Bệnh Viêm Đại Tràng

Viêm đại tràng là một căn bệnh có khả năng lây truyền qua đường tiêu hóa, đối tượng mắc bệnh thường là người trưởng thành, đặc biệt là người cao tuổi. Bệnh có nhiều biểu hiện và triệu chứng phức tạp khiến nhiều người thường nhầm lẫn với các căn bệnh đường ruột khác. Việc nắm rõ nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng sẽ giúp mọi người chủ động trong việc điều trị cũng như phòng ngừa bệnh hiệu quả hơn.

Theo cấu tạo trong cơ thể con người, bộ phận đại tràng hay còn được gọi là ruột già. Nằm ở vị trí gần cuối trong hệ thống tiêu hóa, nối liền với ống hậu môn. Sau khi thức ăn đi vào dạ dày, được tiêu hóa, đi qua ruột non và đi xuống ruột già. Lúc này đại tràng có chức năng tiếp nhận và chứa phần chất cặn bã sau đó thông qua ống hậu môn thải ra ngoài.

Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động, vì một lý do nào đó khiến cho phần niêm mạc đại tràng bị tổn thương và gây nên tình trạng viêm đại tràng. Lúc này, người bệnh sẽ gặp một số các triệu chứng điển hình như đau bụng từng cơn quặn thắt, liên tục muốn đi đại tiện, phân có máu và dịch nhầy, sôi bụng, đầy hơi chướng bụng rất khó chịu.

Tùy vào từng mức độ bệnh nặng nhẹ mà đại tràng có những tác động khác nhau. Trường hợp nhẹ thì niêm mạc đại tràng rất dễ chảy máu, kém bền vững. Còn nếu nặng thì có thể xuất huyết, sung huyết, gây ra các vết loét và ổ ap-xe nhỏ. Khi phát hiện ra những dấu hiệu bất thường như đau bụng liên tục, nôn mửa, khó tiêu, cơ thể mệt mỏi, phân khác biệt thì cần thăm khám ngay để có biện pháp điều trị kịp thời.

Theo các chuyên gia, viêm đại tràng là một bệnh lý thuộc hệ tiêu hóa phổ biến hiện nay, chính vì vậy mà số người mắc bệnh đang có xu hướng ngày càng tăng lên. Theo ghi nhận, hiện tại đã có hơn 20% dân số Việt Nam đang mắc chứng bệnh này và nhiều người chủ quan nên gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

Tùy thuộc vào thời điểm phát khởi phát, mức độ bệnh mà viêm đại tràng được chia làm hai loại đó là viêm đại tràng cấp tính và viêm đại tràng mãn tính. Mỗi dạng sẽ có những triệu chứng, dấu hiệu điển hình khác nhau, cụ thể:

• Viêm đại tràng cấp tính: Tức là bệnh mới khởi phát, đang ở mức độ nhẹ, bệnh nhân viêm đại tràng cấp tính thường có những triệu chứng cơ bản như đau bụng từng cơn, tiêu chảy, sốt, buồn nôn, chán ăn, suy nhược cơ thể. Ở mức độ này, nếu như người bệnh được thăm khám và điều trị đúng cách thì các triệu chứng có thể sớm cải thiện theo hướng tích cực.
• Viêm đại tràng mãn tính: Trường hợp viêm đại cấp tính nếu như không được can thiệp sớm sẽ tiến triển thành thể mãn tính. Tức là lúc này bệnh đã trở nặng, các triệu chứng bệnh ngày càng trầm trọng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng đời sống hàng ngày. Trường hợp bệnh nặng có thể gây thủng đại tràng, giãn đại tràng rất nguy hiểm.

Viêm đại tràng là một chứng bệnh khá nguy hiểm, tác động không nhỏ đến sức khỏe và tinh thần của người bệnh. Do đó, nếu nhận thấy những triệu chứng nghi ngờ bệnh thì cần nhanh chóng thăm khám ngay.

Theo các chuyên gia, viêm đại tràng khởi phát do rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Việc xác định và nắm rõ nguyên nhân gây bệnh sẽ giúp các bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị bệnh chính xác, đồng thời người bệnh sẽ biết cách phòng ngừa và khắc phục bệnh hiệu quả hơn.

