Cách giúp trẻ sơ sinh ngủ ngon, ngoan và nhanh lớn

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CKI BÁC SĨ DOÃN HỒNG PHƯƠNG

Trung tâm Thuốc dân tộc – Nguyễn Thị Định – Hà Nội

Đặt lịch

Vào những tháng đầu tiên sau khi chào đời, giấc ngủ đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với cảm xúc và sự phát triển hệ thần kinh của trẻ sơ sinh. Việc biết, hiểu rõ cơ chế giấc ngủ và áp dụng một số phương pháp giúp trẻ ngủ sâu là cách giúp trẻ sơ sinh ngủ ngon, ngoan và nhanh lớn.

Trẻ sơ sinh ngủ như thế nào?

Thời gian ngủ và chất lượng giấc ngủ phụ thuộc vào độ tuổi của trẻ sơ sinh.

• Trẻ mới sinh đến trẻ một tháng tuổi: Đối với những trẻ mới sinh đến trẻ một tháng tuổi, trẻ có thể ngủ suốt ngày đêm. Thường trẻ chỉ thức dậy để bú, khoảng từ 2 – 3 giờ/lần. Ở giai đoạn này trẻ chưa biết phân biệt ngày đêm. Do đó trẻ có thể ngủ liên tục vào ban ngày, ngủ không sâu giấc và thức nhiều lần hơn vào ban đêm (khoảng 8 giờ đồng hồ vào ban đêm và 8 – 9 giờ vào ban ngày).
• Trẻ nhỏ trên 3 tháng tuổi hoặc có cân nặng được 6 kg: Đối với những trẻ nhỏ trên 3 tháng tuổi hoặc có cân nặng được 6 kg, trẻ sẽ có dấu hiệu ngủ suốt đêm mà không thức giấc (khoảng 6 – 8 giờ). Ở trường hợp này phụ huynh không cần phải cố gắng đánh thức trẻ dậy để cho trẻ bú.
• Trường hợp đặc biệt: Đối với những trường hợp đặc biệt như trẻ sinh ra bị nhẹ cân, non tháng, trào ngược dạ dày thực quản, phụ huynh cần lưu ý cho trẻ bú thường xuyên hơn.

Xem thêm: Rối loạn giấc ngủ trẻ sơ sinh do đâu? Cách khắc phục

Có bao nhiêu giai đoạn trong một giấc ngủ của trẻ sơ sinh?

Tương tự như người lớn, giấc ngủ của trẻ sơ sinh cũng được chia làm nhiều giai đoạn. Tùy thuộc vào từng giai đoạn cụ thể mà trẻ có thể có những cử động trong giấc ngủ hay nằm yên. Trên thực tế, có hai loại giấc ngủ, bao gồm: Giấc ngủ chậm và giấc ngủ nhanh.

Giấc ngủ nhanh (cử động mắt nhanh – Rapid eye movement – REM)

Giấc ngủ nhanh (cử động mắt nhanh – Rapid eye movement – REM) thể hiện cho một giấc ngủ nông, mắt trẻ cử động nhanh và liên tục theo chiều trước sau, trẻ sẽ nằm mơ. Giấc ngủ nhanh chiếm đến khoảng một nửa hoặc hơn một nửa thời gian ngủ của trẻ sơ sinh trong ngày. Trẻ ngủ sâu trong khoảng 8 giờ đồng hồ mặc dù thời gian ngủ lên đến 16 giờ một ngày.

Giấc ngủ chậm (không cử động mắt nhanh – Non-rapid eye movement – Non-REM)

Giấc ngủ chậm (không cử động mắt nhanh – Non-rapid eye movement – Non-REM) gồm 4 giai đoạn:

• Giai đoạn 1: Buồn ngủ, trẻ chớp mắt liên tục hoặc mí mắt sụp xuống, ngủ gà ngủ gật.
• Giai đoạn 2: Ngủ lơ mơ, vẫn xuất hiện những cử động, rên, vặn mình hoặc giật mình.
• Giai đoạn 3: Ngủ sâu, trẻ không cử động, nằm im lặng.
• Giai đoạn 4: Ngủ rất sâu, trẻ không cử động, nằm im lặng.

