Băng huyết sau sinh

Băng huyết sau sinh có thể đe dọa đến sự an toàn tính mạng của thai phụ. Đây là một trong những trường hợp cấp cứu nguy hại cần được xử lý kịp thời. Biến chứng băng huyết sau sinh có thể kéo dài ảnh hưởng đến đời sống, sức khỏe của chị em phụ nữ.

Băng huyết sau sinh (Postpartum Hemorrhage) là hiện tượng xuất huyết sau sinh. Có hai trường hợp băng huyết đường âm đạo và băng huyết khi sinh mổ. Lượng máu mất đi ồ ạt hoặc chảy chậm, từ từ. Mỗi trường hợp băng huyết sau sinh sẽ có các biểu hiện khác nhau tùy từng thể trạng và tình hình sức khỏe của phụ nữ sau sinh.

Bên cạnh đó, theo các chuyên gia, lượng máu mất đi ở mỗi phụ nữ sau sinh có thể giống nhau, tuy nhiên các ảnh hưởng của việc này lên cơ thể sản phụ sẽ không giống nhau. Những yếu tố góp phần chẩn đoán băng huyết sau sinh được giới chuyên gia kết luận bao gồm biến động về mạch, chỉ số huyết áp, nước tiểu,... mà không tập trung cố định vào lượng máu.

Hiện tượng băng huyết sau sinh có thể xảy ra ngay cả khi phụ nữ đang ở tuần thứ 20 của thai kỳ. Đây được xem là hiện tượng nguy hiểm cho bà bầu và thai nhi. Các thống kê cho thấy tỷ lệ tử vong ở sản phụ bị băng huyết sau sinh thời gian gần đây đã giảm đáng kể, tuy nhiên các di chứng để lại vẫn vô cùng nặng nề.

Băng huyết sau sinh được phân thành 2 loại là băng huyết nguyên phát, băng huyết thứ phát. Cụ thể như sau:

• Băng huyết sau sinh nguyên phát: Sản phụ bị băng huyết sớm trong khoảng 24 tiếng đầu sau sinh.
• Băng huyết sau sinh thứ phát: Sản phụ sau sinh 24 tiếng đến 12 tuần sau đó mới xuất hiện dấu hiệu xuất huyết bất thường. So với băng huyết nguyên phát, hiện tượng băng huyết thứ phát kéo dài, gây lo ngại đến vấn đề sức khỏe của phụ nữ sau sinh.

Thời gian sau sinh tử cung của phụ nữ hoạt động co bóp nhiều hơn nhằm đẩy phần nhau thai ra ngoài hoàn toàn. Nhau khi đã được lấy ra hết, tử cung sẽ tiếp tục co bóp để tạo áp lực khiến mạch máu không bị xuất huyết. Tuy nhiên, ở những sản phụ tử cung không thực hiện được điều này có thể khiến máu chảy tự do.

Nguyên nhân này được xem là yếu tố chính dẫn đến tình trạng băng huyết sau sinh. Cụ thể hơn như:

- Băng huyết sau sinh do đờ tử cung:

• Trường hợp băng huyết ở phụ nữ sinh nở nhiều lần, người đang mắc bệnh u xơ tử cung, dị dạng tử cung,... Đây là nhóm đối tượng có nguy cơ cao cần được theo dõi.
• Một số sản phụ bị căng tử cung do sinh đôi, sinh ba, thai nhi có kích thước lớn, lượng nước ối bên trong tử cung nhiều khiến tử cung bị căng.
• Nhiễm trùng nước ối, thời gian chuyển dạ đợi sinh quá lâu khiến cơ thể thai phụ bị suy nhược, thiếu máu.
• Một số trường hợp khác đờ tử cung dẫn đến băng huyết sau sinh do ảnh hưởng bởi tuổi tác của thai phụ, các bệnh lý thai phụ đang gặp phải,...

- Băng huyết sau sinh do bánh nhau bất thường:

• Nhau bám thấp
• Nhau cài răng lược
• Nhau tiền đạo
• Bánh nhau diện tích lớn

Đây là những yếu tố tăng nguy cơ băng huyết sau sinh liên quan đến yếu tố bánh nhau mà sản phụ có thể gặp phải.