Theo đó, dưới đây là một số tác nhân chính gây bệnh và một số yếu tố tác động khiến bệnh khởi phát nhanh chóng hoặc làm cho tình trạng bệnh trở nên ngày càng trầm trọng hơn, cụ thể:

• Nhiễm khuẩn lị Amip: Loại vi khuẩn này thường trú ngụ trong thức ăn, khi chúng ta ăn uống không hợp vệ sinh sẽ khiến khuẩn lị Amip theo đường tiêu hóa xâm nhập vào niêm mạc đại tràng gây tổn thương, tạo ra các vết viêm loét, chảy máu.
• Nhiễm khuẩn lao: Trường hợp mắc bệnh lao phổi hoặc vô tình ăn phải các thực phẩm có chứa vi khuẩn lao Mycobacterium sẽ khiến cho niêm mạc đại tràng bị tấn công, nhiễm khuẩn và gây viêm loét.
• Đại tràng bị thiếu máu: Trong một số trường hợp không may gặp phải các lý do như huyết áp thấp, xơ vữa động mạch, xoắn ruột, thoát vị bẹn sẽ khiến cho đại tràng bị thiếu máu. Khi thiếu máu bộ phận này sẽ hoạt động không được trơn tru và xảy ra nhiều vấn đề, trong đó có viêm loét đại tràng.
• Đại tràng bị nhiễm vi thể: Theo ghi nhận, có nhiều trường hợp phụ nữ lớn tuổi rất dễ mắc phải chứng viêm đại tràng vì bị nhiễm vi thể tế bào collagen và lympho.
• Mắc bệnh viêm ruột: Những bệnh nhân mắc bệnh Crohn thường có nguy cơ bùng phát chứng viêm đại tràng. Bởi vì khi bị viêm ruột, thường tá động đến bộ phận hồi tràng, đại tràng, ruột kết gây ra tình trạng tắc ruột, áp xe, viêm loét những khu vực bị ảnh hưởng.
• Thói quen ăn uống: Những thói quen ăn uống không khoa học, không lành mạnh như ăn quá nhanh, nhai không kỹ, ăn không đúng bữa, tiêu thụ nhiều thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh, lạm dụng rượu bia, thuốc lá, ăn đồ sống...cũng là những tác nhân khiến cho phần đại tràng bị nhiễm khuẩn gây ra tình trạng viêm loét.
• Lạm dụng kháng sinh: Những trường hợp dùng kháng sinh không đúng liều lượng, lạm dụng thuốc sẽ khiến cho cơ thể bị quá tải, không hấp thụ kịp. Đồng thời thuốc sẽ tiêu diệt những loại vi khuẩn có lợi trong đường ruột khiến cho hệ tiêu hóa không đủ sức đề kháng chống lại các vi khuẩn có hại, lâu ngày sẽ gây ra các chứng bệnh tiêu hóa nguy hiểm trong đó có viêm đại tràng.
• Các bệnh lý khác: Ngoài bệnh lý viêm ruột gây ảnh hưởng trực tiếp đến trực tràng thì những người từng có tiền sử xạ trị điều trị bệnh ở vùng vụng, vùng chậu hoặc các chứng bệnh như lậu herpes, chlamydia...thường có nguy cơ mắc bệnh viêm đại tràng rất cao.

Ngoài những nguyên nhân cơ bản nói trên, thì vẫn còn một số yếu tố khiến căn bệnh viêm đại tràng dễ bùng phát hoặc tiến triển nặng hơn, chẳng hạn như táo bón kéo dài lâu ngày, tâm lý căng thẳng, thường xuyên tiếp xúc với chất độc hại. Theo ghi nhận những người trưởng thành và người cao tuổi là những đối tượng có nguy cơ mắc viêm đại tràng cao nhất.

Tùy vào độ tuổi, nguyên nhân gây bệnh và mức độ bệnh nặng nhẹ mà người bệnh sẽ có những triệu chứng điển hình khác nhau. Tuy nhiên, khi mắc bệnh viêm đại tràng hầu như bệnh nhân nào cũng gặp những triệu chứng cơ bản sau:

Viêm đại tràng cùng là một trong số các nguyên nhân khiến bệnh nhân thường xuyên phải chịu đựng những cơn đau thắt vùng bụng. Cơn đau đại tràng thường khác với các cơn đau bụng thông thường, cụ thể như sau:

