Đau khớp gối ở người trẻ tuổi: Cách phòng và điều trị

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CKI BÁC SĨ DOÃN HỒNG PHƯƠNG

Trung tâm Thuốc dân tộc – Nguyễn Thị Định – Hà Nội

Đặt lịch

Đừng lầm tưởng đau khớp gối chỉ xuất hiện ở người lớn tuổi. Hiện nay tình trạng viêm khớp gối ở người trẻ tuổi cũng đang có xu hướng tăng mạnh và làm ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe cũng như chất lượng cuộc sống. Tìm hiểu rõ hơn về chứng đau khớp gối ở người trẻ tuổi và tìm ra giải pháp khắc phục an toàn.

I. Những điều cần biết về chứng viêm khớp gối ở người trẻ tuổi

Viêm khớp gối ở người trẻ là tình trạng một hoặc nhiều khớp có biểu hiện cứng, sưng viêm và gây đau nhức. Bất kỳ khớp nào cũng có khả năng bị viêm, trong đó khớp đầu gối là một dạng phổ biến. Viêm khớp gối làm cản trở khả năng vận động và các hoạt động thường ngày như leo cầu thang, đi bộ hoặc ngồi xổm. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến việc mất thời gian, tiền bạc cũng như công sức của rất nhiều bệnh nhân. Nếu không được điều trị đúng cách, viêm khớp gối ở người trẻ tuổi có nguy cơ dẫn đến biến chứng như mất khả năng vận động, teo cơ, tê liệt,…

Theo một số thống kê cho thấy, có hơn 100 dạng viêm khớp gối khác nhau. Viêm khớp gối là bệnh lý khá phổ biến ở người lớn nhưng nó cũng được phát hiện qua một số hình thức có ảnh hưởng đến đối tượng trẻ em. Hiện nay, có rất nhiều sự lựa chọn để kiểm soát cơn đau nhức tại khớp gối mà không cần phải thực hiện phẫu thuật xâm lấn.

1. Phương diện giải phẫu học

Khớp gối được đánh giá là khớp mạnh và chịu nhiều lực nhất của cơ thể. Khớp gối được tạo thành từ đầu dưới của xương đùi và đầu trên của xương chày và xương bánh chè. Các đầu xương được bọc bởi các đầu sụn, chất bôi trơn để bảo vệ đĩa đệm và đầu xương khi thực hiện các động tác uốn cong, di chuyển,… Các màng hoạt dịch bao quanh khớp gối kích thích tiết dịch lỏng bôi trơn sụn là làm giảm ma sát khi dịch chuyển.

2. Nguyên nhân gây đau khớp gối ở người trẻ tuổi

Đau khớp gối ở người trẻ tuổi không chỉ do tác động của một số tác động từ bên ngoài mà nó còn bắt nguồn từ một số bệnh lý về xương khớp. Chẳng hạn như:

• Viêm xương khớp

Là một dạng viêm nhiễm rất phổ biến ở đầu gối, bệnh bùng phát do hệ tự miễn bị rối loạn hoặc bị một số chấn thương,.. Viêm xương khớp biểu thị cho tình trạng thoái hóa khớp, đầu sụn ở những người từ 35 tuổi trở lên, tuy nhiên người trẻ tuổi cũng có nguy cơ bị viêm khớp rất cao.

Khi viêm khớp kéo dài, các đầu sụn bắt đầu bị hao mòn và trở nên sần sùi khiến cho không gian giữa các đầu xương bị giảm. Điều này có thể dẫn đến việc cọ xát xương vào xương và tạo ra các cơn đau xương. Nếu không được khắc phục đúng cách, viêm xương khớp có khả năng phát triển và gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

• Viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp thường gây viêm trên các khớp đối xứng, tức là nó có ảnh hưởng đến cùng vị trí khớp ở cả 2 bên. Chứng viêm khớp dạng thấp là một bệnh lý mãn tính có khả năng tấn công trên nhiều khớp khác nhau, trong đó bao gồm cả khớp gối. Viêm khớp dạng thấp được hình thành do tình trạng rối loạn hệ thống miễn dịch tự chống đối chính nó. Do đó mà gây nên tình trạng viêm đau đầu gối, làm cứng khớp.

Đây là một dạng bệnh lý tự miễn xuất phát từ hệ thống miễn dịch từ trong các mô của chính nó. Các tế bào miễn dịch tự tấn công mô bình thường (bao gồm sụn và dây chằng) và ngăn chặn xương hấp thu dưỡng chất.

