Các bệnh về đại tràng có thể gặp và thông tin cần biết

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CKII BÁC SĨ TRẦN THỊ HƯƠNG LAN

Trung tâm Thuốc dân tộc – Cơ sở TP Hồ Chí Minh

Đặt lịch

Các bệnh lý về đại tràng đang ngày càng có xu hướng gia tăng ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe người bệnh. Nguyên nhân thường là do chế độ ăn uống cũng như sinh hoạt thiếu lành mạnh. Cần sớm phát hiện và có biện pháp can thiệp kịp thời để tránh bệnh diễn tiến xấu với nhiều mối nguy hiểm.

TOP 9 bệnh lý thường gặp về đại tràng cần cảnh giác

Đại tràng chính là một phần của hệ tiêu hóa, đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ dinh dưỡng và xử lý các chất thải. Do là nơi hình thành và đào thảo phân nên đại tràng chính là nơi thuận lợi để các vi khuẩn phát triển và gây bệnh.

Nắm được thông tin về các bệnh lý liên quan đến đại tràng sẽ giúp bạn luôn chủ động trong việc phát hiện cũng như thăm khám và điều trị. Nhờ đó mà có thể bảo vệ tốt nhất cho sức khỏe của chính mình.

Dưới đây là 9 bệnh lý về đại tràng có thể gặp:

1. Viêm loét đại tràng

Viêm loét đại tràng là bệnh lý đặc trưng bởi sự xuất hiện của các phản ứng viêm gây tổn thương khu trú hay lan tỏa ngay tại niêm mạc đại tràng. Tùy vào mức độ bệnh tổn thương có thể sẽ khác nhau. Trường hợp nhẹ thì niêm mạc đại tràng có thể trở nên kém bền vững và dễ chảy máu. Còn trường hợp nặng thì các vết loét sẽ xuất hiện, kèm theo đó là tình trạng sung huyết, xuất huyết và ngay tại niêm mạc đại tràng có thể hình thành những ổ áp xe nhỏ.

Đến nay, các nhà nghiên cứu vẫn chưa xác định được nguyên nhân trực tiếp dẫn đến bệnh lý này. Tuy nhiên, nhiều giả thuyết cho rằng, bệnh có liên quan đến tình trạng rối loạn miễn dịch hay mất cân bằng men vi sinh có trong đường ruột.

Triệu chứng đặc trưng của bệnh viêm loét đại tràng thường là:

• Đau bụng, tiêu chảy
• Đại tiện ra máu
• Chán ăn, ăn không ngon miệng
• Sốt nhẹ, đau khớp, giảm cân đột ngột

Với bệnh viêm loét đại tràng, nếu không can thiệp sớm và đúng cách thì các biến chứng sẽ rất dễ phát sinh. Dễ gặp nhất là bệnh có thể gây ra viêm phúc mạc, phình giãn đại tràng, thủng ruột, nhiễm trùng huyết hay làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư đại tràng.

2. Viêm đại tràng co thắt

Viêm đại tràng co thắt còn được gọi với nhiều tên khác như hội chứng ruột kích thích hay bệnh đại tràng chức năng. Bệnh lý này đặc trưng bởi tình trạng bất thường của nhu động ruột là phát sinh những cơn đau dữ dội cùng hiện tượng rối loạn khi đại tiện.

Bệnh thường gặp ở những người thường xuyên phải làm việc căng thẳng, mệt mỏi, hay lo âu. Ngoài ra, sinh hoạt không điều độ hay ăn uống không đúng giờ cũng là những yếu tố có thể làm phát sinh hay khiến triệu chứng của bệnh tồi tệ thêm.

Bạn có thể phát hiện bệnh viêm đại tràng co thắt thông qua các triệu chứng như:

• Cơn đau thường xuất hiện ở vùng bụng dưới hay 2 bên mạn sườn.
• Chướng bụng, đầy hơi hay ợ hơi.
• Rối loạn đại tiện, có lúc bị táo bón còn có lúc lại đi ngoài ra phân lỏng.
• Thường xuyên có biểu hiện chán ăn, ăn không ngon.
• Mệt mỏi, xuống cân nhanh, người xanh xao, gầy yếu.

