Xơ Vữa Mạch Máu Não: Triệu chứng và Giải pháp điều trị

Đặt lịch hẹn

×

Xơ Vữa Mạch Máu Não: Triệu chứng và Giải pháp điều trị

Xơ Vữa Mạch Máu Não: Triệu chứng và Giải pháp điều trị

Đặt lịch

Xơ vữa mạch máu não diễn biến âm thầm, có khả năng gây tai biến hoặc nhiều biến chứng khác đe dọa tính mạng của người bệnh. Tuy nhiên do bệnh xuất hiện và tiến triển chậm, triệu chứng ban đầu khó nhận diện nên nhiều trường hợp chủ quan, dẫn đến các hệ lụy khó lường.

Xơ vữa mạch máu não là gì?

Xơ vữa mạch máu não là một trong những trường hợp xơ vữa động mạch có mức độ nguy hiểm cao. Tình trạng này xuất hiện âm thầm và có diễn biến chậm, kéo dài nhiều năm liền mới phát sinh các triệu chứng rõ ràng.

Giai đoạn đầu, người bệnh không cảm nhận được nhiều sự thay đổi của tổn thương nội mạc, đến khi các vết sẹo dày lên khiến mạch máu xơ cứng, lòng mạch hẹp dẫn đến hiện tượng tắc nghẽn lưu thông máu. Triệu chứng lúc này trở nên nặng nề, người bệnh thậm chí còn có nguy cơ tử vong.

Đây cũng là nguyên nhân gây ra các cơn tai biến mạch máu não. Các cục máu đông tại các vị trí tổn thương nội mạc có thể bị bong và vỡ ra, sau đó chúng di chuyển theo dòng chảy của máu đến các mạch máu khác gây nên tình trạng tắc mạch, hình thành các ổ nhồi máu.

Đồng thời, do tình trạng tổn thương nội mạc đã dần phát triển, mạch máu sẽ trở nên yếu đi, dễ phình giãn gây vỡ dẫn đến xuất huyết não. Nhiều trường hợp không cấp cứu kịp thời khiến não thiếu oxy và dưỡng chất làm chết tế bào thần kinh, rủi ro tử vong có thể nói là rất cao.

Một số trường hợp cứu chữa kịp thời nhưng các tổn thương trước đó không thể phục hồi như trạng thái bình thường. Người bệnh mất khả năng vận động, bị tàn phế suốt đời, tiên lượng sống ngắn, khả năng vận động hoàn toàn không còn, đời sống sau đó sẽ phải phụ thuộc vào người chăm sóc.

Tham khảo thêm: Thuốc Làm Tan Mảng Xơ Vữa Động Mạch [Lưu ý khi dùng]

Cơ chế hình thành xơ vữa mạch máu não

Để hiểu hơn về hiện tượng xơ vữa động mạch, sau đây là cơ chế hình thành các tổn thương dẫn đến tắc nghẽn mạch máu não:

• Lớp tế bào nội mạc bị tổn thương dẫn đến việc quá trình sản sinh nitric oxid (chất chống xơ vữa động mạch nội sinh) bị suy giảm.
• Đồng thời, sự hình thành các mô tổn thương xuất hiện, song song đó là tình trạng cholesterol LDL bị oxy hóa. Nguyên nhân là do tiểu cầu cùng với đại thực bào và các tế bào đơn nhân bị bám dính.
• Tiếp đến, những tế bào bám dính bắt đầu bắt những phân tử trong dòng chảy của máu, biến chúng thành các tế bào bọt thâm nhiễm lên thành động mạch hình thành các mảng xơ vữa.
• Sau khi những mảng xơ bám dày hơn, không gian trong động mạch não trở nên hẹp dần, thành mạch cứng khiến máu chảy kém, thậm chí là gây tắc mạch.

Các nhà khoa học qua nghiên cứu nhận thấy quá trình phát sinh các tổn thương nội mạc là điều kiện để tình trạng xơ vữa động mạch hình thành. Dễ hiểu hơn, khi mạch máu não xuất hiện các mảng xơ vữa, chúng sẽ làm tăng tính thấm của tế bào nội mạc đối với cholesterol và các chất đi qua mạch.