• Chấn thương

Đau khớp gối ở người trẻ tuổi còn có thể do những chấn thương khi vận động, chạy nhảy hoặc luyện tập thể thao không đúng cách. Những chấn thương ở đầu gối có nguy cơ lành lại nhưng sau đó có thể tái phát bằng triệu chứng viêm. Bởi dây chằng và các mô quanh tế bào tổn thương bị bào mòn và theo thời gian có thể dẫn đến chứng viêm khớp.

3. Triệu chứng

Viêm đau khớp gối ở người trẻ tuổi cũng có triệu chứng tương tự như các vấn đề về xương khớp khác như:

• Phần khớp gối bị tổn thương có biểu hiện viêm, đau và có dấu hiệu bùng phát sau một thời gian ngắn.
• Khớp gối bị cứng, sưng và gây ra một số khó khăn trong việc uốn cong, duỗi thẳng đầu gối.
• Đau cứng khớp có biểu hiện bùng phát mạnh mẽ vào buổi sáng hoặc khi ngồi lâu ở một tư thế.
• Khớp gối có biểu hiện đau dữ dội khi vận động.
• Khi di chuyển, khớp gối phát ra tiếng kêu lục cục, lạo xạo.
• Người trẻ cũng có thể gặp phải triệu chứng đau khớp gối khi trời chuyển mưa.

Ngoài ra, bệnh nhân còn gặp phải một số triệu chứng bất thường khác, tùy vào nguyên nhân gây bệnh và khả năng phát tác. Hãy liên hệ trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa nếu bạn gặp phải những biểu hiện khớp bất thường.

4. Chẩn đoán viêm khớp gối ở người trẻ tuổi

Khi bạn khám chuyên khoa, bác sĩ sẽ hỏi thăm về các triệu chứng cũng như tiền sử bệnh trước khi thực hiện bước kiểm tra thể chất và yêu cầu xét nghiệm chẩn đoán. Đau khớp gối ở người trẻ thường là những biểu hiện bệnh lý cần được phát hiện và điều trị kịp thời.

– Kiểm tra thể chất:

Quan sát các biểu hiện bên ngoài của khớp gối như:

• Khớp gối có bị viêm, sưng tấy, đỏ hoặc nóng khớp không?
• Triệu chứng đau đầu gối biểu hiện như thế nào?
• Phạm vi chuyển động của cơn đau?
• Đánh giá mức độ viêm đau nhức khớp gối có ảnh hưởng như thế nào đến dáng đi?
• Xem xét sự bất ổn bên trong các cơ, dây chằng, gân xung quanh đầu gối.

– Xét nghiệm, hình ảnh:

• Chụp X-quang: Hình ảnh X-quang phản ánh trực tiếp cấu trúc và hệ thống mô bên trong. Thông qua hình ảnh này, bác sĩ có thể phân biệt và chẩn đoán chính xác tình trạng khớp gối. Tia X cho thấy sự thu hẹp của không gian trong khớp gối và dễ dàng nhận thấy những điểm bất thường.
• Phương pháp chẩn đoán khác như chụp cộng hưởng từ (MRI), chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc quét xương: Các phương pháp này được chỉ định thực hiện khi X-quang không có lợi cho việc chẩn đoán. Các xét nghiệm này có thể xác định tình trạng xương và mô mềm ở đầu gối bệnh nhân.
• Xét nghiệm: Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm máu để xác định tình trạng viêm khớp. Có một số dạng viêm khớp được phát hiện khi thực hiện xét nghiệm máu.

II. Cách phòng và điều trị đau khớp gối ở người trẻ tuổi

Viêm đau khớp gối ở người trẻ tuổi do nhiều bệnh lý, vì vậy mà việc điều trị cũng đa dạng hơn. Tùy vào bệnh, mức độ phục hồi mà bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhằm giảm cơn đau và hạn chế các biến chứng không mong muốn.

