Viêm da cơ địa ở trẻ em – Nguyên nhân, triệu chứng & điều trị

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ BÁC SĨ NGUYỄN THỊ NHUẦN

Trung tâm Thuốc dân tộc – Nguyễn Thị Định – Hà Nội

Đặt lịch

Viêm da cơ địa ở trẻ em là bệnh lý có tính chất dai dẳng, đồng thời dễ tái phát nhiều lần sau điều trị. Nếu không có biện pháp can thiệp sớm thì với cấu trúc da nhạy cảm, trẻ rất dễ gặp phải các biện chứng nghiêm trọng. Điển hình như nhiễm trùng da, suy giảm sức khỏe hay làm tăng nguy cơ mắc các bệnh sốt cỏ khô, hen suyễn…

Tìm hiểu về bệnh viêm da cơ địa ở trẻ em

Viêm da cơ địa là một dạng tổn thương da mãn tính, thường có xu hướng khởi phát ở đối tượng trẻ từ 1 – 6 tuổi. Bệnh viêm da cơ địa ở trẻ có thể tự hết khi trẻ lớn dần nhưng không ít trường hợp vẫn tái đi tái lại nhiều lần đến lúc trưởng thành.

Thống kê ghi nhận rằng, có đến khoảng 60% trẻ bị bệnh viêm da cơ địa trong năm đầu đời, 30% phát bệnh ở giai đoạn 5 năm đầu, còn tỷ lệ mắc bệnh ở trẻ lớn chỉ chiếm khoảng 10%. Bệnh thường diễn tiến theo 2 giai đoạn chính là giai đoạn cấp tính và giai đoạn mãn tính. Ở giai đoạn cấp của bệnh, các tổn thương da còn có thể đi kèm với tình trạng hen, viêm mũi dị ứng hay sốt cỏ khô.

1. Nguyên nhân viêm da cơ địa trẻ em

Hiện nay, các chuyên gia vẫn chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây bệnh ở trẻ em. Chính điều này đã gây ra nhiều bất lợi cho quá trình điều trị.

Nhiều giả thuyết cho rằng, bệnh lý này có liên quan mật thiết đến yếu tố di truyền. Số liệu thống kê cho thấy có khoảng gần 80% trẻ bị mắc bệnh viêm da mãn tính sẽ có người thân cận huyết mắc bệnh viêm da cơ địa, bệnh chàm, hen suyễn hay viêm mũi dị ứng.

Bên cạnh đó, những yếu tố dưới dây cũng được cho là liên quan đến sự bùng phát của bệnh viêm da cơ địa ở trẻ nhỏ:

• Thời tiết lạnh và khô: Đây chính là yếu tố tạo điều kiện thuận lợi chi các bệnh da liễu mãn tính như chàm, tổ đỉa hay viêm da cơ địa tái phát. Tuy nhiên, khi thời tiết ấm lên trì các triệu chứng trên da cũng sẽ có xu hướng thuyên giảm dần.
• Sức đề kháng và miễn dịch yếu: Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ chính là đối tượng có hệ miễn dịch còn chưa phát triển một cách hoàn chính. Chính vì thế mà rất dễ mắc các bệnh nhiễm trùng hô hấp hay các vấn đề viêm da như viêm da cơ địa và các dạng viêm da mãn tính khác.
• Chế độ dinh dưỡng: Các bác sĩ chuyên khoa da liễu cho rằng, trẻ em bị viêm da cơ địa có thể là do chế độ ăn uống không phù hợp. Thường xuyên ăn các thực phẩm dễ gây dị ứng hay thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ, khó tiêu hóa cũng sẽ có thể kích thích các triệu chứng bùng phát.

Ngoài ra, trẻ còn có thể dễ mắc bệnh viêm da cơ địa do thời tiết thay đổi đột ngột, tiếp xúc với các chất dị nguyên. Hay cũng có thể là do sử dụng các sản phẩm chăm sóc da hay sữa tắm có độ pH cao.