- Băng huyết do tổn thương đường tình dục: Ngoài các nguyên nhân kể trên, một số trường hợp bị vỡ tử cung hay âm đạo khi sinh thường cũng là nguyên nhân khiến chị em bị băng huyết sau sinh. Trường hợp này rất nguy hiểm, sản phụ phải được cấp cứu kịp thời.

- Băng huyết sau sinh do rối loạn đông máu: Một số trường hợp rối loạn đông máu ở phụ nữ mang thai xảy ra do nhau bong non, thai chết lưu, có sự xuất hiện của hiện tượng nhiễm trùng,... có thể là nguyên nhân dẫn đến biến chứng băng huyết sau sinh.

Triệu chứng

Nhận biết hiện tượng băng huyết sau sinh để có biện pháp xử lý kịp thời, ngăn chặn các biến chứng không mong muốn. Dưới đây là một vài biểu hiện:

• Lượng máu chảy ra nhiều trong 24 giờ đầu sau sinh là dấu hiệu điển hình của hiện tượng băng huyết.
• Máu chảy liên tục, rỉ chậm rãi hoặc ồ ạt, màu có màu đỏ tươi.
• Sản phụ xanh xao, niêm mạc nhợt, tay chân lạnh, tụt huyết áp, nhịp tim bất thường.
• Tử cung bị mềm nhão, không co bóp được.

Chẩn đoán

Chẩn đoán các triệu chứng lâm sàng thông qua những dấu hiệu đã được đề cập bên trên. Ngoài ra, sản phụ sẽ được chỉ định thực hiện một số xét nghiệm cần thiết khác, bao gồm:

• Xét nghiệm huyết đồ
• Xét nghiệm chức năng đông máu
• Xét nghệm dựa trên tình hình sức khỏe người bệnh
• Xác định nhóm món của sản phụ

Sau khi chẩn đoán mức độ băng huyết, tùy vào tình hình sức khỏe của mỗi người, bác sĩ sẽ đưa ra các chỉ định điều trị phù hợp.

Tình trạng băng huyết sau sinh có thể đe dọa an toàn tính mạng của chị em phụ nữ. Chính vì thế, bác sĩ sẽ nhanh chóng cấp cứu để phòng ngừa các rủi ro cho sản phụ. Những trường hợp không phát hiện và cứu chữa, bệnh nhân có thể:

• Mắc hội chứng thiếu máu kéo dài.
• Nguy cơ viêm tắc huyết khối tĩnh mạch.
• Phụ nữ bị suy nhược, thiếu sữa, vô kinh, khó mang thai lần tiếp theo.
• Suy thận, suy đa tạng.

Một số trường hợp phải nhanh chóng loại bỏ tử cung, cầm máu để bảo toàn tính mạng cho người bệnh. Tuy nhiên điều này sẽ khiến phụ nữ không còn khả năng sinh sản về sau. Không những thế sức khỏe tổng thể cũng khá yếu, dễ mắc phải nhiều bệnh lý khác.

Băng huyết sau sinh là tình trạng nguy hiểm có thể gây hại cho sức khỏe của phụ nữ một cách nghiêm trọng. Mỗi trường hợp sẽ được chỉ định cách điều trị riêng. Dưới đây là các phác đồ nhằm điều trị dự phòng, điều trị bằng huyết và chăm sóc cho phụ nữ sau sinh:

Phương pháp dự phòng băng huyết sau sinh:

• Chỉ định dùng thuốc co tử cung ngăn rủi ro băng huyết trong các ca sinh, dùng ở giai đoạn ba chuyển dạ. Thuốc Oxytocin được dùng phổ biến, tiêm tĩnh mạch hoặc tim bắp giúp hỗ trợ co hồi tử cung.
• Trường hợp không có sẵn Oxytocin, bác sĩ sẽ cân nhắc sử dụng thuốc co hồi tử cung dạng khác.
• Tại cơ sở y tế không có nhân viên đỡ đẻ có chuyên môn, không có thuốc co hồi tử cung sẵn, việc phòng băng huyết sau sinh cũng cần được thực hiện. Thay thế thuốc Oxytocin bằng Misoprotol 600 μg, thực hiện bởi nhân viên chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
• Trường hợp sinh tại cơ sở y tế có đầy đủ nhân viên y tế thành thạo tay nghề, kinh nghiệm và thuốc, thực hiện dự phòng băng huyết sau sinh như bình thường. Kết hợp loại bỏ nhau bằng kéo dây rốn. Thông qua đó sản phụ có thể giảm được thấp nhất lượng máu mất đi sau sinh.
• Tuy nhiên tại một số địa chỉ y tế không có nhân viên, bác sĩ tay nghề giỏi, kinh nghiệm trong việc rút nhau bằng dây rốn, các chuyên gia khuyến cáo không nên thực hiện để đảm bảo an toàn sức khỏe cho thai phụ.
• Một số thủ thuật khác được tiến hành nhằm dự phòng trường hợp băng huyết sau sinh nhưu kẹp rốn muộn, theo dõi quá trình co hồi tử cung,...