• Đau bụng: Triệu chứng điển hình khi mắc phải chứng viêm đại tràng mà hầu như bệnh nhân nào cũng gặp phải đó chính là đau bụng. Cơn đau không có lúc dữ dội quặn thắt nhưng có lúc lại âm ỉ kéo dài. Có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau chứu không tập trung một chỗ. Khi tiêu thụ các thực phẩm cay nóng hoặc rượu bia sẽ khiến các cơn đau mạnh hơn.
• Rối loạn tiêu hóa: Viêm đại tràng thường khiến nhiều người nhầm lẫn với các chứng bệnh về đường tiêu hóa khác chẳng hạn như dạ dày, viêm loét dạ dày tá tràng. Khi đại tràng bị tổn thương khiến cho chức năng tiêu hóa bị ảnh hưởng. Lúc này người bệnh thường xuyên cảm thấy đầy bụng, ợ hơi, khó tiêu, buồn nôn khó chịu.
• Bất thường trong đại tiện: Khi bị viêm đại tràng người bệnh thường có cảm giác mót rặn, muốn đi đại tiện mặc dù mới đi xong. Thời gian và thói quen đi vệ sinh cũng thay đổi, thường xuyên bị tiêu chảy.
• Phân có dấu hiệu bất thường: Khi đại tiện phân của người bệnh sẽ khác bình thường, thường là đầu rắn, đuôi lỏng. Phân có dính máu và chất nhầy ở bên ngoài, lượng máu nhiều ít còn tùy thuộc vào tình trạng bệnh lý.
• Các dấu hiệu khác: Ngoài những triệu chứng điển hình nói trên, bệnh nhân viêm đại tràng còn gặp một số tình trạng khác như mệt mỏi, lờ đờ, chán ăn, ăn không ngon miệng, mất ngủ, sụt cân nhanh chóng. Tất cả những vấn đề này khiến cho sức khỏe người bệnh trở nên yếu dần, cơ thể suy nhược nghiêm trọng.

Với những triệu chứng bệnh nói trên, chúng ta có thể thấy khi mắc bệnh viêm đại tràng sẽ gây ảnh hưởng không nhỏ đến thể chất cũng như tinh thần người bệnh. Do đó, ngay khi thấy những dấu hiệu khởi phát bệnh, mọi người cần nhanh chóng thăm khám ngay để có biện pháp can thiệp kịp thời.

Chẩn đoán bệnh viêm đại tràng:

Ngoài vấn đề điều tra tiền sử mắc bệnh và các triệu chứng điển hình từ bệnh nhân, để đưa ra chẩn đoán chính xác nhất về nguyên nhân gây bệnh các bác sĩ chuyên khoa sẽ thực hiện một số các xét nghiệm y khoa cần thiết cơ bản như:

• Nội soi: Đây được xem là phương pháp hiện đại và phổ biến và đem lại kết quả chính xác nhất hiện nay. Bác sĩ sẽ đưa một ống nội soi thông qua đường hậu môn, đầu ống có gắn camera. Khi ống nội soi đi vào bên trong trực tràng sẽ ghi lại tất cả các hình ảnh vừa thu lại. Thông qua đó bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán bệnh chính xác.
• Chụp X-quang đại tràng: Trường hợp bệnh nhân viêm đại tràng không thể chỉ định nội soi trực tràng vì bất kỳ nguyên nhân nào thì lúc này bác sĩ chuyên khoa sẽ tiến hành chụp X-quang. Tuy đem lại kết quả chính xác nhưng không thể tầm soát được những vấn đề liên quan khác.
• Chụp CT, MRI: Chụp cắt lớp vi tính CT và chụp cộng hưởng từ MRI được xem là hai phương pháp đem lại kết quả chính xác cao. Ngoài ra, trong quá trình thăm khám có thể dễ dàng phát hiện ra được nguy cơ mắc các chứng bệnh khác về đường tiêu hóa.
• Xét nghiệm phân: Viêm đại tràng thường gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng tiêu hóa, đặc biệt là phân có dấu hiệu bất thường. Do đó, lúc này bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm phân của người bệnh để dựa bào các tế bào bạch cầu trong phân mà có thể chẩn đoán được nguyên nhân gây bệnh chính xác.
• Xét nghiệm máu: Trường hợp người bệnh đau bụng dữ dội, chảy máu nhiều xen lẫn với phân thì bác sĩ sẽ tiến hàng xét nghiệm máu để đánh giá các chỉ số tiểu cầu, bạch cầu và hồng cầu từ đó tìm ra nguyên nhân gây bệnh cũng như mức độ nặng nhẹ của bệnh.

