Bệnh u màng não

Bệnh u màng não là tình trạng màng não xuất hiện một khối u bất thường. Tùy vào tính chất của khối u mà người bệnh có tiên lượng sống tốt hay xấu. Đa phần khối u não đều lành tính, tuy nhiên cũng có nhiều trường hợp u ác tính di căn. Khi đó, bệnh nhân có thể đối diện với nhiều rủi ro, nghiêm trọng nhất là đe dọa sự an toàn tính mạng.

Bệnh u màng não (Meningiomas) là tình trạng xuất hiện khối u lạ tại màng não. Theo cấu tạo, màng não là lớp bảo vệ bao bọc hệ thần kinh trung ương tại não bộ. Sự xuất hiện của các khối u có thể gây chèn ép, ảnh hưởng đến chức năng não bộ và kéo theo ra nhiều hệ lụy đến sức khỏe.

Theo thống kê đa số các trường hợp u màng não đều rơi vào trường hợp u lành. Tức là các khối u không di căn, có thể chữa khỏi. Đặc biệt có đến 80% bệnh nhân phát hiện sớm có thể loại bỏ khối u ra khỏi não bộ hoàn toàn, bảo đảm an toàn sức khỏe người bệnh.

Mặc dù vậy, bạn đọc không nên chủ quan bởi nếu u màng não là các u ác tính, khả năng di căn cao có thể đe dọa nghiêm trọng sức khỏe, tính mạng của người bệnh. Cần được khám chữa u màng não sớm để đảm bảo an toàn cho bệnh nhân. Do đó, bạn đọc nên đến gặp bác sĩ nếu nhận thấy các biểu hiện bất thường.

Bệnh u màng não được phân thành các nhóm chính bao gồm:

• U màng não lành tính: Đa số các trường hợp xuất hiện u màng não đều ở trạng thái lành tính, người bệnh có thể điều trị. Tốc độ phát triển của các khối u lành tính chậm, tuy nhiên người bệnh vẫn nhận thấy nhiều triệu chứng bất thường làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
• U màng não không điển hình: U có tốc độ phát triển nhanh, có khả năng xâm lấn nhu mô não. Các biểu mô bất thường, tế bào bất thường tăng cao. Với dạng bệnh lý này bệnh nhân có thể bị tái phát u màng não sau điều trị, tỷ lệ cao hơn so với các dạng u lành tính khác.
• U màng não ác tính: Tế bào có những biểu hiện bất thường, sự gia tăng kích thước của khối u nhanh chóng, tốc độ nhanh hơn u không điển hình và u màng não lành tính. Ngoài ra, đối với những khối u ác tính, khả năng di căn cao, xâm lấn sâu vào nhu mô não gây tổn thương và có nguy cơ đe dọa tính mạng của người bệnh. So với u lành, u màng não không điển hình, u màng não ác tính có khả năng tái phát cao.

Ngoài phân loại theo các nhóm chính kể trên, dựa vào vị trí của u màng não các chuyên gia sẽ đặt tên cho từng loại cụ thể:

• U màng não liềm não
• U màng não xoang tĩnh mạch dọc trên
• U màng não rãnh khứu
• U màng não cánh bé xương bướm
• U màng não lỗ chẩm
• U màng não xương đá
• U màng não mặt dốc xương đá

Theo thống kê tỷ lệ bệnh nhân mắc chứng u màng não nằm trong độ tuổi từ 30-70, bất kỳ ai cũng có khả năng bị u màng não. Trong đó, tỷ lệ bệnh nhân nữ cao hơn nhiều so với nam giới. Tuy nhiên ngược lại người ta cũng cho biết những đối tượng bị u ác tính ở nam giới lại cao hơn so với nữ giới.

