Bệnh ung thư ruột non

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Bác sĩ CKII BÁC SĨ TRẦN THỊ HƯƠNG LAN – Khoa Nội – Tiêu hóaGiám đốc Chuyên môn Thuốc Dân Tộc Chi Nhánh phía Nam – Cố vấn chuyên môn tại Trung tâm Thuốc dân tộc – Cơ sở TP Hồ Chí Minh

Ung thư ruột non tiến triển theo các giai đoạn từ nhẹ đến nặng nề. Giai đoạn khởi phát do triệu chứng không rõ ràng nên khó phát hiện, đến khi bệnh kéo dài, nặng hơn với nhiều triệu chứng ảnh hưởng sức khỏe bệnh nhân. Trường hợp không điều trị, điều trị sai cách có thể khiến bệnh nhân đối mặt với nguy cơ biến chứng, di căn ung thư.

Tổng quan

Ruột non là bộ phận nằm trong hệ thống tiêu hóa, giữ chức năng hấp thụ dinh dưỡng. Phần ruột này được phân thành 3 phần gồm tá tràng, hỗng tràng, hồi tràng. Theo đó, phần tá tràng là nơi tiếp nối giữa dạ dày và ruột non, phần hỗng tràng ở giữa và hồi tràng là phần cuối tiếp nối với đại tràng.

Ung thư ruột non
Ung thư ruột non là một trong những tình trạng ung thư uy hiểm, đe dọa an toàn sức khỏe người bệnh

Ung thư ruột non là thuật ngữ chỉ tình trạng xuất hiện khối u bất thường ở khu vực này. Các tế bào ruột non phát triển hoặc bị biến đổi một cách bất thường. Khối u hình thành có thể là ác tính hay lành tính, tùy thuộc vào tình hình của mỗi bệnh nhân.

Trường hợp khối u lành tính có thể chữa trị dễ dàng hơn. Đối với trường hợp u ác tính, ung thư ruột non tiến triển ngày càng nặng gây ra không ít vấn đề sức khỏe. Bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối di căn, đối diện với các biến chứng nặng nề, thậm chí dẫn đến tử vong.

Phân loại

Có các dạng ung thư ruột non thường gặp như:

  • Carcinoma tuyến: Đây là thể ung thư ruột non phổ biến nhất. Khu vực xuất hiện khối u thường là vùng tá tràng và hỗng tràng. Các tế bào tuyến ruột non phát triển một cách bất thường dần hình thành khối u.
  • Sarcoma: Khối u hình thành từ lớp mô cơ. Với loại ung thư này thường xuất hiện tại vùng mô ở hồi tràng.
  • Gist: Dạng ung thư xảy ra ở khu vực lớp đệm đường tiêu hóa. Nguyên nhân liên quan đến đột biến gen, ảnh hưởng đến những yếu tố tăng trưởng. Một số trường hợp khác gặp khối u Gist do ảnh hưởng xạ trị vùng bụng trước đó.
  • U thần kinh nội tiết: Đây cũng được xem là một trong các dạng ung thư ruột non nhiều người gặp phải. Biểu hiện thông qua các triệu chứng bất thường khi tế bào thần kinh nội tiết bị suy giảm đột ngột. Khối u nội tiết xuất hiện tại các vùng trên cơ thể bao gồm cả phần ruột non, gây ra các triệu chứng nhẹ đến dữ dội.
  • Lympho ác tính: Khối u hình thành ở vùng hồi tràng, sau đó một thời gian làm cứng ruột và gây bệnh celiac.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Có nhiều yếu tố tác động dẫn đến sự tích tụ tế bào bất thường gây ung thư ruột non. Tuy nhiên về nguyên nhân chính xác gây bệnh cho đến nay vẫn chưa có kết luận cuối cùng. Những yếu tố có khả năng gây bệnh được chuyên gia cảnh báo như:

  • Ảnh hưởng từ bệnh viêm đường tiêu hóa mãn tính. Trong đó Crohn được xem là bệnh có liên quan đến ung thư ruột non. Những đối tượng được chẩn đoán ung thư thường đã hoặc đang mắc Crohn.
  • Những đối tượng mắc chứng không dung nạp gluten có nguy cơ bị ung thư cao hơn những đối tượng khác. Hệ thống miễn dịch khi đó sẽ chống lại những thực phẩm có chứa protein gluten. Ruột non là cơ quan có thể bị ảnh hưởng dẫn đến viêm, vỡ biểu mô.
  • Ngoài yếu tố kể trên những đối tượng có tiền sử gia đình mắc hội chứng đa polyp tuyến cũng có rủi ro bị ung thư ruột non cao hơn người bình thường. Số lượng polyp ở ruột non và dạ dày so với đại trực tràng ít hơn, tuy nhiên khả năng mắc ung thư cũng cần được cảnh giác.

Những đối tượng trên 60 tuổi, có thói quen uống rượu bia, ăn mỡ động vật, hút thuốc lá,... có nguy cơ mắc ung thư ruột non hơn người có đời sống lành mạnh. Bên cạnh đó, theo thống kê cho thấy tỷ lệ phái nam mắc bệnh cao hơn so với phái nữ.

Triệu chứng và chẩn đoán
Chẩn đoán và đưa ra giải pháp điều trị ung thư ruột non cho bệnh nhân

Triệu chứng và chẩn đoán

Triệu chứng

Tương tự như các dạng bệnh ung thư khác, người bị ung thư ruột non giai đoạn đầu thường không nhận biết được triệu chứng một cách rõ ràng. Gần như người bệnh không có biểu hiện cụ thể nào, những bất thường rất dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe khác.

Để phát hiện được bệnh từ giai đoạn sớm bệnh nhân phải khám sức khỏe định kỳ hàng năm. Tuy nhiên so với trường hợp phát hiện sớm, số người được chẩn đoán bệnh ở giai đoạn nặng nhiều hơn. Các triệu chứng khi bệnh đã diễn biến phức tạp kể đến như:

  • Đi ngoài phân lẫn máu, phân đen có mùi nặng.
  • Tiêu chảy thường xuyên, đi ngoài ra nước.
  • Xuất hiện khối u nhú nổi lên bụng.
  • Đau bụng từ âm ỉ đến dữ dội, mơ hồ, kèm theo đó là tình trạng nôn, buồn nôn.
  • Cân nặng tụt giảm không rõ nguyên nhân.

Ung thư ruột non tiến triển theo các giai đoạn chính từ nhẹ đến nặng nề như sau:

  • Giai đoạn đầu: Hình thành khối u bất thường với kích thước nhỏ, không gây triệu chứng rõ ràng, người bệnh khó phát hiện. Khối u nằm ở lớp đường ruột, lúc này chúng chưa xâm lấn sâu đến các khu vực xung quanh và hạch bạch huyết.
  • Giai đoạn tiến triển: Khối u có dấu hiệu vượt ra thành ruột, các mô xung quanh bị xâm lấn, chưa di căn hạch.
  • Giai đoạn bùng phát: Lúc này khối u đã bắt đầu di căn đến 1-4 hạch vùng. Tế bào ác tính thậm chí còn vượt qua lớp cơ thành ruột, tuy nhiên vẫn chưa di căn xa.
  • Giai đoạn cuối: Đã có sự di căn xa khối u ác tính ruột non, các khu vực bị ảnh hưởng như gan, phổi,... Các triệu chứng ở giai đoạn này rõ nét và nặng nề hơn.