Bệnh viêm đại tràng co thắt có thể khiến cho chất thải tích tụ ở trong ruột. Từ đó gây ra tình trạng nhiễm trùng, đôi khi còn đe dọa đến cả tính mạng.

3. Xuất huyết đại tràng

Đây là một trong những bệnh lý nguy hiểm về đại tràng thường xuất hiện khi cơ quan này gặp phải những tổn thương nghiêm trọng mà không được chữa trị kịp thời. Từ đó sẽ kéo theo sưng viêm dẫn đến giãn mở mạch máu và gây chảy máu trên lớp niêm mạc đại tràng.

Triệu chứng của xuất huyết đại tràng có thể bao gồm:

• Đau bụng dữ dội, thường cố định tại bụng trái hay hố chậu.
• Tình trạng đau thường kéo dài khi người bệnh gặp lo âu căng thẳng.
• Bụng căng tức và đầy chướng rất khó chịu.
• Rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy và táo bón có thể xen kẽ nhau.
• Nôn hoặc đại tiện ra máu tươi kèm theo những cơn đau quặn bụng.

Bệnh không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt và cuộc sống mà còn dễ phát sinh biến chứng nếu không sớm can thiệp. Biến chứng có thể là chảy máu ồ ạt, thủng đại tràng, phình giãn đại tràng hay dẫn đến ung thư.

4. Polyp đại tràng

Polyp đại tràng chính là một khối nhỏ các tế bào hình thành ngay trên niêm mạc đại tràng. Đa phần các polyp đại tràng là vô hại, tuy nhiên qua thời gian, một số loại polyp có thể phát triển thành ung thư đại tràng. Tính mạng của người bệnh sẽ có thể bị đe dọa khi tìm thấy ở giai đoạn muộn của nó.

Khi mới hình thành, hầu hết các polyp đại tràng thường không gây ra triệu chứng. Trường hợp khi kích thước của các khối polyp tăng lên, người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng như sau:

• Trực tràng bị chảy máu, máu có thể dính trên giấy vệ sinh hay đồ lót sau khi đại tiện.
• Rối loạn đại tiện, táo bón và tiêu chảy có thể kéo dài xen kẽ khoảng hơn 1 tuần.
• Màu phân có sự thay đổi, phân dính máu hay có màu đen.
• Thiếu máu khiến cơ thể xanh xao, mệt mỏi và khó thở.

Nếu không phát hiện và cắt bỏ kịp thời thì các khối polyp có thể phát triển lớn và làm phát sinh tình trạng tắc ruột. Lúc này, người bệnh có thể bị đau quặn thắt ở vùng bụng kèm theo buồn nôn hay ói mửa.

5. Viêm đại tràng giả mạc

Viêm đại tràng giả mạc là bệnh lý thường khởi phát sau khi sử dụng kháng sinh dài hạn do sự phát triển quá mức của vi khuẩn Clostridium difficle. Loại vi khuẩn này có thể sản sinh ra các độ tố ruột cùng một số độc tố gây độc tế bào. Các độc tố này sẽ tác động vào viêm mạc đại tràng gây viêm và tăng bài tiết hình thành giả mạc màu trăng.

Tuy nhiên, không phải bất cứ đối tượng nào khi sử dụng kháng sinh dài ngày cũng sẽ mắc bệnh viêm đại tràng giả mạc. Kháng sinh nhóm cephalosporin thế hệ III, Amoxicillin, Ampicillin, Clindamycin… là những loại có nguy cơ gây viêm đại tràng giả mạc cao nhất.