Cùng với đó là những rối loạn xảy ra trong động mạch khiến cho lớp xơ càng dày hơn và sự suy yếu của mạch máu não. Hiện tượng xơ vữa mạch máu não xảy ra chủ yếu tại các động mạch phải chịu áp lực lớn, đặc biệt là nơi có dòng xoáy, ngã chia đôi mạch máu hoặc tại các vùng có đoạn gấp khúc.

Sự xuất hiện các mảng xơ vữa thường xảy ra tại nhiều vị trí trên động mạch, không xuất hiện đơn lẻ. Chúng là tác nhân khiến dòng máu bị thay đổi, áp lực máu tăng lên làm tổn thương ngày càng nghiêm trọng. Người bệnh có thể đối mặt với những biến chứng cực kỳ nguy hiểm nếu tình trạng này không được phát hiện.

Nguyên nhân gây xơ vữa mạch máu não do đâu?

Xơ vữa động mạch xảy ra tại các động mạch lớn, tình trạng này kéo dài và có diễn biến âm thầm, khó phát hiện. Thậm chí nhiều trường hợp quá trình hình thành các mảng xơ, tổn thương nội mạc xảy ra ngay từ thời thơ ấu.

Cho đến nay các nguyên nhân gây xơ vữa động mạch nói chung và xơ vữa mạch máu não nói riêng vẫn chưa được xác định chính xác. Tuy nhiên, có rất nhiều yếu tố liên quan có khả năng gây ra tổn thương, làm mạch máu thu hẹp dẫn đến tình trạng tắc mạch. Dưới đây là một số trường hợp thường gặp:

• Thói quen ăn uống: Đây là một trong những yếu tố chính gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, trong đó có tình trạng xơ vữa động mạch. Đặc biệt tình trạng này xảy ra chủ yếu ở người có thói quen ăn nhiều đường, dầu mỡ, ăn muối mặn,… Chỉ số huyết áp tăng, đường huyết thay đổi kéo theo nhiều hệ lụy.
• Lạm dụng rượu bia: Rượu bia nói riêng và các loại đồ uống chứa cồn là tác nhân gây ra nhiều vấn đề sức khỏe. Độc tố từ những thức uống này tích tụ lâu ngày trong cơ thể gây tăng huyết áp, tổn thương gan, ảnh hưởng dòng chảy của máu.
• Thói quen hút thuốc lá: Khói thuốc lá chứa chất nicotin, chất này gây kích thích khiến nhịp tim thay đổi. Từ đó, sự co bóp bơm máu đến các cơ quan khác của tim cũng thay đổi theo. Nếu mạch bị cơ giãn quá mức, áp lực máu tăng khi chảy lên não có thể khiến động mạch não tổn thương. Không những gây huyết áp cao, thói quen hút thuốc lá còn tăng nguy cơ xơ vữa mạch máu não.
• Tuổi tác, cân nặng: Đây là hai yếu tố có liên quan đến tình trạng xơ vữa động mạch nhiều người gặp phải. Người có tuổi cao, sức khỏe kém thường dễ phát sinh các bất thường về sức khỏe. Bên cạnh đó, đối với người thừa cân, béo phì cũng có nguy cơ cao mắc phải nhiều chứng bệnh như tiểu đường, máu nhiễm mỡ,… tăng nguy cơ xơ vữa động mạch.

Trên đây là những yếu tố nguy cơ cao dẫn đến tình trạng xơ vữa mạch máu não. Nếu duy trì các thói quen kém lành mạnh khiến huyết áp tăng thường xuyên, nồng độ cholesterol xấu trong máu cao có thể khiến tình trạng xơ vữa diễn ra nhanh chóng hơn.

Ngoài ra, tình trạng xơ vữa mạch máu não còn có khả năng cao xảy ra ở những đối tượng mắc các bệnh mãn tính. Trong đó đặc biệt là bệnh nhân bị tiểu đường. Độ nhớt trong máu tăng khiến quá trình hình thành mảng xơ vữa thuận lợi, nhanh chóng. Từ đó không gian động mạch thu hẹp dần tăng áp lực máu lên thành động mạch.