Trong một số trường hợp khó tìm ra nguyên nhân, bác sĩ có thể tiến hành thực hiện nội soi cả phần trực tràng, đại tràng sigma để có thể sớm đưa ra chẩn đoán bệnh chính xác nhất.

Theo các chuyên gia, viêm đại tràng là một căn bệnh khá nguy hiểm, nếu không kịp thời thăm khám và điều trị đúng cách sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, thậm chí có thể gây ảnh hưởng đến tính mạng con người, cụ thể:

• Xuất huyết đại tràng: Khi bệnh trở nặng, lớp niêm mạc đại tràng bị ăn sâu, tổn thương và gây ra các vết loét. Tình trạng này khiến cho các tĩnh mạch bị ảnh hưởng và chảy máu. Trường hợp nhẹ sẽ bị đại tiện ra máu đi kèm theo phân, còn nếu bị nặng sẽ chảy máu ồ ạt khiến người bệnh mất máu rất nguy hiểm.
• Thủng đại tràng: Đây cũng là một trong những biến chứng thường gặp của bệnh nhân viêm đại tràng. Khi bị viêm loét quá sâu sẽ khiến cho thành đại tràng bị ăn mòn và tạo ra các lỗ thủng gây đau đớn cho người bệnh.
• Phình giãn đại tràng cấp tính: Khi bị viêm đại tràng, người bệnh thường gặp tình trạng rối loạn tiêu hóa, trong đó có táo bón. Táo bón kéo dài khiến cho các khối phân không được đào thải ra ngoài mà ứ đọng lại bên trong đại tràng, lâu ngày đại tràng bị giãn và gây ra các triệu chứng như đau bụng, chướng bụng, thậm chí hôn mê sâu và tử vong.
• Ung thư đại tràng: Đây được xem là biến chứng nặng nhất và nguy hiểm nhất, tỷ lệ tử vong cao. Lúc này đại tràng đã bị tổn thương nặng nề, các khối u ác tính khiến cho người bệnh đau đớn. Tùy vào sức khỏe và cơ địa của mỗi người sẽ quyết định thời gian kéo dài sự sống.

Theo các bác sĩ chuyên khoa, cho đến hiện tại vẫn chưa có một loại thuốc nào điều trị dứt điểm chứng bệnh viêm đại tràng. Tuy nhiên, nếu được phát hiện, thăm khám, chẩn đoán và có phương pháp can thiệp đúng đắn sẽ giúp thuyên giảm các triệu chứng đáng kể. Đồng thời kết hợp với chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học thì người bệnh có thể sống chung với căn bệnh này lâu dài.

Sau khi chẩn đoán và đưa ra kết quả chính xác, bác sĩ sẽ dựa vào mức độ nặng nhẹ, nguyên nhân gây bệnh cũng như thể trạng của từng bệnh nhân để đưa ra phác đồ điều trị thích hợp. Thông thường, trường hợp bệnh nhẹ chỉ cần uống thuốc kết hợp nghỉ ngơi, chế độ ăn uống khoa học. Còn trường hợp bệnh nặng sẽ kết hợp truyền dịch hoặc can thiệp ngoại khoa.

Hiện nay, bệnh nhân viêm đại tràng sẽ được điều trị theo hai phương pháp cơ bản đó là:

Điều trị nội khoa:

Hiện tại vẫn chưa có thuốc đặc trị điều trị dứt điểm căn bệnh viêm đại tràng. Các thuốc được bác sĩ kê đơn chỉ có tác dụng giúp người bệnh khắc phục các triệu chứng tạm thời, giảm sự đau đớn, khó chịu, tránh tình trạng viêm loét nặng. Các nhóm thuốc điều trị viêm đại tràng được kể đến như:

• Nhóm thuốc giảm các triệu chứng đau nhức, giảm co thắt đại tràng như Trimebutin, Mebeverin, Phloroglucinol.
• Nhóm thuốc điều trị chứng táo bón như Laxan, Normacol, Forlax, Macrogol.
• Thuốc chống tiêu chảy gồm Vinacode, Loperamide, Diarsed, Imodium, Smecta...
• Nhóm thuốc chữa đầy hơi chứng bụng như Sorbitol, Carbophos, Duspatalin, Debridat.
• Nhóm thuốc diệt khuẩn ruột như Biseptol, Ciprofloxacin, Metronidazol.