Khi mắc bệnh lý này, bạn có thể gặp phải các triệu chứng đặc trưng như:

• Đau quặn bụng
• Tiêu chảy kéo dài
• Buồn nôn
• Sốt nhẹ
• Phân có nhầy hay có mủ
• Mất nước

Các triệu chứng có thể bắt đầu chỉ sau vài ba ngày sau khi bạn dùng thuốc kháng sinh. Trong nhiều trường hợp có thể là sau vài tuần khi bạn đã hoàn thành 1 liệu trình sử dụng thuốc kháng sinh. Bệnh viêm đại tràng giả mạc nếu không sớm điều trị có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Ngoài ra, bệnh lý này cũng rất dễ tái phát hay cả khi đã được điều trị thành công.

6. Bệnh xoắn đại tràng

Xoắn đại tràng là một bệnh lý có thể gây tắc nghẽn ruột và thiếu máu cục bộ, đồng thời có thể dẫn đến hoại tử hay thủng đại tràng rất nguy hiểm. Bệnh thường khởi phát ở đại tràng sigma và manh tràng, ít gặp hơn là đại tràng góc lách và xoắn tràng ngang.

Người bệnh có thể gặp phải một số triệu chứng cụ thể như sau:

• Đau bụng dữ dội ở vùng bị xoắn, cơn đau có thể lan tỏa ra khắp bụng.
• Trướng bụng trái là xoắn đại tràng sigma còn trướng bụng phải thường là xoắn manh tràng.
• Bụng thường phình to lên.
• Bí trung và đại tiện.
• Nấc cụt và buồn nôn.

Nếu không được can thiệp y tế kịp thời thì người bệnh có thể bị tụt huyết áp, khó thở, nhiễm khuẩn huyết… Trong trường hợp bị xoắn đại tràng hoại tử thì có thể bị sốt, đau nhiều hơn khi ấn vào bụng. Còn nếu phát sinh biến chứng thủ đại tràng thì triệu chứng nổi bật là sốc, nhiễm độc hay nhiễm khuẩn.

7. Bệnh Corhn

Đây là bệnh viêm đường ruột có thể ảnh hưởng trực tiếp đến đại tràng. Tình trạng viêm do bệnh Corhn gây ra thường lan rất sâu vào các lớp mô ở đường ruột. Một số yếu tố như di truyền hay vấn đề về hệ thống miễn dịch được cho là đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của căn bệnh này.

Triệu chứng của bệnh Corhn thường nghiêm trọng hơn nhiều so với chứng viêm đại tràng thông thường do tình trạng viêm nhiễm ăn sâu. Các dấu hiệu thường gặp có thể là:

• Tiêu chảy
• Đau bụng và chuột rút
• Sốt, loét miệng
• Đại tiện phân có máu
• Giảm cảm giác thèm ăn, sút cân
• Đau gần hay xung quanh hậu môn

Trường hợp bệnh diễn tiến nặng mà không được kiểm soát thì bạn còn có thể gặp phải nhiều triệu chứng khác. Ví dụ như viêm da, mắt, khớp; viêm gan; viêm đường ống mật…

Bệnh Corhn được đánh giá là rất nghiêm trọng và dễ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không sớm phát hiện và có biện pháp kiểm soát tốt. Tắc ruột, loét ruột, nứt hậu môn, thiếu máu, suy dinh dưỡng là những biến chứng thường gặp. Ngoài ra, bệnh còn làm tăng nguy cơ ung thư.

8. Thiếu máu cục bộ đại tràng

Đây là tình trạng động mạch ở ruột già bị tắc nghẽn và gây ra hiện tượng giảm lưu lượng máu tuần hoàn tới cơ quan này. Tình trạng thiếu máu cục bộ nếu không được xử lý kịp thời có thể sẽ dẫn tới hoại tử và đe dọa cả tính mạng.