Tham khảo thêm: Xơ Vữa Động Mạch Chi Dưới: Cách chẩn đoán, Phòng ngừa

Nhận biết triệu chứng xơ vữa mạch máu não

Như đã đề cập, tình trạng xơ vữa mạch máu não có diễn biến âm thầm. Một số trường hợp tổn thương nội mạc đã hình thành từ thời thơ ấu. Thời gian từ khi hình thành đến lúc phát sinh triệu chứng rõ ràng có thể kéo dài từ vài năm đến hàng chục năm liền.

Trong thời gian đó, đa số bệnh nhân đều không cảm nhận được quá nhiều sự bất thường đối với sức khỏe. Điều này khiến tỷ lệ bệnh nặng gia tăng, tiên lượng sống hạn hẹp. Đến khi bệnh gây ra các triệu chứng rõ nét hơn cũng là lúc bệnh nhân có rủi ro bị đe dọa tính mạng.

Chuyên gia cho biết đã ghi nhận rất nhiều trường hợp nhận thấy các dấu hiệu xơ vữa mạch máu não đầu tiên là đột quỵ. Hãy đề phòng những cơn thiếu máu não thoáng qua, bởi chúng có thể là triệu chứng báo hiệu đột quỵ.

Một số triệu chứng bất thường có thể là dấu hiệu sớm, bạn đọc nên lưu ý:

• Tình trạng vận động tay, chân yếu, khó kiểm soát, xuất hiện cảm giác tê nhức như bị kim châm.
• Thị lực suy giảm, đôi khi một bên mắt không thể nhìn thấy như bình thường.
• Khả năng nói chuyện giảm, nhiều người gặp phải hiện tượng nói ngọng, nói không rõ chữ, khó phát âm.
• Tình trạng nặng hơn khi một bên cơ thể khó vận động, biểu hiện tê liệt.

Thông thường những cơn thiếu máu não thoáng qua chỉ diễn biến trong vài phút ngắn ngủ cho đến một giờ đồng hồ. Chính vì thế nhiều người đã bỏ qua các triệu chứng bất thường này và nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe khác.

Tuy nhiên, chúng có khả năng là triệu chứng cảnh báo nguy cơ đột quỵ do xơ vữa mạch máu não diễn ra trong thời gian dài. Trường hợp bạn nhận thấy các bất thường không thuyên giảm, kéo dài hơn hãy nhanh chóng đến bệnh viện để được cứu chữa, tránh rủi ro nguy hại tính mạng.

Xơ vữa mạch máu não nguy hiểm như thế nào?

Xơ vữa mạch máu não có diễn biến âm thầm, hình thành và kéo dài trong nhiều năm liền. Đến khi mảng xơ vữa trên thành động mạch não dày đặc, dòng chảy của máu bị rối loạn có thể gây ra tình trạng thiếu oxy và dinh dưỡng nuôi tế bào não.

Một số trường hợp tế bào thần kinh chết đi, bị tắc mạch máu não, huyết áp cao kéo dài dẫn đến đột quỵ, tử vong. Chuyên gia đánh giá đây là một trong những tình trạng nguy hiểm, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho người bệnh, đặc biệt nếu xơ vữa nặng, tiên lượng sống của người bệnh trở nên hạn hẹp dần.

Ngoài ra, các nghiên cứu cũng chỉ ra mối liên hệ giữa xơ vữa động mạch não và tình trạng hẹp động mạch cảnh. Động mạch này có nhiệm vụ đưa máu nuôi dưỡng hai cơ quan đầu não là tim và não bộ. Nếu các mảng xơ vữa xảy ra tại đây có thể khiến động mạch tắc nghẽn, dẫn đến tai biến mạch máu não và nhiều hệ lụy khác.

Trường hợp phát hiện chậm trễ, người bệnh có khả năng bị đột quỵ, tai biến mạch máu não dẫn đến tử vong. Số ít trường hợp có thể cứu chữa kịp thời tuy nhiên khả năng vận động không còn, nguy cơ bị bại liệt vĩnh viễn, mất khả năng vận động, sinh hoạt phụ thuộc vào người chăm sóc, tiên lượng sống thấp.

Tham khảo thêm: Tai Biến Liệt Nửa Người: Cách Điều Trị Phục Hồi Nhanh

Chẩn đoán xơ vữa mạch máu não

Khi nhận thấy những biểu hiện bất thường xảy ra thường xuyên, nhiều bệnh nhân đã chủ động đến bệnh viện kiểm tra sức khỏe. Bác sĩ có thể phát hiện những mối nguy hại tiềm ẩn thông qua sự thay đổi ở nhịp tim của bệnh nhân, chỉ số huyết áp và tiếng rít đông mạch từ ống nghe.