Xem thêm: Viêm da cơ địa ở trẻ sơ sinh – Nguyên nhân và Cách chữa trị 

2. Dấu hiệu nhận biết và hình ảnh bệnh viêm da cơ địa trẻ em

Bệnh viêm da cơ địa đặc trưng bởi tình trạng tổn thương trên da có màu đỏ hồng. Da thường bị khô ráp, bong tróc và ngứa ngáy rất khó chịu. Tuy nhiên, thực tế ghi nhận rằng, hình thái tổn thương mà bệnh gây ra thường rất đa dạng. Nó còn tùy thuộc vào giai đoạn phát triển bệnh cũng như cơ địa và độ tuổi của trẻ.

Ở trường hợp trẻ sơ sinh và trẻ ở độ tuổi nhũ nhi thì triệu chứng có thể gặp phải bao gồm:

• Các ban da màu hồng có hình móng ngựa thường xuất hiện ở má và vùng trán.
• Một số trẻ còn bị nổi ban ở cổ, quanh miệng, vùng đầu hay thân mình.
• Tổn thương trên da thường dần chuyển sang màu đó, sau đó các mụn nước sẽ nổi nhiều trên bề mặt da.
• Mụn nước khi vỡ ra sẽ chảy dịch và gây ra các vết trợt loét.
• Nhiều trường hợp trẻ còn có thể bị nhiễm khuẩn da thứ phát với biểu hiện da đỏ và xuất hiện vảy tiết.
• Bệnh còn có thể đi kèm với các triệu chứng như tiêu chảy hay viêm tai giữa.

Với những trẻ từ 2 tuổi trở lên thì triệu chứng mà bệnh viêm da cơ địa gây ra có thể là:

• Tổn thương trên da thường có dạng ban đỏ với hình đĩa.
• Những tổn thương thường có xu hướng lichen hóa, da trở nên khô, dày sừng và có nhiều nếp hằn.
• Vùng da tổn thương sẽ khô ráp, trắng và có thể xuất hiện nhiều vảy có màu trắng bạc.
• Hiện tượng bong vảy thường xuất hiện nhiều ở các vùng khuỷu tay, đầu gối, lòng bàn tay, bàn chân.
• Ở thời kỳ này, tổn thương da có thể đi kèm với dày sừng nang lông, đục thủy tinh thể hay bệnh vảy cá thông thường.

Có thể quan sát một số hình ảnh dưới đây để hình dung rõ hơn về bệnh viêm da cơ địa ở trẻ em:

Bệnh viêm da cơ địa ở trẻ em có nguy hiểm không?

Theo các bác sĩ chuyên khoa thì bệnh viêm da cơ địa ở trẻ em mặc dù có thể diễn tiến mãn tính và dễ tái phát nhưng được đánh giá là lành tính. Bệnh rất hiếm khi gây ra những biến chứng nguy hiểm. Trường hợp được điều trị và chăm sóc tốt thì những tổn thương trên da và các triệu chứng đi kèm thường sẽ thuyên giảm rất nhanh.

Tuy nhiên nếu không kịp thời can thiệp điều trị cũng như chăm sóc đúng cách thì trẻ cũng có thể sẽ gặp phải một số biến chứng như:

• Tình trạng bội nhiễm lan rộng: Đây là hiện tượng da bị nhiễm trùng do một số các tác nhân như vi khuẩn, nấm hay virus. Hiện tượng bội nhiễm không chỉ khiến da bị tổn thương mà còn làm phát sinh các triệu chứng như đau nhức và khó chịu.
• Sức khỏe của trẻ bị ảnh hưởng: Các tổn thương thực thể do bệnh viêm da cơ địa gây ra thường không ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên các triệu chứng khác như ngứa ngáy, đau rát có thể khiến trẻ bứt rứt, mệt mỏi và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Lâu dần sẽ khiến trẻ bị suy nhược, chậm lớn, miễn dịch kém.
• Tăng nguy cơ mắc bệnh lý khác: Thống kê cho thấy khoảng 75% trẻ em bị viêm da cơ địa sẽ có thể mắc các chứng hen suyễn, viêm mũi dị ứng hay sốt cỏ khô. Tuy nhiên, đến nay các chuyên gia vẫn chưa xác định được cơ chế hay mối liên hệ giữa các bệnh lý này.

Bên cạnh đó, bệnh viêm da cơ địa nếu kéo dài thì các tổn thương da thường lan rộng, gây sẹo thâm làm mất thẩm mỹ. Điều này sẽ tạo tâm lý tự ti và gây ám ảnh về ngoài hình đối với những trẻ lớn.