Nguyên nhân gây bệnh được đánh giá có liên quan đến các yếu tố như:

• Tiếp xúc chất phóng xạ: Những đối tượng phải điều trị hóa trị, xạ trị khi tiếp xúc với chất phóng xạ ion hóa trong thời gian dài, liều cao có thể ảnh hưởng đến não bộ. Theo đó, những khối u bất thường nội sọ hoặc u màng não có thể hình thành trong quá trình điều trị bằng chất phóng xạ. Ngoài ra, người ta cũng chỉ ra việc thực hiện xét nghiệm X quang cũng là nguồn phơi nhiễm chất phóng xạ. U màng não có thể hình thành do ảnh hưởng bởi loại chất này.
• Yếu tố di truyền: Người mắc bệnh liên quan đến hệ thần kinh, cụ thể là đa u sợi thần kinh tuýp 2 có khả năng cao gặp phải các vấn đề não bộ, trong đó có tình trạng u màng não. Những khối u xuất hiện có thể là lành tính hay ác tính, bệnh nhân cần được thăm khám, kiểm tra và có biện pháp loại bỏ khối u càng sớm càng tốt.
• Rối loạn nội tiết tố nữ: Sự bất ổn về nội tiết tố của phụ nữ cũng là nguyên nhân dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe. Trong đó, phụ nữ có khả năng bị u màng não. Đây cũng là nguyên nhân lý giải vì sao nữ giới lại có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn so với nam giới.
• Thừa cân béo phì: Chế độ dinh dưỡng không khoa học, ăn nhiều chất béo, dầu mỡ dẫn đến thừa cân, béo phì. Đây là yếu tố gây u màng não nhiều người đang gặp phải. Trong đó tỷ lệ phụ nữ mắc bệnh cao hơn so với nam giới.
• Các yếu tố khác: Ngoài các nguyên nhân chính kể trên, tình trạng u màng não còn liên quan đến nhiều yếu tố khác. Chẳng hạn chấn thương sọ não, phụ nữ bị ung hư vú, phụ nữ đang mang thai,...

Việc tìm kiếm nguyên nhân gây bệnh là điều hết sức cần thiết để cũng cố chẩn đoán, đưa ra hướng can thiệp phù hợp. Do đó, bạn nên khai báo trung thực với bác sĩ các vấn đề đang gặp phải để được hỗ trợ, điều trị càng sớm càng tốt.

Triệu chứng

Bệnh u màng não gây ra các triệu chứng nặng nề do khối u chèn ép lên hệ thần kinh và các vùng lân cận. Tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng gặp phải vấn đề này, có nhiều đối tượng mắc bệnh không có bất kỳ triệu chứng nào. Điều này càng khiến bệnh có cơ hội tiến triển và gây hại đến sức khỏe, đe dọa tính mạng bệnh nhân một cách âm thầm.

Khi nhận thấy các triệu chứng bất thường, điều bạn cần làm là nhanh chóng đến bệnh viện để được kiểm tra, khám chữa kịp thời. Các dấu hiệu nghi ngờ u màng não kể đến như:

• Động kinh: Cơn động kinh xuất hiện đột ngột khiến bệnh nhân co giật không tự chủ. Một số trường hợp khác động kinh một cách âm thầm hơn. Người bệnh không nhận biết sự bất thường, các biến chuyển xảy ra nhỏ, dễ bị nhầm lẫn hoặc bỏ qua.
• Mờ mắt, thị lực kém: Đây cũng là triệu chứng cảnh báo bệnh u màng não dễ bị nhầm lẫn. Người bệnh thấy mắt mờ hơn, thị lực giảm dần. Tuy nhiên sự chủ quan khiến bệnh nhân không kịp khám chữa. Do đó, nếu bạn thấy mắt mờ, thị lực kém, biểu hiện nhìn đôi, xuất hiện điểm mù,... bất thường nên chủ động đến gặp bác sĩ.
• Thính giác giảm: Người bệnh nghe khó, thậm chí có trường hợp bị điếc tai hoàn toàn. Đây là biểu hiện khi khối u đã phát triển kích thước lớn nằm chèn lên dây thần kinh thính giác.
• Khó tập trung, hay cáu gắt: Một trong những biểu hiện bệnh nhân u màng não có thể gặp phải đó là tình trạng khó tậm trung trong học tập, công việc. Bên cạnh đó, tính cách có phần thay đổi bất thường, thường xuyên nóng giận, cáu gắt với mọi người.
• Yếu chi, mất thăng bằng: Khối u màng não lớn dần gây chèn ép thần kinh khiến bệnh nhân gặp phải hiện tượng chân, tay yếu, khó cầm nắm đồ vật hay làm việc nặng. Ngoài ra, tình trạng yếu chi còn khiến cơ thể bị mất thăng bằng, dễ bị té ngã.
• Đau đầu, buồn nôn: Áp lực nội sọ tăng lên cùng với kích thước của khối u. Điều này khiến người bệnh thường xuyên bị đau đầu, buồn nôn một cách bất thường.