Một số phương pháp xét nghiệm chuyên sâu hơn để nhận diện vấn đề mà người bệnh đang gặp phải sẽ được tiến hành. Theo đó, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện:

• Xét nghiệm máu và điện tâm đồ: Phương pháp giúp nhận diện các bất thường về công thức máu, đo sự thay đổi nhịp tim để phát hiện ra các rủi ro dẫn đến xơ vữa động mạch.
• Siêu âm Doppler: Đây cũng là phương pháp xét nghiệm được thực hiện giúp bác sĩ nhận biết sớm dấu hiệu xơ vữa động mạch nói chung và xơ vữa mạch máu não nói riêng. Thông qua dụng cụ siêu âm, bác sĩ sẽ đo được chỉ số lưu thông máu trong động mạch, phát hiện tắc nghẽn và kịp thời đưa ra phương án xử lý sớm.
• Chụp động mạch: Bác sĩ sẽ đưa một chất nhuộm lỏng vào động mạch để thu chụp hình ảnh bên trong, phát hiện vị trí xảy ra tình trạng tắc nghẽn.

Ngoài các biện pháp trên, người bệnh có thể được chỉ định chụp CT, MRI, siêu âm,… để chẩn đoán xơ vữa động mạch. Trường hợp phát hiện các bất thường, dựa trên kết quả thu được bác sĩ sẽ chỉ định ngay giải pháp khắc phục để bảo toàn tính mạng, kéo dài tiên lượng sống cho bệnh nhân.

Phương pháp điều trị xơ vữa mạch máu não

Xơ vữa mạch máu não cần được phát hiện sớm và can thiệp điều chỉnh để phòng ngừa rủi ro hại sức khỏe. Nếu nhận diện các mối huy hại ở giai đoạn đầu, bác sĩ khuyến khích bệnh nhân nên điều chỉnh lối sống, sinh hoạt lành mạnh hơn để cải thiện sức khỏe.

Đồng thời một số loại thuốc hoặc thủ thuật chuyên khoa sẽ được tiến hành nhằm thông tắc mạch, loại bỏ mảng vỡ vữa để máu huyết lưu thông tốt hơn, tránh biến chứng. Dưới đây là một số thuốc và phương pháp ngoại khoa thường được sử dụng:

Điều trị bằng thuốc

Sử dụng thuốc với mục đích làm chậm quá trình xơ vữa, hoặc có thể đảo ngược sự tích tụ vật chất trên thành động mạch, ngăn biến chứng diễn ra nhanh hơn. Một số thuốc như thuốc kháng tiểu cầu, kiểm soát cholesterol, ức chế men chuyển ACE, thuốc chẹn canxi và nhiều loại thuốc khác. Mục đích sử dụng thuốc nhằm:

• Kiểm soát nồng độ cholesterol xấu trong máu, hỗ trợ ổn định niêm mạc động mạch, ngăn tình trạng xơ vữa diễn ra nghiêm trọng hơn.
• Thuốc giúp hạn chế tình trạng tích tụ tiểu cầu và cục máu đông gây tắc mạch và hẹp động mạch.
• Hạ huyết áp, ổn định nhịp tim, giảm tình trạng đau tim lặp lại, ngăn nguy cơ xơ vữa động mạch tiến triển nặng nề.
• Thuốc giúp lợi tiểu, đào thải bớt chất độc ra khỏi cơ thể.
• Thuốc điều trị các bệnh lý liên quan, phòng tránh những biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe.

Sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý sử dụng, lạm dụng có thể gây tác dụng phụ. Trường hợp trong quá trình dùng thuốc gặp tác dụng phụ không mong muốn, bạn nên nhanh chóng thông báo để được bác sĩ hướng dẫn khắc phục sớm.