Giấc ngủ của trẻ sơ sinh xảy ra tuần tự theo 4 giai đoạn. Sau đó quay lại giai đoạn 2 và cuối cùng chuyển sang giấc ngủ nhanh. Có thể xuất hiện vài chu kỳ ngủ nêu trên trong một giấc ngủ của trẻ. Trẻ sơ sinh thường xuyên bị giật mình trong vài tháng đầu. Đặc biệt là khi chuyển từ giấc ngủ sâu đến giấc ngủ nhanh, ngủ lơ mơ và gặp nhiều khó khăn trong việc ngủ trở lại.

Các giai đoạn tỉnh giấc của trẻ sơ sinh

Vào cuối chu kỳ ngủ, nếu trẻ tỉnh giấc thì sẽ chuyển sang giai đoạn “tỉnh giấc yên lặng”. Đối với giai đoạn tình giấc yên lặng, trẻ vẫn yên lặng, nằm yên tại chỗ dù đã tỉnh táo và có thể đáp ứng với động chạm, âm thanh cũng như nhận thức rõ môi trường xung quanh.

Tiếp đến, khi chú ý đến mọi hình ảnh có cử động và mọi tiếng động, trẻ nhỏ sẽ nhanh chóng bước vào giai đoạn “tỉnh giấc hoạt động”. Sau đó chuyển sang giai đoạn “khóc”, trẻ có thể khóc lớn và cử động nhiều hơn. Để làm dịu đi sự kích thích của trẻ, bạn cần quấn trẻ trong mền, khăn hoặc ôm sát trẻ vào người.

Trẻ có thể không chịu bú vì quá khó chịu trong giai đoạn bú. Chính vì thế, trước khi bước qua giai đoạn này, bạn nên cho trẻ bú.

Cách giúp trẻ sơ sinh ngủ ngon, ngoan và nhanh lớn

Để giúp trẻ sơ sinh ngủ ngon, ngoan và nhanh lớn, bạn có thể áp dụng một số cách đơn giản sau:

1. Xây dựng thói quen ngủ ngoan cho trẻ

Phụ huynh có thể xây dựng và duy trì thói quen ngủ ngoan cho trẻ bằng các bước cơ bản sau:

• Hiểu và nắm rõ những dấu hiệu cho thấy trẻ buồn ngủ

Trẻ không nên thức liên tục và trên 2 giờ đồng hồ trong 8 tuần đầu sau sinh. Bởi điều này sẽ khiến sức khỏe và cơ thể của trẻ bị suy giảm, trẻ quá mệt mỏi, đồng thời trở nên khó ngủ. Một số dấu hiệu cơ bản giúp nhận biết trẻ buồn ngủ như: Lim dim, chớp mắt liên tục, kéo dài, thường xuyên ngáp hoặc xuất hiện quầng thâm dưới mắt.

Khi nhận thấy trẻ xuất hiện những dấu hiệu nêu trên, bạn nên cho trẻ đi ngủ để đảm bảo sức khỏe và chất lượng giấc ngủ.

• Dạy trẻ phân biệt giữa ban ngày và ban đêm

Một số trẻ sơ sinh duy trì thói quen thức đêm ngay từ khi còn trong bụng mẹ. Thói quen này tiếp tục tiếp diễn sau khi ra đời. Trong những ngày đầu sau sinh, phụ huynh không thể thay đổi thói quen này của trẻ. Bạn chỉ có thể bắt đầu dạy trẻ phân biệt giữa ban ngày và ban đêm khi trẻ được 2 tuần tuổi.

Vào ban ngày, thời điểm trẻ đang thức, bạn cần chơi với trẻ cũng như nói chuyện với trẻ càng nhiều càng tốt. Bạn có thể hát và nói chuyện với trẻ vào những cữ bú ban ngày. Bên cạnh đó bạn có thể duy trì những tiếng ồn thông thường diễn ra vào ban ngày như tiếng nói chuyện, tiếng radio, tiếng tivi… và đảm bảo phòng ngủ có nhiều ánh sáng.

Khi trẻ thiu thiu ngủ vào ban ngày, bạn nên nhẹ nhàng đáng thức trẻ dậy. Khi về đêm, bạn cần nói khẽ, giữ im lặng khi cho trẻ bú cử đêm. Đồng thời giữ phòng ngủ yên tĩnh và tối.