Điều trị viêm da cơ địa ở trẻ em

Trẻ em là nhóm đối tượng có cơ địa nhạy cảm nên việc điều trị bệnh viêm da cơ địa sẽ có phần khó khăn hơn nhiều so với người lớn. Khi nhận thấy trẻ có những biểu hiện của bệnh hãy kịp thời đưa trẻ đi thăm khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa.

Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra, xác định mức độ bệnh và có biện pháp can thiệp phù hợp. Việc điều trị bệnh viêm da cơ địa ở trẻ em có thể kết hợp giữa điều trị y tế kết hợp chăm sóc tại nhà. Bên cạnh đó còn có thể cân nhắc lựa chọn áp dụng một số mẹo dân gian để hỗ trợ.

1. Sử dụng các loại thuốc Tây

Bác sĩ có thể sẽ kê toa cho trẻ sử dụng một số loại thuốc bôi tại chỗ. Nhóm thuốc này sẽ có tác dụng kháng khuẩn, giảm viêm và đẩy lùi các triệu chứng ngứa ngáy, sưng đau. Đối với những trẻ lớn thì các thuốc đường uống cũng có thể được dùng nếu hiện tượng sưng viêm và bội nhiễm kéo dài.

Sau đây là một số loại thuốc điều trị tại chỗ có thể được bác sĩ kê toa để chữa viêm da cơ địa ở trẻ:

• Nước muối sinh lý 0.9%
• Dung dịch thuốc tím Metin 1%
• Nitrat bạc 0.25%
• Thuốc corticoid kết hợp acid salicylic
• Dung dịch Milian
• Thuốc mỡ kháng sinh corticoid
• Thuốc kháng histamine bôi ngoài da

Còn các thuốc đường uống chữa viêm da cơ địa ở trẻ em có thể được chỉ định bao gồm:

• Các loại thuốc kháng histamine thế hệ H1
• Kháng sinh Erythromycin hay Tetracyclin sẽ được dùng trong trường hợp có viêm nhiễm.
• Corticoid đường uống chỉ dùng trong thời gian ngắn khi thật sự cần thiết.

Ngoài ra, bác sĩ còn có thể cho trẻ sử dụng thêm một số dạng viêm uống bổ sung. Điều này giúp nâng cao thể trạng cũng như tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch cho trẻ.

2. Quang trị liệu chữa viêm da cơ địa cho trẻ

Phương pháp điều trị này còn được biết với tên gọi khác là liệu pháp ánh sáng. Quang trị liệu được đánh giá là tương đối an toàn, có thể sử dụng cho cả trẻ em và phụ nữ mang thai.

Liệu pháp này thường sẽ được chỉ định trong trường hợp trẻ không thể sử dụng thuốc hay việc điều trị bằng thuốc không thể đáp ứng. Đặc trưng của quang trị liệu là sử dụng các tia UVA hay UVB để chiếu trực tiếp lên vùng da tổn thương giúp làm giảm ngứa, giảm viêm và phục hồi mô da.

Các bác sĩ chuyên khoa cho biết, quang trị liệu có thể đem lại cải thiện lâm sàng rõ rệt trong điều trị bệnh viêm da cơ địa cho trẻ. Đồng thời có thể giúp làm giảm thiểu được tác hại khi dùng thuốc mỡ corticoid trong thời gian dài. Tuy nhiên, liệu pháp này có thể sẽ gây lão hóa da sớm, đồng thời làm tăng nguy cơ ung thư.

Tham khảo chi tiết: Các phương pháp chữa viêm da cơ địa bằng Tây Y đang được áp dụng phổ biến

3. Chữa viêm da cơ địa cho trẻ bằng cách tắm nước lá

Ngoài việc điều trị y tế theo phác đồ trên da thì ở một số trường hợp bệnh nhẹ, bạn có thể sử dụng mẹo tắm nước lá để hỗ trợ khắc phục các triệu chứng trên da cho trẻ. Một số loại lá như lá khế, lá sài đất hay lá kinh giới đều rất lành tính và an toàn với làn da của cả trẻ sơ sinh.