Chẩn đoán

Bác sĩ chỉ định bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán như:

  • Xét nghiệm máu: Thu thập các thông tin về chỉ số chất có trong máu, phát hiện có hoặc không có tế bào bất thường di căn thông qua đường máu.
  • Xét nghiệm hình ảnh: Thực hiện các biện pháp chụp X quang, nội soi niêm mạc ruột. Phương pháp giúp bác sĩ xác định vị trí tổn thương, kích thước khối u,...
  • Các biện pháp khác: Ngoài các thủ thuật kể trên, bác sĩ còn chỉ định bệnh nhân sinh thiết mô để nhận diện bệnh ung thư.

Biến chứng và tiên lượng

Ung thư ruột non là bệnh lý nguy hiểm có thể đe dọa an toàn tính mạng của người bệnh. Phát hiện bệnh càng muộn, khả năng điều trị khỏi càng giảm. Tuy nhiên do giai đoạn đầu bệnh không có triệu chứng rõ ràng nên khá khó phát hiện từ sớm, chỉ đến khi bệnh trở nặng, các dấu hiệu nhận biết mới rõ ràng hơn.

Ruột non lại có vai trò quan trọng đối với hoạt động đường tiêu hóa. Đây là nơi hấp thu dưỡng chất cho cơ thể. Chính vì thế, khi mắc ung thư ruột non hoặc các tình trạng viêm nhiễm nặng, người bệnh sẽ gặp phải các triệu chứng ảnh hưởng đời sống, sức khỏe.

Trường hợp xấu nhất người bệnh sẽ phải đối diện với nguy cơ tử vong. Mặc dù ngày nay y học đã phát triển vượt bậc, tuy nhiên bạn không nên chủ quan. Bởi, nếu bệnh tiến triển nặng nề, ung thư di căn xa rất khó kiểm soát, tiên lượng khi đó của người bệnh cũng rất nghèo nàn.

Điều trị

Dựa vào kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ điều trị phù hợp cho mỗi người bệnh. Dưới đây là các biện pháp chữa ung thư ruột non được áp dụng phổ biến:

Phẫu thuật

Phương pháp ngoại khoa xâm lấn là cách chữa ung thư ruột non nói riêng và ung thư ruột nói chung được áp dụng nhiều nhất hiện nay. Bác sĩ sẽ kiểm tra, xác định vị trí khối u, kích thước khối u và các vấn đề liên quan trước khi đưa ra phương pháp điều trị phù hợp cho người bệnh.

Hiện nay phương pháp phẫu thuật chủ yếu là mổ hở hoặc mổ nội soi. Với trường hợp khó, không tiếp cận bằng ống dẫn nội soi phải thực hiện mổ mở để loại bỏ khối u trong ruột non. Người bệnh cần tuân thủ các chỉ định của bác sĩ trước, trong và sau khi phẫu thuật.

Lịch tái khám sẽ được thông báo để người bệnh và người thân nắm rõ. Sau phẫu thuật nhằm loại bỏ các tế bào ung thư còn sót lại, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định hóa trị hoặc xạ trị. Mỗi phương pháp đều có ưu và nhược điểm riêng, bác sĩ sẽ tư vấn cho người thân khi thông báo bệnh án.

Hóa trị

Đây là biện pháp chữa bệnh ung thư nói chung được tiến hành nhằm loại bỏ hoàn toàn tế bào ác tính ra khỏi cơ thể. Thuốc hóa trị được đưa vào cơ thể người bệnh, mỗi trường hợp sẽ có phác đồ điều trị riêng.

Điều trị ung thư ruột non
Hóa trị - Xạ trị được thực hiện kết hợp với phẫu thuật nhằm điều trị triệt để bệnh ung thư

Thông thường người bệnh có thể chữa ung thư ruột non bằng hóa trị trước khi tiến hành phẫu thuật loại bỏ khối u. Thuốc sẽ giúp ức chế sự phát triển của khối u, vô hiệu hóa tế bào ác tính để giúp việc chữa trị ngoại khoa dễ dàng, thuận lợi hơn.

