Phương Pháp Xét Nghiệm Marker Ung Thư Dạ Dày

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CKII BÁC SĨ TRẦN THỊ HƯƠNG LAN

Trung tâm Thuốc dân tộc – Cơ sở TP Hồ Chí Minh

Đặt lịch

Marker ung thư dạ dày là những dấu ấn của bệnh ung thư dạ dày tồn tại trong máu của bệnh nhân. Phương pháp xét nghiệm marker ung thư dạ dày là một trong những cách để nhận biết sớm bệnh, từ đó có hướng theo dõi và điều trị.

Marker ung thư là gì?

1. Bản chất

Dấu ấn ung thư hay tumor maker về bản chất là một trong thành phần do tế bào ung thư (tế bào K) sản sinh ra trong quá trình hoạt động và đưa vào máu. Tumor maker có thể là hormone như HCG hoặc cũng có thể là một chất chuyển hóa như CRP (Protein C hoạt động),…

Tùy theo loại tế bào ung thư, vị trí ung thư mà các dấu ấn ung thư sản sinh ra cũng có nhiều khác biệt. Hiện nay, các chuyên gia ghi nhận các dấu ấn ung thư phổ biến bao gồm nhóm:

• Ung thư gan nguyên phát gồm các tumor marker: AFP, AFPL3/AFP.
• Ung thư phổi gồm các tumor marker: CYFRA, NSE, CEA, PRO GRP, SCC.
• Ung thư tiêu hóa chung thường có tumor marker CEA, ung thư dạ dày gồm các tumor marker: CEA, CA 72-4, CA 19-9, Pepsinogen.
• Ung thư đường mật, tụy thường chỉ có duy nhất 1 tumor marker CA 199.
• Ung thư thực quản, ung thư vòm họng và ung thư tế bào vảy khác như cổ tử cung thường có các tumor marker: SCC, CEA. CA 15-3.
• Ung thư tử cung, buồng trứng, gồm các tumor marker: CA 12-5, HE4, SCC, CA 72-4.
• Ngoài ra còn có một số dấu ấn ung thư khác.

2. Tiêu chuẩn của dấu ấn ung thư

Dấu ấn ung thư có một số tiêu chuẩn chính, bao gồm:

• Tiêu chuẩn đặc hiệu tổ chức. Đây là đặc điểm khác với các phân tử do tế bào lành tổng hợp ra.
• Tiêu chuẩn đặc hiệu cơ quan. Tumor marker có thể phát hiện được các cơ quan đang bị ung thư.
• Tiêu chuẩn dễ lấy, dễ bảo quản, thường ưu tiên lấy mẫu từ các bệnh phẩm như nước tiểu, huyết tương.
• Độ nhạy cao cũng là một tiêu chuẩn quan trọng của tumor marker vì giúp đánh giá được tình trạng tiến triển của tế bào ung thư.
• Ngoài ra, các tumor marker cũng có khả năng được phát hiện sớm, có khả năng phát hiện được dù với nồng độ thấp.

Xem thêm: Khối u lành tính và ác tính trong dạ dày: chẩn đoán và điều trị

3. Đối tượng theo dõi của dấu ấn ung thư dạ dày

Việc định lượng tumor marker có thể giúp bác sĩ theo dõi và đánh giá 3 vấn đề chính, bao gồm:

• Theo dõi tiến triển của tế bào ung thư dạ dày ở giai đoạn trước trong và sau điều trị.
• Đánh giá hiệu quả điều trị khi áp dụng các biện pháp điều trị khác nhau (phẫu thuật, hóa trị, xạ trị).
• Đưa ra những tiên lượng phù hợp về tình trạng của bệnh nhân.

Giá trị của các marker ung thư dạ dày

Mỗi dấu ấn ung thư dạ dày đều thể hiện một số vấn đề riêng trong tiến triển của khối u. Những marker ung thư dạ dày phổ biến bao gồm: CA 72-4, CEA và CA 19-9, Pepsinogen. Trong đó vai trò của các dấu ấn ung thư dạ dày bao gồm:

CA 72-4

Về cơ bản CA 72-4 là một loại glycoprotein trong cơ thể. Không chỉ được phát hiện tại dạ dày, CA 72-4 còn được tìm thấy tại những cơ quan nội tạng khác như dạ dày, đại tràng, buồng trứng, tuyến vú, tuyến tụy. Nồng độ bình thường của CA 72-4 thường là ≤ 6 U / mL. Khi CA 72-4 vượt ngưỡng bình thường, bác sĩ có thể cân nhắc đến nguy cơ bệnh nhân mắc một số bệnh lý, trong đó có ung thư dạ dày.

CEA

CEA là một trong những glycoprotein tồn tại trong máu. Vai trò chính của CEA là giúp liên kết hoặc bám dính tế bào. Ở những bệnh nhân ung thư đại trực tràng, ung thư dạ dày, chỉ số CEA thường tăng cao. Ngoài ra, CEA cũng tăng lên trong những trường hợp mắc các bệnh khác, những người thường xuyên hút thuốc lá.

CA 19-9

CA 19-9 là một dạng kháng nguyên carbohydrate tăng lên nhiều ở những người có khối u ác tính ở dạ dày, ung thư tuyến tụy. Nồng độ bình thường của CA 19-9 trong cơ thể là <37 UI / L. Tuy nhiên, có một tỉ lệ nhỏ bệnh nhân mắc ung thư những không tăng CA 19-9 trong máu (chiếm khoảng 10% trường hợp bệnh nhân).

Pepsinogen I và II

Pepsinogen là một trong những thành phần tạo ra bởi các tế bào nhầy trong dạ dày. Ở điều kiện tiền ung thư ở một số bệnh nhân, tỷ lệ Pepsinogen I và II cũng có thể được tìm thấy.

Một số điểm chính trong phương pháp xét nghiệm marker ung thư dạ dày

• Xét nghiệm marker ung thư dạ dày hiện nay thường sử dụng CA 72 – 4 là chủ yếu. Mặc dù có thể dựa vào nhiều dấu ấn ung thư dạ dày khác nhau nhưng CA 72 – 4 là chỉ định tuyệt đối trong việc theo dõi đáp ứng điều trị, tái phát ung thư dạ dày. Đây được xem là dấu ấn ung thư loại 1 trong xét nghiệm.
• CEA và CA 19-9 là các dấu ấn ung thư loại 2, có thể được bác sĩ chỉ định thực hiện xét nghiệm nếu cần thiết.
• Độ nhạy lâm sàng của CA 72-4 từ 28 – 80%.

Hy vọng với những thông tin trên, người bệnh đã hiểu rõ hơn về phương pháp xét nghiệm marker ung thư dạ dày. Từ đó có lựa chọn thăm khám, phát hiện bệnh sớm để điều trị kịp thời.