Xơ Vữa Động Mạch Cảnh Là Gì? Cách chẩn đoán, Điều trị

Ái Nhân 1:04 - 09/06/2023

Đánh giá bài viết

5/5 - (1 bình chọn)

Xơ vữa động mạch cảnh có khả năng gây tai biến mạch máu não. Trường hợp không kiểm soát kịp thời người bệnh có nguy cơ tử vong cao. Đây là một trong những bệnh lý nguy hiểm cần được phát hiện và can thiệp cứu chữa càng sớm càng tốt.

Xơ vữa động mạch cảnh là gì?

Tình trạng xơ vữa động mạch có thể xảy ra tại các vị trí khác nhau trên cơ thể. Trong đó, động mạch cảnh là động mạch thường gặp phải vấn đề này. Người ta đánh giá tỷ lệ bệnh nhân rơi vào trường hợp xơ vữa động mạch cảnh ngày càng gia tăng.

Có thể bạn đã biết, động mạch cảnh là động mạch chủ, kéo dài từ vị trí ngực lên hai bên cổ, đến não sẽ phân ra nhiều nhánh. Động mạch này nắm giữ chức năng quan trọng, giúp đưa máu lên não điều khiển các hoạt động sống của cơ thể.

Khi cơ thể bị dư thừa cholesterol xấu, chúng sẽ tích tụ bám trên thành động mạch lâu dần dẫn đến tình trạng tắc mạch, lưu thông máu từ tim lên não bị gián đoạn. Ngoài cholesterol, xơ vữa động mạch cảnh cũng có thể hình thành do các chất trong cơ thể lắng đọng lại, bám vào thành động mạch.

Lòng mạch sau một thời gian trở nên hẹp dần khiến máu huyết bị cản trở khi lưu thông. Thậm chí các mảnh vỡ của cục máu đông và mảng xơ vữa có thể trôi theo dòng máu lên não làm tắc mạch, tăng nguy cơ biến chứng ảnh hưởng sức khỏe của người bệnh nghiêm trọng.

Nhận biết triệu chứng xơ vữa động mạch cảnh

Xơ vữa động mạch diễn biến âm thầm, khó xác định do mạch máu nằm trong cơ thể. Tình trạng này diễn biến ngày càng nghiêm trọng sinh ra các dấu hiệu nhận biết rõ ràng. Tuy nhiên khi đó việc điều trị đã gặp nhiều khó khăn, đồng thời người bệnh cũng đối mặt với rủi ro biến chứng cao.

Đặc biệt là đối với động mạch cảnh, các mảng xơ vữa bám dày trên thành mạch dẫn đến tình trạng tắc mạch gây nguy hiểm sức khỏe và cả tính mạng của người bệnh. Não bộ không được cung cấp đủ máu gây ra các triệu chứng điển hình như buồn nôn, căng thẳng, đau tức ngực, ho nhiều, choáng,…

Ngoài ra, khi tình trạng xơ vữa động mạch cảnh trở nên nghiêm trọng hơn, người bệnh bị thiếu máu cục bộ có thể gây đột quỵ. Các dấu hiệu bất thường lúc này cũng trở nên nghiêm trọng. Cụ thể, người bệnh bị suy giảm ý thức, thị lực giảm, cơ thể yếu, liệt nửa người,…

Hãy chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ, sớm đến gặp bác sĩ nếu nhận thấy cơ thể có biểu hiện bất thường để được hỗ trợ, khắc phục sớm. Trường hợp chủ quan, biến chứng xơ vữa động mạch không chỉ gây hại cho sức khỏe của bạn mà còn có nhiều khả năng đe dọa tính mạng cực kỳ nguy hiểm.

Xơ vữa động mạch cảnh do nguyên nhân nào?