Trường hợp sử dụng hóa trị sau phẫu thuật với mục đích loại bỏ các tế bào còn sót lại, hoặc dành cho những trường hợp mắc ung thư ruột non đã di căn. Trong thời gian điều trị bệnh nhân có thể gặp phải các tác dụng phụ kể đến như buồn nôn, rụng tóc, đắng miệng, chán ăn,...

Xạ trị

Xạ trị cũng là phương pháp điều trị bệnh ung thư ruột non được thực hiện cùng với phẫu thuật. Tùy từng tình trạng sức khỏe, bệnh nhân có thể được xạ trị trước hoặc sau phẫu thuật. Bác sĩ sẽ xử dụng tia năng lượng mạnh chiếu vào các khu vực cần điều trị nhằm ức chế tế bào ác tính và loại bỏ khối u.

Bất kỳ phương pháp điều trị ung thư nào cũng sẽ có các ưu điểm và nhược điểm nhất định. Bác sĩ sau khi thăm khám sẽ tư vấn phác đồ can thiệp phù hợp cho từng bệnh nhân. Bên cạnh điều trị theo hướng dẫn, người thân nên chú ý đến vấn đề chăm sóc, chế độ dinh dưỡng và khơi gợi tinh thần thoải mái nhất cho người bệnh để sớm đạt được hiệu quả tốt.

Phòng ngừa

Ung thư ruột non có thể xảy ra do ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố trong cơ thể. Bệnh có tiến triển khá âm thầm, ở giai đoạn đầu gần như không có triệu chứng rõ ràng. Khi bệnh bùng phát triệu chứng dữ dội cho thấy khối u đã lớn và có nguy cơ di căn.

Chính vì thế, ngoài việc khám sức khỏe và điều trị, vấn đề phòng ngừa được bác sĩ, chuyên gia đặt lên hàng đầu. Một số lưu ý giúp mọi người bảo vệ sức khỏe, ngăn chặn bệnh ung thư ruột non nói riêng và ung thư nói chung kể đến như:

  • Bổ sung thực phẩm lành mạnh cho cơ thể, ăn những loại hoa quả tươi, trái cây, bổ sung chất đạm, cân bằng dinh dưỡng.
  • Hạn chế những thực phẩm không có lợi, tránh xa khói thuốc lá, hạn chế rượu bia, đồ uống chứa cồn, chất kích thích.
  • Tập thể dục, duy trì vóc dáng cân đối, xây dựng đời sống lành mạnh để tránh gặp phải các bệnh lý gây ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng.
  • Không tùy tiện sử dụng thuốc tân dược bừa bãi, không kết hợp nhiều loại thuốc khi chưa có sự hướng dẫn của người có chuyên môn.
  • Điều trị bệnh theo phác đồ, tái khám, khám sức khỏe định kỳ để phòng nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm.

Những câu hỏi quan trọng khi khám

1. Nguyên nhân vì sao tôi mắc ung thư ruột non?

2. Tình trạng ung thư của tôi đang ở giai đoạn nào?

3. Tôi cần thực hiện xét nghiệm nào để chẩn đoán bệnh?

4. Trường hợp tôi không phát hiện và điều trị điều trị sẽ xảy ra?

5. Tôi có thể chữa bệnh bằng thuốc nào?

6. Khi nào tôi cần phẫu thuật cắt bỏ khối u?

7. Những rủi ro nào khi tôi điều trị bằng phương pháp ngoại khoa?

8. Có chữa khỏi ung thư ruột non hoàn toàn được không? Bệnh có tái phát không?

9. Tôi cần kiêng gì trong thời gian điều trị ung thư ruột non?

10. Bao lâu tôi cần quay lại bệnh viện tái khám một lần?

Ung thư ruột non có thể gây ra biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Bệnh nhân nên chủ động đến bệnh viện thăm khám khi nhận thấy cơ thể có những biểu hiện bất thường. Tùy vào tình hình sức khỏe của người bệnh phác đồ can thiệp sẽ được bác sĩ xây dựng phù hợp, an toàn và hiệu quả nhất.