Phương pháp điều trị băng huyết sau sinh:

• Tiêm thuốc Oxytocin tĩnh mạch nhằm ngăn chặn hiện tượng băng huyết sau sinh. Thay thế bằng Ergometrine tiêm tĩnh mạch, phối hợp với các nhóm thuốc khác theo chỉ định của bác sĩ.
• Sử dụng dung dịch đẳng trương, dung dịch keo trong hồi sức, acid tranexamic,... Thuốc được chỉ định sao cho phù hợp với tình hình sức khỏe của bệnh nhân.
• Trường hợp đã xảy ra băng huyết được khuyến khích xoa bóp tử cung.
• Nếu không có sẵn thuốc co hồi tử cung, sử dụng bóng chèn lòng tử cung.
• Trường hợp khác có thể áp dụng cách thuyên tắc động mạch tử cung để nhanh chóng cải thiện tình trạng băng huyết.
• Phẫu thuật đối với trường hợp xuất huyết nặng.
• Các biện pháp khác sẽ được thay thế nếu phương án cấp cứu không hiệu quả. Bác sĩ sẽ theo dõi, chỉ định giải pháp điều trị thích hợp nhất cho bệnh nhân.

Sau sinh, phụ nữ được khuyến cáo nên theo dõi cơ thể nhằm kịp thời phát hiện các dấu hiệu nguy cơ, trong đó có tình trạng băng huyết sau sinh. Ngoài chọn cơ sở sinh nở uy tín, sản phụ cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ, theo dõi trong suốt thai kỳ và sau sinh.

Những lưu ý giúp ngăn ngừa nguy cơ băng huyết sau sinh kể đến như:

• Trong thai kỳ cần tuân thủ các lịch hẹn khám thai định kỳ. Trong tam cá nguyệt đầu khám 3 lần, tam cá nguyệt cuối và giữa khám 3 lần.
• Thực hiện các xét nghiệm cần thiết như siêu âm, xét nghiệm dị tật thai nhi.
• Bổ sung cho cơ thể các dưỡng chất cần thiết trong thai kỳ nhằm ngăn nguy cơ thiếu chất, thiếu máu.
• Thai phụ nên dành thời gian nghỉ ngơi, làm việc, lao động nhẹ nhàng.
• Nhanh chóng thông báo với bác sĩ nếu phát hiện cơ thể có những biểu hiện bất thường.

1. Băng huyết sau sinh là gì?

2. Nguyên nhân gây băng huyết sau sinh là gì?

3. Triệu chứng nhận biết băng huyết sau sinh là gì?

4. Những biến chứng băng huyết sau sinh là gì?

5. Cần thực hiện các xét nghiệm gì chẩn đoán băng huyết sau sinh?

6. Nên làm gì khi bị xuất huyết sau sinh?

7. Khi nào nên đến bệnh viện tái khám?

8. Trường hợp rủi ro nếu không kịp thời phát hiện điều trị băng huyết sua sinh?

9. Những đối tượng nào có rủi ro bị băng huyết sau sinh?

10. Trường hợp phải phẫu thuật?

Băng huyết sau sinh là tình trạng nguy hiểm có khả năng gây ảnh hưởng nghiêm trọng sức khỏe, tính mạng của sản phụ. Các chuyên gia khuyến khích phụ nữ nên chọn địa chỉ khám và sinh nở uy tín, đồng thời thường xuyên theo dõi, kịp thời thông báo với bác sĩ ngay khi nhận thấy cơ thể có biểu hiện lạ trong và ngay cả sau khi sinh.