• Tắm nước lá khế: Dùng 30g lá khế đem rửa sạch rồi ngâm trong nước muối loãng khoảng 20 phút. Cho vào nồi đun sôi cùng 2 lít nước sôi trong 10 – 15 phút. Chờ đến khi nước đủ độ ấm thì tắm cho trẻ. Có thể tận dùng phần bã để chà nhẹ nhàng lên vùng da tổn thương. Chỉ nên thực hiện khoảng 2 – 3 lần/tuần.
• Dùng lá sài đất: Chuẩn bị 100g cây sài đất tươi đem rửa sạch với nước muối loãng. Cho vào nồi nấu cùng 2 lít nước đến khi nước có màu vàng. Đợi nước nguội thì tắm cho trẻ và vệ sinh vùng da bị tổn thương với tần suất 1 lần/ngày.
• Sử dụng lá kinh giới: Chuẩn bị 1 nắm lá kinh giới đem rửa sạch rồi ngâm nước muối loãng 10 phút. Sau đó cho vào máy xay nhuyễn và lọc lấy nước cốt. Hòa nước cốt này với 2 lít nước ấm rồi tắm cho trẻ. Chỉ nên áp dụng 1 – 2 lần/tuần.

Tuyệt đối không cho trẻ tắm nước lá khi tổn thương trên da lan rộng hay có dấu hiệu viêm nhiễm. Để đảm bảo an toàn tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng cách điều trị này.

Xem thêm: Chữa viêm da cơ địa bằng sữa mẹ có được không?

Cách chăm sóc trẻ bị viêm da cơ địa

Bệnh viêm da cơ địa có tính chất dai dẳng và rất dễ tái phát nhiều lần. Chính vì thế mà ngoài việc điều trị, bạn cần biết cách chăm sóc tốt cho trẻ ngay tại nhà. Điều này sẽ giúp kiểm soát triệu chứng tốt hơn, đồng thời bảo vệ da, hạ chế nhiễm trùng cũng như ngăn ngừa bệnh tái phát.

Dưới đây là khuyến nghị từ bác sĩ cho việc chăm sóc trẻ bị viêm da cơ địa:

• Có thể sử dụng một số loại kem bôi lành tính như Vaseline, A-derma, Laroche-posay, Eucerin… để giúp dưỡng ẩm và bảo vệ da của trẻ. Điều này cũng sẽ làm giảm tình trạng khô hay bong tróc da, làm dịu da và giảm ngứa da cho trẻ.
• Thường xuyên cắt gọn móng tay và vệ sinh tay cho trẻ sạch sẽ để tránh khi trẻ gãi có thể khiến tổn thương da lan rộng, tăng nguy cơ nhiễm trùng xuất hiện.
• Nên sử dụng máy tạo độ ẩm trong không gian sống của trẻ vào những ngày thời tiết hanh khô để giữ ẩm da cho trẻ, đồng thời ngăn ngừa các triệu chứng bùng phát.
• Thường xuyên vệ sinh không gian sống của trẻ để loại bỏ dị nguyên như mạt bụi hay lông thú, phấn hoa, nấm mốc.
• Chú ý cho trẻ mặc các loại quần áo rộng thoáng. Tuyệt đối không để trẻ mặc các loại đồ có chất liệu dày, cứng hay bó sát.
• Cần lựa chọn những sản phẩm chăm sóc và vệ sinh da cho trẻ có nguồn gốc từ thiên nhiên với độ pH trung tính, không chứa hương liệu hóa học.
• Thường xuyên dùng nước muối sinh lý để vệ sinh mũi họng cho trẻ nhằm ngăn ngừa nhiễm trùng hô hấp trên. Bởi đây cũng chính là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ bùng phát bệnh viêm da cơ địa ở trẻ nhỏ.
• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh để giúp trẻ nâng cao sức đề kháng và miễn dịch nhằm làm giảm nguy cơ tái phát của bệnh viêm da cơ địa nói riêng và các tình trạng dị ứng khác nói chung.

Bệnh viêm da cơ địa ở trẻ em thường có thể kiểm soát tốt nếu sớm phát hiện, thăm khám và điều trị đúng cách. Ngoài ra, bạn nên chú trọng đến vấn đề chăm sóc tốt cho trẻ tại nhà để hỗ trợ đẩy lùi triệu chứng và ngăn ngừa nguy cơ bệnh tái phát.