác để du lịch hãy hạn chế sử dụng sữa khi chưa biết rõ xuất xứ, chất lượng của chúng.
- Tốt nhất bạn nên nấu chín thịt ở nhiệt độ cao, tránh ăn những món tái sống từ thịt động vật như bò, dê, lợn,... Việc nấu chín thức ăn là điều cần thiết để bạn loại bỏ vi khuẩn, ký sinh trùng gây hại.
- Những người làm việc trong trang trại, chăm sóc thú nuôi, người thợ săn, công nhân làm việc trong lò mổ,... cần sử dụng găng tay cao su. Điều này giúp hạn chế sự tiếp xúc động vật, giảm rủi ro bị lây nhiễm trực khuẩn Brucella.
- Chủ động bảo vệ sức khỏe, rửa tay thật sạch, bổ sung cho cơ thể đầy đủ dinh dưỡng. Sử dụng sản phẩm làm sạch loại bỏ vi khuẩn gây hại trước khi ăn cơm, sau khi đi vệ sinh.
- Làm vệ sinh không gian sống, giặt quần áo thật sạch.
- Tiêm người Brucella cho vật nuôi, xử lý phân, nước tiểu,... của gia súc theo hướng dẫn của bác sĩ.
Những câu hỏi quan trọng khi đi khám
1. Nguyên nhân vì sao tôi bị nhiễm Brucella?
2. Tôi cần thực hiện các xét nghiệm gì để chẩn đoán Brucella?
3. Tình trạng bệnh Brucella tôi gặp phải có nguy hiểm không?
4. Nếu tôi không điều trị bệnh Brucella có vấn đề gì không?
5. Tôi dùng thuốc điều trị Brucella trong bao lâu?
6. Tôi có lây bệnh Brucella cho người thân không?
7. Tôi cần làm gì để sớm loại bỏ vi khuẩn Brucella?
8. Các việc cần làm để tôi tránh tái nhiễm Brucella?
Bệnh Brucella là một bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người. Bệnh gây ra các triệu chứng không quá nặng nề, tuy nhiên nếu không điều trị kiểm soát, bệnh nhân có thể gặp phải các biến chứng khó lường. Chính vì thế, khi gặp phải biểu hiện bất thường, bạn đọc nên sớm theo dõi, khám sức khỏe để được điều trị kịp thời, đúng cách và an toàn nhất.