Như các bạn đã biết, xơ vữa động mạch hình thành khi cholesterol và các chất lắng động trên thành động mạch khiến máu huyết lưu thông khó khăn. Tỷ lệ bệnh nhân bị xơ vữa động mạch cảnh ngày càng tăng. Vậy nguyên nhân nào gây nên tình trạng này? Dưới đây là một số yếu tố nguy cơ cao:

Cholesterol trong máu tăng cao: Cholesterol xấu trong máu tăng cao là nguyên nhân khiến bạn có khả năng xơ vữa động mạch cảnh. Nếu tình trạng này không được kiểm soát, lâu dần mảng bám trở nên dày hơn ảnh hưởng đến dòng chảy của máu, sinh ra các biểu hiện bất thường.
Tăng huyết áp kéo dài: Huyết áp cao diễn ra thường xuyên có khả năng gây biến chứng xơ vữa động mạch. Đây là một trong những nguyên nhân gây tắc nghẽn mạch máu mà nhiều người gặp phải. Dòng chảy của máu và tốc độ co bóp mạch máu nhanh hơn khiến động mạch chịu áp lực lớn. Lâu dần hình thành các tổn thương trên thành động mạch. Khi đó các cục máu đông sẽ hình thành nhằm bịt miệng vết thương, chính sự việc này khiến cho không gian trong lòng động mạch thu hẹp dần.
Ảnh hưởng từ thói quen ăn uống: Thói quen ăn uống là một trong những yếu tố nguy cơ gây xơ vữa động mạch cảnh phổ biến hiện nay. Đối tượng nguy cơ cao là người thường xuyên ăn đồ ăn cay nóng, đồ ăn quá nhiều dầu mỡ, nhiều đường ngọt,… Ăn uống không khoa học khiến cơ thể tích tụ nhiều cholesterol xấu trong máu, tạo cơ hội cho tình trạng xơ vữa động mạch diễn ra.
Do lạm dụng thuốc lá, rượu bia: Người nghiện rượu, thuốc lá là nhóm đối tượng nguy cơ cao mắc xơ vữa động mạch. Những độc tố có trong thức uống chứa cồn, thuốc lá tác động đến hoạt động của các cơ quan trong cơ thể, tăng áp lực dòng chảy của máu, dẫn đến tổn thương. Lâu dần, thói quen xấu khiến cơ thể gặp nhiều vấn đề, trong đó có hiện tượng tích tụ mảng xơ vữa thành động mạch.
Bệnh lý mãn tính: Người mắc bệnh mãn tính, đặc biệt là chứng đái tháo đường có nguy cơ bị xơ vữa động mạch cảnh cao nếu không sớm khám chữa. Lượng đường trong máu tăng cao khiến huyết áp thay đổi, áp lực máu lên thành động mạch tăng nguy cơ hình thành tổn thương niêm mạc, kéo theo nhiều hệ lụy như hiện tượng xơ vữa động mạch, tắc nghẽn mạch máu.

Ngoài những yếu tố nguy cơ kể trên còn nhiều nguyên nhân liên quan khác khiến mảng bám tích tụ ngày càng nhiều ở thành động mạch. Trường hợp không phát hiện và điều trị, người bệnh có thể phải đối mặt với các biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng người bệnh.

Xơ vữa động mạch cảnh nguy hiểm ra sao?

Xơ vữa động mạch nói chung và xơ vữa động mạch cảnh nói riêng rất nguy hiểm, nếu không khắc phục kịp thời thậm chí có khả năng đe dọa tính mạng của người bệnh. Theo các thống kê gần đây, có rất nhiều trường hợp xơ vữa động mạch cảnh dẫn đến tình trạng nhồi máu não, tai biến mạch máu não,…

Sự hình thành các mảng bám trên thành động mạch dần làm không gian của lòng mạch thu hẹp dần. Máu và oxy không đủ cung cấp cho não bộ làm phát sinh nhiều biến chứng. Ngoài hai trường hợp kể trên, bệnh nhân còn nhiều khả năng gặp phải các trường hợp nghiêm trọng khác.

Một số trường hợp người bệnh bị biến chứng khiến vận động khó, liệt chi, nửa người, nói không rõ giọng, nói lắp, trí nhớ trở nên kém hơn, mắt kém dần, nhận thức không minh mẫn như trước, đối khi còn không thể kiểm soát được khả năng tiểu tiện tự nhiên.