1. Điều trị không phẫu thuật

Đối với các triệu chứng đau cứng khớp do chấn thương nhẹ hoặc do vận động quá sức thì việc điều trị nội khoa là không cần thiết. Bác sĩ có thể đề nghị một số giải pháp cải thiện thay vì phẫu thuật, cụ thể như:

– Không dùng thuốc:

• Cải thiện chế độ sinh hoạt hằng ngày để bảo vệ khớp gối và làm chậm quá trình gây viêm sưng khớp.
• Giảm thiểu các vận động quá sức như khiêng vác hoặc thậm chí là leo cầu thang.
• Chuyển sang các vận động nhẹ nhàng hơn như bơi lội, đạp xe để làm giảm áp lực của đầu gối.
• Duy trì cân nặng ở mức trung bình để làm giảm căng thẳng cho khớp gối cũng như hạn chế cơn đau nhức tạm thời.
• Vật lý trị liệu bằng những bài tập cụ thể làm tăng cường phạm vi chuyển động và tính linh hoạt của khớp gối. Đồng thời đó, giúp cho cơ bắp khỏe mạnh hơn sau những tổn thương. Việc áp dụng vật lý trị liệu được bác sĩ hoặc chuyên gia hướng dẫn và theo dõi.
• Sử dụng thiết bị hỗ trợ áp lực chân như gậy, giày chống sốc cho đầu gối. Một số trường hợp, bệnh nhân được chỉ định nẹp khớp gối để làm giảm áp lực lên đầu gối và cố định một số gân, cơ.
• Chườm lạnh hoặc chườm nóng bằng đá lạnh, dầu nóng, gel giữ nhiệt cũng là cách để cải thiện triệu chứng đau nhức khớp gối.

ĐỌC NGAY: 8 cách trị đau đầu gối tại nhà không cần dùng kháng sinh

– Điều trị nội khoa:

Nếu chứng đau đầu gối ở người trẻ tuổi thường bùng phát và làm ảnh hưởng đến sức khỏe, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị nội khoa kết hợp một số phương pháp khác để hạn chế bùng phát.

+ Thuốc giảm đau không kê đơn thường không gây nghiện. Chúng có tác dụng kháng viêm, làm giảm cơn đau nhanh nhưng không dứt điểm được bệnh. Acetaminophen là loại giảm đau khá phổ biến và được sử dụng nhiều trong trường hợp viêm khớp, căng cơ,… Cũng tương tự với các loại thuốc khác, thuốc giảm đau không kê đơn cũng có thể để lại nhiều tác dụng phụ và có nguy cơ tương tác thuốc khi sử dụng không đúng cách. Vì vậy, đừng nên bỏ qua lời khuyên của bác sĩ trước khi dùng thuốc.

+ Thuốc kháng viêm không chứa steroid, hoặc NSAID như: ibuprofen và naproxen,… Các loại thuốc này được sử dụng theo toa.

+ Sử dụng chất ức chế COX-2 hay còn được gọi là NSAID đặc biệt, ít gây ra tác dụng phụ cho đường tiêu hóa. Chất ức chế COX-2 bao gồm: Celebrex (celecoxib), Mobic có khả năng kháng viêm, làm giảm đau và tăng cường khả năng hoạt động của các khớp. Nếu bệnh nhân được chỉ định COX-2 thì không được kết hợp với NSAID truyền thống. Hãy nói với bác sĩ nếu bạn có tiền sử mắc chứng đau thắt ngực, đột quỵ, đau tim, đông máu, huyết áp không ổn định hoặc bị mẫn cảm với thuốc sulfa, aspirin, NSAID khác,…

+ Thuốc kháng viêm có chứa Corticosteroid (còn được gọi là cortisone). Nhóm thuốc này có tác dụng giảm đau rất mạnh mẽ nhưng hiệu lực không dài. Tuy nhiên nó cũng mang lại tác dụng phụ nguy hiểm đến tính mạng nên bác sĩ thường khuyến nghị mức sử dụng tối thiểu cho từng trường hợp.

Trong một số trường hợp, triệu chứng đau nhức đầu gối vẫn có nguy cơ bùng phát ngay sau khi tiêm Corticosteroid và tạo ra những nguy cơ tiềm ẩn trong việc làm tổn thương khớp dẫn đến nhiễm trùng. Việc lạm dụng corticosteroid để điều trị đau nhức đầu gối làm tăng mức độ thoái hóa khớp và nhiều bệnh lý liên quan.

+ Thuốc chống thấp khớp được dùng để làm suy yếu sự phát triển của viêm khớp dạng thấp. Các loại thuốc thường được sử dụng như là sulfasalazine, methotrexate hoặc hydroxychloroquine được kê đơn. Ngoài ra, bệnh nhân cũng được sử dụng một số nhóm DMARD sinh học như etanercept (Enbrel) và adalimumab (Humira) để làm giảm phản ứng miễn dịch của cơ thể và điều tiết về mức hài hòa. Nhóm thuốc này có nhiều loại khác nhau nhưng tác dụng chính là điều trị viêm khớp dạng thấp nên bạn cũng không nên sử dụng tùy tiện khi chưa có chỉ định.