Các triệu chứng có thể khác nhau tùy vào vị trí u màng não. Bệnh nhân cần được khám và can thiệp kiểm soát, loại bỏ khối u để tránh gặp phải các biến chứng nguy hiểm.

Chẩn đoán

Bác sĩ thực hiện khám và kiểm tra triệu chứng của người bệnh. Bệnh nhân cần khai báo trung thực các vấn đề về tiền sử bệnh lý của gia đình, của bản thân, các biểu hiện cơ thể bất thường đang gặp phải. Bác sĩ sẽ tiền hành một vài bài test như soi đáy mắt, kiểm tra sức mạnh cơ bắp,... để bước đầu dự đoán bệnh lý người bệnh gặp phải.

Các phương pháp xét nghiệm chuyên sâu hơn cũng được tiến hành nhằm củng cố kết quả chẩn đoán cho người bệnh. Bao gồm:

• Chụp X quang: Phương pháp giúp nhận biết vị trí u màng não, tình trạng di căn nếu có.
• Chụp CT: Sử dụng tia X thu thập hình ảnh trong não bộ. Kết quả thu được cấu trúc của não bộ, chỉ ra các điểm bất thường.
• Chụp cộng hưởng từ: MRI là phương pháp cho hình ảnh chất lượng hơn 2 loại xét nghiệm kể trên. Thông qua hình ảnh bác sĩ có thể nhận thấy u màng não ở mức độ nào, kích thước to nhỏ,...
• Chụp mạch: Phương pháp có mục đích giúp bác sĩ phát hiện có hay không có sự bất thường trong nguồn máu nuôi dưỡng não bộ, có sự xuất hiện của mạch máu nuôi khối u hay không.
• Sinh thiết: Phương pháp thực hiện nhằm xác định khối u là lành tính hay ác tính.

Sau khi thu được kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ chỉ định giải pháp can thiệp phù hợp nhằm giúp bệnh nhân kéo dài tiên lượng sống, loại bỏ khối u màng não.

Theo thống kê cho thấy tình trạng u màng não đa số đều là các khối u lành tính. Người bệnh sẽ được hướng dẫn loại bỏ khối u an toàn, tránh ảnh hưởng đến các vùng quan trọng, tránh biến chứng. Tuy nhiên đối với trường hợp khối u phát triển với kích thước quá lớn, người bệnh có thể gặp phải nhiều hệ lụy khôn lường.

Khối u nằm chèn ép lên dây thần kinh dẫn đến các rủi ro di chứng bại liệt, đe dọa an toàn tính mạng của bệnh nhân. Đặc biệt, trong trường hợp khối u là ác tính tuy nhiên không được kiểm soát kịp thời có khả năng di căn, ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác, đặc biệt là đe dọa tính mạng của bệnh nhân.

Tùy tính chất của loại khối u lành tính hay ác tính mà tốc độ phát triển của khối u cũng sẽ khác nhau. Cho dù bạn đang gặp khối u lành tính cũng không nên chủ quan, bởi theo thời gian khối u không được kiểm soát có thể phát triển về kích thước và gây ảnh hưởng đến sức khỏe như các vấn đề đã đề cập bên trên.