Có thể phát hiện tình trạng thiếu máu cục bộ đại tràng dựa vào các triệu chứng sau:

• Đau bụng đột ngột
• Sốt
• Thường xuyên đại tiểu tiện
• Chướng bụng, đầy hơi
• Buồn nôn, ói mửa
• Đại tiện có lẫn máu
• Tiêu chảy
• Giảm cân bất thường

Tình trạng thiếu máu đại tràng cục bộ có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Điển hình nhất là do các vấn đề như xơ vữa động mạch, viêm mạch máu, thiếu máu hồng cầu hình lưỡi liềm, nhiễm trùng ổ bụng, viêm tụy, ung thư…

9. Ung thư đại tràng

Bệnh ung thư đại tràng đặc trưng bởi sự hình thành và phát triển của các khối u ác tính ngay tại cơ quan này. Các khối u có thể xuất hiện ở bất cứ vị trí nào của đại tràng bao gồm đại tràng sigma, manh tràng hay trực tràng.

Các tế bào ung thư có thể tác động xấu đến chức năng của đại tràng và gây ra một số triệu chứng điển hình như:

• Đại tiện có dính máu
• Nhu động ruột giảm
• Người luôn cảm thấy rất mệt mỏi
• Sụt cân một cách bất thường

Ung thư đại tràng thường là hệ quả của lối sống và chế độ ăn uống thiếu khoa học. Ngoài ra các yếu tố khác như hút thuốc lá, lười vận động, nghiện rượu, béo phì hay mắc các bệnh đại tràng mãn tính cũng sẽ làm tăng nguy cơ mắc ung thư đại tràng.

Bệnh ung thư đại tràng được đánh giá là có tiên lượng tốt nếu phát hiện khi ở giai đoạn sớm hay các tổn thương tiền ung thư. Tuy nhiên, nếu phát hiện muộn, khối u ác tính có thể di căn sang các hạch bạch huyết, gan, xương, phúc mạc… lúc này tiên lượng sống thường rất thấp.

Xem thêm: 10+ cách chữa viêm đại tràng tại nhà – Giảm đau, mau khỏi

Cách xử lý khi mắc các bệnh về đại tràng

Các bệnh về đại tràng dù nặng hay nhẹ cũng khiến chức năng của cơ quan này bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Đặc biệt là cản trở quá trình hấp thu dưỡng chất cũng như đào thải chất cặn bã ra ngoài cơ thể.

Bên cạnh đó, nếu để bệnh diễn tiến nặng thì không chỉ khó điều trị mà còn dễ phát sinh các biến chứng nguy hiểm. Chính vì thế mà bạn cần chú ý đến một số vấn đề sau:

1. Phát hiện sớm và tiến hành thăm khám

Việc phát hiện sớm và tiến hành thăm khám chính là yếu tố quyết định phần nhiều đến hiệu quả của quá trình điều trị. Bác sẽ sẽ thăm khám lâm sàng, đồng thời chỉ định các thủ thuật chuyên sâu để xác định các bệnh lý liên quan.

Thăm khám càng sớm thì khả năng ức chế được diễn tiến của bệnh sẽ càng cao. Từ đó có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm phát sinh. Khi cơ thể xuất hiện các biểu hiện bất thường nghi ngờ là đại tràng đang tổn thương thì bạn cần thăm khám ngay lập tức.

2. Tuân thủ phác đồ điều trị từ bác sĩ

Các bệnh lý về đại tràng thường sẽ phải can thiệp điều trị y tế mới đó thể giải quyết triệt để. Sau khi chẩn đoán, bác sĩ sẽ xác định mức độ nặng nhẹ của triệu chứng, vị trí tổn thương cùng với sức khỏe tổng thể của người bệnh mà đưa ra phác đồ điều trị thích hợp.

Những bệnh lý thông thường như viêm loét đại tràng hay viêm đại tràng co thắt thì điều trị nội khoa bằng thuốc có thể đáp ứng. Các thuốc thường dùng là giảm đau, kháng sinh, thuốc chống viêm, thuốc giảm nhu động ruột, giảm chướng bụng…

Nhiều trường hợp, việc can thiệp phẩu thuật được cho là cần thiết, nhất là bị polyp hay ung thư đại tràng. Cũng với các bệnh lý này nếu không thể phẫu thuật thì bác sĩ có thể yêu cầu phối hợp hóa trị và xạ trị.