Khi sử dụng thuốc Tây y điều trị bệnh thường gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn như mệt mỏi, ngộ độc thuốc, ảnh hưởng đến gan thận. Do đó trong quá trình điều trị người bệnh cần chú ý: Dùng thuốc kháng sinh theo đúng chỉ định của bác sĩ, uống thuốc đúng theo liều lượng, thời gian kê trên toa, tuyệt đối không được lạm dụng thuốc.

Điều trị ngoại khoa:

Những trường hợp bệnh nhân viêm đại tràng mãn tính hoặc bị biến chứng nặng, thuốc Tây không đáp ứng được thì bác sĩ sẽ thăm khám và chỉ định phẫu thuật cắt bỏ đại tràng. Có thể cắt bỏ một đoạn hoặc toàn bộ phần đại tràng tùy thuộc vào thể trạng người bệnh cũng như diễn tiến của bệnh.

Để phẫu thuật điều trị viêm đại tràng, bác sĩ sẽ thực hiện một trong hai phương pháp đó là phẫu thuật nội soi và mổ mở, tuy nhiên hiện nay chủ yếu áp dụng cách nội soi. Phương pháp thường ít đau, hồi phục nhanh, sẹo nhỏ, tuy nhiên cũng có thể gặp một số biến chứng nguy hiểm như chảy máu, nhiễm trùng, tổn thương các cơ quan bên cạnh, bục miệng nối.

Lưu ý: Sau quá trình nội soi hoặc trong thời kỳ uống thuốc điều trị bệnh, bệnh nhân cần vận động nhẹ nhàng, ăn các thức ăn mềm, lỏng để dễ dàng tiêu hóa, ăn chín uống sôi. Tuyệt đối không được ăn các thực phẩm cay nóng, cứng, nhiều dầu mỡ, chất cồn.

Khi mắc phải chứng viêm đại tràng sẽ gây ra nhiều hậu quả nặng nề ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi vấn đề. Điều đáng nói là hiện tại chưa có thuốc đặc trị dành riêng cho căn bệnh này. Do đó, chúng ta nên có biện pháp phòng ngừa để có thể ngăn ngừa thấp nhất nguy cơ mắc bệnh bằng những cách sau:

• Vệ sinh sạch sẽ đôi bàn tay thường xuyên, đặc biệt là trước khi ăn, cầm nắm thức ăn.
• Nên khám sức khỏe và tẩy giun sán định kỳ hàng tháng, hàng năm.
• Trường hợp trong gia đình có người mắc các căn bệnh như tiêu chảy cấp, tả, thương hàn, kiết lỵ thì nên chú ý giữ vệ sinh các đồ dùng chung bằng cách tiệt trùng thường xuyên để tránh vi khuẩn lây lan thông qua đường tiêu hóa.
• Nếu bản thân mắc bệnh lao phổi cần tích cực điều trị, không nên lạm dụng kháng sinh trong thời gian dài.
• Ăn uống khoa học đúng giờ giấc, ăn chín uống sôi, bổ sung nhiều nước, ăn nhiều các thực phẩm như khoai tây, thịt nạc, hạn chế đồ ăn sống, chứa nhiều dầu mỡ, cay nóng, thức uống có cồn.
• Thường xuyên tập luyện, vận động để tăng sức đề kháng, nâng cao sức khỏe chống lại bệnh tật.

1. Viêm đại tràng có nguy hiểm không? Có thể gặp những biến chứng nào?

2. Bệnh viêm đại tràng có chữa khỏi được không? Có tái phát lại hay không?

3. Viêm đại tràng có lây nhiễm không?

4. Viêm đại tràng và viêm đại tràng co thắt có khác nhau không?

5. Khi bị viêm đại tràng nên ăn gì, kiêng gì?

6. Phẫu thuật viêm đại tràng có đau không? Sau khi phẫu thuật có tái phát không?

7. Viêm đại tràng khi nào cần đi khám bác sĩ?

8. Khám viêm đại tràng ở đâu tốt nhất?

Theo số liệu thống kê, hiện nay cả nước Việt Nam có hơn 20% dân số mắc bệnh viêm đại tràng. Điều đáng nói là bệnh đang có xu hướng ngày càng gia tăng, bất kỳ đối tượng nào cũng có thể mắc bệnh, tuy nhiên người trưởng thành và người già chiếm ưu thế. Chính vì vậy, hãy trang bị cho bản thân những kiến thức cơ bản về căn bệnh này để từ đó biết cách phòng ngừa cũng như điều trị hiệu quả, tránh gây ra những biến chứng không mong muốn.