Chính vì thế, các chuyên gia khuyên bệnh nhân nên khám chữa sớm khi phát hiện biểu hiện bất thường. Trường hợp mắc u màng não lành tính bệnh nhân có thể loại bỏ chúng, tuy nhiên nhiên nếu u ác tính có di căn, tiên lượng sống bệnh nhân thấp, thậm chí là có thể tử vong sau vài ngày đến bệnh viện thăm khám.

Để điều trị bệnh u màng não, trước hết các bác sĩ sẽ khám, xác định vị trí, tính chất của khối u. Dựa trên kết quả chẩn đoán, phác đồ điều trị u màng não được xây dựng dựa trên tình hình sức khỏe của người bệnh. Dưới đây là những phương án được thực hiện:

Điều trị phẫu thuật

Phương pháp can thiệp ngoại khoa xâm lấn giúp loại bỏ khối u màng não. Chỉ định điều trị cho những trường hợp khối u gây chèn ép, kích thước lớn không thể tiếp tục lưu lại trong màng não. Phương pháp phẫu thuật sẽ giúp người bệnh loại bỏ hoàn toàn khối u, phòng tránh rủi ro.

Tuy nhiên, do can thiệp tại vùng trọng điểm, nhạy cảm nên các rủi ro tiềm ẩn cũng nhiều. Người bệnh sẽ được bác sĩ tư vấn về các vấn đề có nguy cơ để chuẩn bị tinh thần. Ngoài ra, do cấu trúc não cũng rất phức tạp nên trong một lần phẫu thuật sẽ khó có thể loại bỏ hoàn toàn khối u.

Phẫu thuật cho kết quả nhanh, tác động trực tiếp đến khối u, loại bỏ chúng ra ngoài não bộ. Mặc dù vậy, các nguy cơ cũng cao bao gồm hiện tượng xuất huyết và nhiễm trùng. Chính vì thế, khi khám và điều trị bệnh u màng não, bệnh nhân nên lựa chọn đến các bệnh viện lớn có bác sĩ tay nghề giỏi, kinh nghiệm để thực hiện.

Sau phẫu thuật bệnh nhân tiếp tục theo dõi và tái khám. Nếu nhận thấy kết quả đã hoàn toàn loại bỏ khối u, bệnh nhân không cần tiếp tục điều trị. Trường hợp nhận thấy sự tái phát hoặc còn sót lại mảnh khối u, bác sĩ sẽ chỉ định xạ trị bổ sung nhằm loại bỏ hoàn toàn rủi ro cho người bệnh.

Phương pháp hóa trị

Phương pháp hóa trị được áp dụng điều trị bệnh u màng não đặc biệt là trường hợp khối u ác tính. Tuy nhiên so với phẫu thuật, xạ trị, phương pháp này ít khi được áp dụng ngay từ giai đoạn đầu. Chỉ áp dụng điều trị đối với trường hợp không đáp ứng phẫu thuật và xạ trị.

Điều trị xạ trị

Sau khi chẩn đoán u màng não vẫn còn sót lại hoặc nguy cơ tiềm ẩn sau phẫu thuật, bác sĩ sẽ chỉ định giải pháp xạ trị kèm theo để giải quyết rủi ro cho bệnh nhân. Mục đích của việc xạ trị là tiêu diệt tế bào ác tính, ngăn chặn tái phát, bảo vệ an toàn sức khỏe và giúp bệnh nhân kéo dài tiên lượng sống.