Mặc dù vậy các dấu hiệu nhận biết tình trạng xơ vữa xuất hiện ở giai đoạn đầu khá mờ nhạt. Đa số các trường hợp phát hiện đã quá muộn, mạch máu bị tắc nghẽn, gây biến chứng nặng nề. Do đó, tốt hơn hết chuyên gia khuyến cáo mỗi người nên chủ động thăm khám sức khỏe định kỳ.

Ngoài ra, việc điều chỉnh chế độ sinh hoạt, ăn uống cũng góp phần cải thiện sức khỏe, phòng tránh nguy cơ xơ vữa động mạch cảnh xuất hiện mang theo nhiều mối đe dọa đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh.

Chẩn đoán xơ vừa động mạch cảnh và điều trị

Đến bệnh viện thăm khám sức khỏe, kiểm tra mức độ xơ vữa động mạch cảnh. Bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện các xét nghiệm như sau:

Xét nghiệm công thức máu
Đo điện tâm đồ, xác định áp lực máu lên thành động mạch
Kiểm tra hình ảnh mạch máu thông qua siêu âm Doppler chụp cắt lớp vi tính, chụp MRI,…

Kết quả chẩn đoán cho biết tình trạng bệnh nhân đang gặp phải có nguy hiểm tính mạng hay không. Từ đó, bác sĩ đưa ra phương án điều chỉnh phù hợp giúp kiểm soát tình trạng xơ vữa động mạch cảnh, phòng ngừa biến chứng cho bệnh nhân.

Chẩn đoán xơ vừa động mạch cảnh và điều trị — Chẩn đoán tình trạng hẹp động mạch chủ và điều trị phòng ngừa rủi ro

Tuy nhiên, bạn đọc cần hiểu rằng việc chữa trị dứt điểm tình trạng xơ vữa thường khó khăn và gần như là không thể thực hiện. Việc áp dụng các biện pháp điều trị nhằm mục đích kiểm soát triệu chứng, thông tắc mạch, phòng ngừa rủi ro.

Kết hợp điều trị theo phác đồ của bác sĩ cùng với chăm sóc tại nhà đúng cách giúp bạn sớm cải thiện sức khỏe. Dưới đây là những biện pháp giúp điều trị tình trạng xơ vữa động mạch cảnh thường được áp dụng:

Sử dụng thuốc

Dùng thuốc điều trị xơ vữa động mạch nói chung và xơ vữa động mạch cảnh nói riêng theo hướng dẫn của bác sĩ. Bệnh nhân không nên tự ý sử dụng thuốc để tránh nguy cơ gặp các tác dụng phụ khiến tình trạng tắc mạch, thiếu máu trở nên nghiêm trọng hơn.

Thông thường, bác sĩ sẽ kê cho người bệnh sử dụng thuốc kiểm soát huyết áp, đồng thời hỗ trợ giảm nồng độ cholesterol xấu trong máu như aspirin, statins,… Sử dụng theo liều dùng được bác sĩ chỉ định, không nên lạm dụng để tránh các rủi ro gây hại sức khỏe.

Phẫu thuật

Phương pháp phẫu thuật được chỉ định nhằm giúp người bệnh loại bỏ mảng xơ vữa trên thành động mạch, ngăn chặn sự tắc nghẽn dòng chảy của máu lên não gây tai biến. Trường hợp cần phẫu thật là người bị hẹp động mạch cảnh quá nghiêm trọng, các triệu chứng lâm sàng quá nặng nề.

Ngoài ra, bác sĩ có thể tiến hành các thủ thuật nong mạch để tránh tắc mạch ảnh hưởng đến dòng chảy của máu. Phương pháp đáp ứng mục tiêu khai thông mạch, tránh biến chứng tại não đe dọa tính mạng. Bệnh nhân sau đó có thể được chỉ định dùng kèm thuốc sau khi từ bệnh viện về nhà.