Phẫu thuật

Ngoài dùng thuốc, người bệnh có thể được chỉ định phẫu thuật điều trị xơ vữa mạch máu não. Áp dụng khi tình trạng tắc mạch xảy ra nghiêm trọng, có khả năng biến chứng đe dọa tính mạng người bệnh. Một số phương pháp như:

• Phẫu thuật nội soi giúp loại bỏ mảng bám trên thành động mạch, cải thiện hiện tượng hẹp động mạch ảnh hưởng đến dòng chảy của máu.
• Phương pháp nong mạch, đặt stent giúp thông tắc, nén các mảng xơ vữa giúp máu huyết lưu thông, tránh biến chứng.
• Phương pháp tiêu sợi huyết giúp loại bỏ cục máu đông.

Phẫu thuật điều trị xơ vữa động mạch nên thực hiện tại bệnh viện uy tín, bác sĩ tay nghề cao để phòng tránh những nguy cơ tiềm ẩn. Bởi nếu xảy ra bất kỳ sai sót nào, dù nhỏ trong quá trình phẫu thuật cũng có thể gây ra các tai biến, thậm chí khiến bệnh nhân tử vong.

Do đó, bạn nên tìm hiểu và lựa chọn cơ sở y tế uy tín để tiến hành khám chữa bệnh liên quan đến động mạch, đặc biệt là mạch máu não. Tuân thủ theo phác đồ điều trị, kết hợp chăm sóc tốt để cơ thể phục hồi, phòng ngừa các biến chứng, bảo vệ an toàn sức khỏe.

Tham khảo thêm: Cách Chăm Sóc Người Bị Tai Biến Mạch Máu Não Tốt Nhất

Chăm sóc và phòng tránh xơ vữa mạch máu não

Xơ vữa mạch máu não là một trong những tình trạng cực kỳ nguy hiểm. Các triệu chứng bùng phát rõ ràng cho thấy giai đoạn bệnh đã nặng nề và có nguy cơ biến chứng cao. Do đó, việc kiểm tra sức khỏe, theo dõi chỉ số huyết áp thường xuyên là việc làm bạn đọc nên thực hiện.

Chăm sóc cơ thể và chủ động phòng tránh xơ vữa mạch máu não nói riêng và các bệnh lý khác được chuyên gia khuyến khích thực hiện. Bạn đọc cần lưu ý một số vấn đề dưới đây về việc điều chỉnh thói quen ăn uống, sinh hoạt để bảo vệ sức khỏe:

• Điều chỉnh lượng thức ăn nạp vào cơ thể, nên ăn mức độ vừa phải, ưu tiên những thực phẩm lành mạnh, tốt cho sức khỏe. Kiểm soát lượng calo nạp vào, không ăn quá nhiều khiến cơ thể thừa cân, béo phì.
• Đặc biệt nên hạn chế ăn mặn, không nên ăn các món chứa nhiều dầu mỡ, đồ ăn cay nóng, nội tạng động vật,… Ăn nhiều rau xanh, hoa quả tươi, các loại cá chứa chất béo tốt, hạt, ngũ cốc mang lại nguồn dinh dưỡng an toàn cho cơ thể.
• Duy trì cân nặng cân đối, tập luyện thể dục, chơi thể thao vừa sức, không nên tập quá sức ảnh hưởng đến nhịp tim và huyết áp.
• Sắp xếp thời gian làm việc hợp lý, tránh lao động quá sức, tránh stress, căng thẳng tâm lý diễn ra trong thời gian dài. Dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn đầu óc, ổn định tâm trạng để tránh gây ra các rối loạn bên trong dẫn đến các bệnh lý về tim mạch, não bộ.
• Loại bỏ những thói quen có hại cho sức khỏe như hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia, đồ uống chứa chất kích thích, chứa cồn,… Uống đủ nước trong ngày, có thể bổ sung thêm dinh dưỡng thông qua các loại nước ép rau củ quả tươi.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ, kiểm tra huyết áp, nhịp tim. Phát hiện các bất thường và khắc phục sớm giúp phòng tránh các biến chứng ảnh hưởng sức khỏe.

Xơ vữa mạch máu não là một trong những trường hợp xơ vữa động mạch tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nếu phát hiện muộn, mạch bị tắc nghẽn có thể gây ra nhiều biến chứng như đột quỵ, tai biến mạch máu não,… Do đó, bạn nên chủ động trong việc khám chữa, bảo vệ sức khỏe từ giai đoạn đầu. Thăm khám tại bệnh viện uy tín để được hướng dẫn, cứu chữa kịp thời.