Hiện nay với sự phát triển của y học hiện đại, phương pháp xạ trị đã đạt được nhiều thành tựu mới. Các mô lành xung quanh vị trí xạ trị không bị ảnh hưởng, đảm bảo an toàn cho bệnh nhân. Các giải pháp xạ trị kết hợp phẫu thuật thường được chỉ định kể đến như:

• Phẫu thuật phóng xạ: Phương pháp không sử dụng dao mổ, không xâm lấn, bác sĩ sẽ sử dụng chùm tia bức xạ mạnh tác động lên vị trí cần điều trị. Thực hiện phẫu thuật phóng xạ trong vài giờ, áp dụng khi bệnh nhân có u màng não tuy nhiên không thể phẫu thuật xâm lấn, cắt bỏ thông thường hoặc trường hợp tái phát u màng não đã điều trị.
• Xạ trị thể phân đoạn: Điều trị kéo dài, liên tục để loại bỏ khối u màng não. Chỉ định áp dụng cho đối tượng có kích thước khối u lớn, không đáp ứng điều trị xạ trị cường độ cao.
• Xạ trị điều biến cường độ: Chỉ định thực hiện cho trường hợp u màng não nằm vị trí nhạy cảm, người không thể phẫu thuật do tình trạng phức tạp. Bác sĩ sẽ dùng phần mềm máy tính chuyên dụng, sau đó điều chỉnh bức xạ để tác động lên vùng não đang có khối u.

Các biện pháp khác

Ngoài các phương pháp kể trên, người bệnh có thể được chỉ định áp dụng các biện pháp hỗ trợ nhằm giúp bệnh nhân sớm phục hồi sức khỏe. Tùy vào tình hình thực tế của bệnh nhân, bác sĩ sẽ đưa ra các tư vấn, lời khuyên cần thiết. Bệnh nhân nên đến bệnh viện uy tín, có bác sĩ giỏi để được hỗ trợ khám chữa an toàn, hiệu quả.

Bệnh u màng não có thể xảy ra với bất kỳ đối tượng nào. Có nhiều yếu tố gây bệnh, bạn đọc cần chủ động phòng tránh để bảo vệ an toàn sức khỏe. Một số lưu ý:

• Xây dựng một lối sống lành mạnh, ăn uống đều độ. Bổ sung cho cơ thể các thực phẩm bổ dưỡng, hạn chế các thực phẩm không tốt cho sức khỏe. Chẳng hạn như đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn cay nóng,...
• Tập thể dục, vận động giúp hệ tuần hoàn hoạt động tốt hơn, cải thiện tiêu hóa, tốt cho xương khớp, đặc biệt còn giúp cải thiện tinh thần, có lợi cho hệ thần kinh. Tuy nhiên bạn nên lựa chọn môn thể dục thể thao phù hợp, không nên vận động, tập luyện quá sức.
• Sắp xếp công việc, dành thời gian để cơ thể được nghỉ ngơi thư giãn. Hạn chế căng thẳng, áp lực trong thời gian kéo dài.
• Thường xuyên kiểm tra sức khỏe, trường hợp nhận biết cơ thể có biểu hiện nghi ngờ bạn nên đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt. Không tùy tiện sử dụng thuốc tân dược để tránh gặp tác dụng phụ hoặc phản ứng khác ảnh hưởng sức khỏe.

1. Tôi cần thực hiện các xét nghiệm gì?

2. Nguyên nhân vì sao tôi bị u màng não?

3. Tình trạng u màng não của tôi là lành tính hay ác tính?

4. Tiên lượng sống của tôi còn bao lâu?

5. Nếu tôi không điều trị chuyện gì sẽ xảy ra?

6. Khi nào tôi cần phẫu thuật? Có những rủi ro gì không?

7. Tôi cần làm gì sau phẫu thuật để chắc chắn đã loại bỏ hoàn toàn u màng não?

U màng não là bệnh lý nguy hiểm, nếu là các khối u ác tính tỷ lệ tử vong cao. Người bệnh cần chủ động đến gặp bác sĩ sớm khi nhận thấy các bất thường trên cơ thể, nhất là vùng đầu. Không nên chủ quan, bởi nếu không sớm kiểm soát khối u phát triển lớn dần, di căn sẽ gây ra không ít vấn đề hại sức khỏe, đe dọa tính mạng.