Chăm sóc tại nhà

Bên cạnh sử dụng thuốc, phẫu thuật can thiệp điều trị xơ vữa động mạch cảnh, người bệnh nên tuân thủ lời khuyên của bác sĩ về các biện pháp chăm sóc tại nhà. Theo đó, người bệnh cần lưu ý những vấn đề sau:

Người bệnh nên ngưng sử dụng thuốc lá, kiêng uống thức uống chứa cồn, chất kích thích để cơ thể có điều kiện phục hồi tốt hơn.
Duy trì mức cân nặng hợp lý, không nên ăn nhiều đồ ngọt, đồ ăn quá béo, quá mặn,…
Lựa chọn thực phẩm phù hợp, ăn những món tốt cho sức khỏe.
Tập thể dục, vận động, thư giãn tinh thần, không áp lực, căng thẳng kéo dài. Nên ngủ đủ để cơ thể phục hồi tốt hơn.
Theo dõi chỉ số huyết áp thường xuyên, nếu nhận thấy cơ thể có biểu hiện bất thường, bạn nên đến gặp bác sĩ để được khám chữa sớm.

Xơ vữa động mạch cảnh là một trong những vấn đề nguy hiểm, có khả năng biến chứng cao. Trường hợp không phát hiện, mảng xơ vữa dày có thể làm tắc mạch khiến bệnh nhân đối diện nhiều rủi ro. Do đó, bạn cần theo dõi và chủ động khám chữa sớm.

Phương pháp phòng ngừa xơ vữa động mạch cảnh

Xơ vữa động mạch cảnh là một trong những vấn đề nguy hiểm, có thể gây biến chứng ảnh hưởng sức khỏe, thậm chí đe dọa tính mạng. Do đó, việc phát hiện và điều trị sớm ngăn chặn rủi ro là điều hết sức cần thiết. Tuy nhiên, do bệnh có diễn biến âm thầm nên khó phát hiện ngay từ giai đoạn đầu.

Sự tích tụ mảng xơ vữa khiến dòng máu lưu thông qua động mạch bị cản trở. Điều này làm cho một số cơ quan không được nạp đủ lượng dinh dưỡng và oxy cần thiết duy trì hoạt động. Chuyên gia khuyến khích bạn nên chủ động phòng tránh từ sớm, đặc biệt người đang có sức khỏe kém, tuổi tác cao,…

Một số lưu ý trong chế độ ăn uống, sinh hoạt giúp bạn phòng tránh nguy cơ xơ vữa động mạch vành nói riêng và xơ vữa động mạch nói chung:

Lựa chọn thực phẩm nạp vào cơ thể phù hợp, ưu tiên rau củ quả, trái cây tươi, hạn chế ăn nhiều đồ ngọt, đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ,… Bổ sung cho cơ thể những thực phẩm lành mạnh giúp bạn cân bằng cholesterol trong máu, giảm rủi ro tích tụ mảng bám thành động mạch.
Ngoài ra, bạn nên hạn chế việc lạm dụng rượu bia, không uống các thức uống chứa cồn, chứa chất kích thích. Đặc biệt không nên hút thuốc lá để bảo vệ sức khỏe.
Dành thời gian nghỉ ngơi, làm việc sao cho hợp lý hơn, tránh lao động quá sức. Việc tâm lý căng thẳng, stress trong thời gian dài có thể gây ra nhiều tác động, đặc biệt tăng nguy cơ gây bệnh tim mạch, huyết áp dẫn đến vấn đề xơ vữa động mạch.
Kiểm soát cân nặng, không nên để cơ thể tăng cân quá mức. Tập luyện thể dục, chơi thể thao vừa sức giúp cơ thể dẻo dai, đốt cháy mỡ thừa, đồng thời giúp nâng cao sức khỏe tổng thể, tăng cường đề kháng và hệ miễn dịch.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ, trường hợp bạn mắc phải các bệnh lý về tim, huyết áp hãy chủ động khám chữa sớm. Kiểm soát bệnh lý liên quan đến máu huyết giúp phòng tránh rủi ro xơ vữa động mạch xảy ra đe dọa cả sức khỏe và tính mạng.

Hy vọng thông tin kể trên giúp bạn giải đáp các thắc mắc về chứng xơ vữa động mạch cảnh. Tìm hiểu nguyên nhân, xác định tình trạng tắc nghẽn và nhanh chóng khắc phục để phòng tránh các rủi ro không mong muốn.