• Dạy trẻ tự ngủ

Phụ huynh có thể dạy trẻ cách tự ngủ khi trẻ sơ sinh được 6 – 8 tuần tuổi. Khi trẻ buồn ngủ nhưng vẫn còn hoạt động và thức, bạn nên đặt trẻ trên giường hoặc cho trẻ vào nôi.

Cách dạy trẻ tự ngủ trong 8 tuần đầu sau sinh vô cùng quan trọng. Bởi cách thức này sẽ hình thành thói quen cho trẻ. Tốt nhất bạn nên lựa chọn và áp dụng các hình thức khả thi đối với bản thân. Cụ thể như nghe nhạc, hát ru, gãi nhẹ đầu, vỗ nhẹ mông… Bạn cần tránh duy trì hoạt động cho trẻ ngủ trên tay rồi mới nhẹ nhàng đặt trẻ xuống giường. Điều này sẽ vô tình hình thành thói quen xấu cho trẻ.

2. Chuẩn bị kỹ giấc ngủ cho trẻ

Việc chuẩn bị kỹ và chuẩn bị tốt giấc ngủ cho trẻ là điều vô cùng quan trọng. Bởi điều này có thể giúp trẻ nhanh chóng chìm vào giấc ngủ, ngủ ngoan và ngủ sâu giấc. Theo các chuyên gia có 7 bước chuẩn bị giấc ngủ cho trẻ, bao gồm:

• Cho trẻ ăn và bú no trước khi đi ngủ: Để loại trừ nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị rối loạn giấc ngủ, mất ngủ vào ban đêm là do ăn uống, bạn cần đảm bảo trẻ đã được ăn no trước khi ru ngủ.
• Tạo không gian yên tĩnh: Để giúp trẻ nhận thức được ban đêm và nhanh chóng rơi vào trạng thái ru ngủ, bạn cần tạo không gian yên tĩnh cho trẻ.
• Cho trẻ ngủ sớm: Ba mẹ cần cho trẻ sơ sinh ngủ vào khoảng 8 giờ tối để hình thành thói quen tốt, giúp trẻ thuận lợi hơn trong việc chìm vào giấc ngủ. Thói quen này có thể đảm bảo giấc ngủ của trẻ cho đến khi trẻ bước sang độ tuổi đi học.
• Dỗ giấc ngủ cho trẻ: Ba mẹ nên dỗ giấc ngỉ cho trẻ dựa trên từng độ tuổi phù hợp.
• Tránh tạo sự kích thích và tác động quá mức lên giác quan khi đang cho trẻ ngủ: Bạn cần giữ cho không gian ngủ thoáng mát, yên tĩnh, phòng ngủ được bày trí nhẹ nhàng, ít ánh sáng. Điều này sẽ tạo ra cảm giác bình yên, giúp ổn định hệ thần kinh trung ương của trẻ khi ngủ.
• Sắp xếp giường ngủ cho trẻ với gối nằm và chăn thật êm: Việc sắp xếp giường ngủ cho trẻ với gối nằm và chăn thật êm sẽ giúp trẻ được ngủ trong không gian thoải mái, môi trường êm ái, mềm mại, có cảm giác an toàn và yên tĩnh như trong bụng mẹ.
• Tạo sự thoải mái, dễ chịu cho trẻ trước khi đi ngủ: Bạn nên cho trẻ ngủ trong một không gian có nhiệt độ phù hợp và ánh sáng mờ. Bạn cần giảm âm lượng nhạc và tắt tivi, điện thoại để tránh làm ồn và tạo sự thoải mái cho trẻ.

Việc áp dụng đúng các cách giúp trẻ sơ sinh ngủ ngon, ngoan và nhanh lớn trong bài viết có thể đảm bảo được chất lượng giấc ngủ của thành viên nhỏ khi mới chào đời. Bên cạnh đó, việc áp đụng đúng cách còn giúp ba mẹ phòng ngừa chứng mất ngủ, rối loạn giấc ngủ ở trẻ sơ sinh, giúp trẻ khỏe mạnh và lớn nhanh.