+ Glucosamine và chondroitin sulfate là những hoạt chất tự nhiên được tìm thấy nhiều trong sụn khớp. Hiện nay, chúng được điều chế dưới dạng thực phẩm bổ sung có lợi cho tình trạng đau nhức khớp. Một số báo cáo y khoa cho rằng việc bổ sung các dưỡng chất này có tác dụng làm giảm triệu chứng đau nhức ban đầu nhưng hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu nào khẳng định glucosamine và chondroitin sulfate có tác dụng đẩy lùi quá trình viêm khớp gối ở giới trẻ.

Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ khuyến cáo, việc bổ sung các thực phẩm bổ sung chưa qua kiểm duyệt trước khi dùng rất dễ gây ra một số tác dụng phụ hoặc tương tác tiêu cực. Vì vậy, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi có ý định bổ sung vào chế độ ăn uống.

+ Phương pháp điều trị thay thế bằng vật lý trị liệu hoặc bảo tồn có khả năng duy trì vận động nhưng không có tác dụng điều trị dứt điểm. Hiện nay có 2 phương pháp vật lý trị liệu thường được sử dụng đó là châm cứu và liệu pháp xung từ.

• Châm cứu: Dùng kim để kích thích các vị trí huyệt trên cơ thể để làm lưu thông mạch máu và làm giảm đau tạm thời. Tuy phương pháp này chưa phổ biến trên thế giới nhưng tại Việt Nam, đây được xem là giải pháp thường xuyên được áp dụng. Hiện nay, có một số nhà nghiên cứu đã bắt đầu tìm kiếm các hiệu quả thực tế của nó.
• Liệu pháp xung từ: Không gây cảm giác đau đớn, với nguyên lý hoạt động bằng cách sử dụng tín hiệu xung đặt trong trường điện từ, giúp cải thiện áp lực tại đầu gối. Cũng tương tự như các phương pháp điều trị thay thế khác, liệu pháp xung điện từ vẫn chưa được kiểm nghiệm cụ thể.

2. Điều trị phẫu thuật

Phẫu thuật điều trị đau khớp gối ở người trẻ tuổi được chỉ định khi cơn đau bùng phát dữ dội và có nguy cơ biến chứng. Nhưng phương pháp này cũng mang lại một số tác dụng phụ hoặc rủi ro trong quá trình thực hiện và về sau. Bác sĩ sẽ thảo luận rõ các biến chứng có thể xảy ra trước khi tiến hành phẫu thuật. Hiện nay, có một số phương pháp điều trị viêm đau khớp gối ở người trẻ đó là:

• Nội soi khớp: Quá trình nội soi khớp, bác sĩ thường sử dụng các dụng cụ nhỏ và mỏng để thực hiện. Diện tích xâm lấn trong quá trình nội soi thấp nhưng chi phí thực hiện khá cao. Tuy nhiên, phương pháp này không được chỉ định cho trường hợp viêm khớp gối. Phẫu thuật nội soi khớp thường được chỉ định cho các trường hợp như viêm xương khớp đi kèm với rách màng não thoái hóa, đầu sụn tổn thương nghiêm trọng,…
• Ghép sụn: Bác sĩ tiến hành lấy mô sụn khỏe mạnh khác của đầu gối để lấp đầy vị trí sụn khớp bị tổn thương. Phương pháp này được sử dụng cho những đối tượng trẻ, mô sụn còn khả năng phát triển và có vùng tổn thương nhỏ.
• Phẫu thuật cắt bỏ: Trong phẫu thuật cắt bỏ xương khớp gối, xương chày hoặc xương đùi được cắt và được định hình bằng nẹp để làm giảm áp lực lên khớp gối. Giải pháp phẫu thuật cắt bỏ tổn thương được sử dụng cho những tổn thương khớp gối giai đoạn đầu nhằm làm giảm triệu chứng đau nhức và tăng cường khả năng hoạt động.
• Thay khớp gối toàn bộ hoặc một phần: Được chỉ định cho tình trạng tổn thương sụn khớp giai đoạn nghiêm trọng. Thay vào đó, bác sĩ sẽ dùng đầu sụn nhân tạo để khôi phục chức năng vận động của đầu gối.

Đau khớp gối ở người trẻ tuổi có thể là bệnh lý vô cùng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị đúng lúc. Thuocdantoc.vn không đưa ra lời khuyên, chẩn đoán thay thế chỉ định của bác sĩ, vì vậy hãy liên hệ bác sĩ gần nhất khi có biểu hiện bất thường.