Người bệnh cần nghiêm túc điều trị theo phác đồ mà bác sĩ chỉ định. Thường xuyên thăm khám để kiểm soát bệnh cũng như mức độ đáp ứng với phác đồ. Nếu có những bất thường phát sinh thì bác sĩ sẽ kịp thời điều chỉnh để tránh các vấn đề rủi ro.

3. Dùng Đông y chữa bệnh đại tràng an toàn, hiệu quả, nhanh chóng

Việc sử dụng Tây y để điều trị các bệnh về đại tràng có thể gây ra rất nhiều tác dụng phụ như đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, bào mòn niêm mạc đại tràng, tiêu diệt vi khuẩn có lợi trong hệ tiêu hóa khiến bệnh càng trở nên nghiêm trọng hơn. Chính vì thế, nhiều chuyên gia tiêu hóa khuyến cáo người bệnh có thể áp dụng các bài thuốc Đông y vừa đảm bảo an toàn, vừa có hiệu quả điều trị chuyên sâu, dứt điểm, không lo tái phát.

4. Chăm sóc và dự phòng tại nhà

Bên cạnh việc thăm khám và điều trị theo phác đồ bác sĩ thì việc chăm sóc tại nhà cũng được cho là vấn đề quan trọng với quá trình điều trị các bệnh lý về đại tràng. Chăm sóc tốt sẽ hỗ trợ thúc đẩy quá trình chữa lành tổn thương niêm mạc đại tràng, ức chế các triệu chứng của bệnh và làm giảm nguy cơ tái phát.

Bạn nên đặc biệt chú ý đến những khuyến nghị sau:

• Điều chỉnh chế độ ăn uống, bổ sung thêm vitamin và khoáng chất nhằm nâng cao đề kháng và miễn dịch cho cơ thể. Đồng thời ngăn ngừa tình trạng rối loạn tiêu hóa gây tiêu chảy và táo bón.
• Uống đủ 2 – 3 lít nước mỗi ngày nhằm kích thích nhu động ruột cũng như bài tiết các độc tố ứ đọng ở trong cơ quan tiêu hóa.
• Thay vì dùng 3 bữa lớn/ngày thì bạn có thể chia ra thành các bữa nhỏ cách nhau khoảng 3 giờ đẻ giảm áp lực lên đại tràng.
• Chế biến các thực phẩm mềm, lỏng. Cần tránh sử dụng rượu bia, trà đặc, cà phê hay nước ngọt có gas…
• Tuyệt đối không hút thuốc lá và tránh hít phải khói thuốc thụ động.
• Đối với bệnh Corhn, nên hạn chế các thực phẩm từ sữa, thực phẩm nhiều gia vị hay giàu chất béo bão hòa.
• Có thể sử dụng túi chườm ấm để giúp làm giảm triệu chứng đau bụng, khó chịu mà các bệnh về đại tràng gây ra.
• Duy trì thói quen thường xuyên luyện tập thể dục để kích thích nhu động ruột, tăng cường tuần hoàn máu và nâng cao sức khỏe.
• Tránh thức khuya, ngủ không đủ giấc, đồng tời hạn chế căng thẳng và stress.

Trên đây là những thông tin cần biết của các bệnh về đại tràng có thể gặp phải. Để bảo vệ tốt nhất cho sức khỏe, khi phát hiện các triệu chứng của bệnh, bạn cần sớm thăm khám để được điều trị y tế kịp thời. Chủ quan và chậm trễ trong điều trị có thể làm tăng nguy cơ phát sinh biến chứng nguy hiểm, nhiều trường hợp còn khiến tính mạng bị đe dọa. Chúc bạn sớm tìm được bài thuốc tốt để nhanh khỏi bệnh.