Bệnh viêm đại tràng: Dấu hiệu, chế độ ăn và cách chữa bệnh hiệu quả
Viêm đại tràng là một bệnh lý đường tiêu hóa nguy hiểm. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh lý có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như thủng ruột, phình đại tràng nhiễm độc,…Vì vậy, người bệnh nên nắm rõ nguyên nhân, triệu chứng cũng như cách điều trị bệnh hiệu quả. Ths.BS Nguyễn Thị Tuyết Lan, nguyên Trưởng khoa Khám bệnh, BV YHCT TW sẽ cung cấp những thông tin hữu ích về bệnh ngay dưới đây.
Viêm đại tràng là gì? Có nguy hiểm không?
Đại tràng hay ruột già là nơi xử lý các chất thải của quá trình tiêu hóa từ ruột non, loại bỏ nước và cuối cùng là loại bỏ tàn dư dưới dạng phân qua hậu môn. Đại tràng được bao quanh bởi nhiều lớp mô, lớp trong cùng (niêm mạc) là nơi tiếp xúc với chất thải của quá trình tiêu hóa.
Viêm đại tràng là tình trạng lớp niêm mạc ruột non bị tổn thương không chữa trị kịp thời dẫn đến nhiễm trùng và viêm loét. Nếu không chữa trị kịp thời, bệnh có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người.

Bệnh lý đại tràng ngày càng phổ biến và có dấu hiệu trẻ hóa qua từng năm. Nếu không điều trị dứt điểm, bệnh có thể gây ra một số biến chứng sau:
- Thủng ruột: Thành ruột suy yếu và bị thủng. Nếu lỗ thủng hình thành, một lượng lớn vi khuẩn có thể tràn vào bụng và gây nhiễm trùng.
- Viêm đại tràng bạo phát: phá hủy độ dày của thành ruột, khiến các cơn co thắt tạm dừng từ đó khiến đại tràng mất trương lực cơ và bắt đầu mở rộng.
- Phình đại tràng nhiễm độc: là một phần hoặc toàn bộ đại tràng tăng kích thước, phình ra. Triệu chứng phình đại tràng gồm sưng bụng, đau bụng, nhịp tim nhanh, nôn mửa,…
- Tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng: nguy cơ ung thư trực tràng tăng theo thời gian.
Ngoài ra, cơn đau còn gây ảnh hưởng đến cuộc sống con người. Có 96% người bệnh cảm thấy mệt mỏi, đau đớn, mất ngủ, ăn không ngon vì căn bệnh này mỗi ngày. Nhiều chuyên tiêu hóa khuyến cáo, bệnh lý đại tràng này còn có nhiều biến thể nguy hiểm. Mỗi người bệnh điều nên nằm lòng triệu chứng bệnh lý từ đó phát hiện sớm bệnh và điều trị tận gốc.
BS Tuyết Lan phân tích 3 triệu chứng viêm đại tràng đặc trưng
Dấu hiệu viêm đại tràng rất dễ nhầm lẫn với những bệnh lý đường tiêu hóa khác. Với hơn 40 năm kinh nghiệm khám chữa bệnh đường tiêu hóa, BS Tuyết Lan sẽ cung cấp cho người bệnh 3 dấu hiệu điển hình của bệnh lý.
1/ Đau đại tràng xuất hiện ở vị trí nào?
Những cơn đau là biểu hiện của bệnh lý đại tràng cơ bản chắc chắn người bệnh nào cũng gặp phải. Khác với bệnh lý dạ dày, đau đại tràng thường âm ỉ, cố định tại vùng bụng hố chậu trái hoặc phải. Ngoài ra, khi ăn đồ tanh, lạnh, cay nóng triệu chứng này xuất hiện dữ dội.

2/ Đầy hơi, chướng bụng, sôi bụng vào ban đêm
Tình trạng niêm mạc đại trạng bị tổn thương không kịp thời điều trị gây rối loạn tiêu hóa. Từ đó thức ăn bị ứ đọng gây căng tức bụng, đầy hơi, khó tiêu, bụng thường xuyên khó chịu cả ban đêm và ban ngày.
3/ Rối loạn đại tiện
Bên cạnh tình trạng khó tiêu, người bệnh còn gặp phải tình trạng viêm đại tràng táo bón hoặc phân lỏng. Nếu triệu chứng này kéo dài có thể biến chứng xuất huyết, nguy hiểm đến tính mạng con người. Ngoài ra, bệnh lý đau đại tràng còn có một số triệu chứng khác như: Mệt mỏi, mất nước (chóng mặt, giảm lượng nước tiểu, yếu cơ), sốt, viêm da, sưng khớp, loét miệng, viêm mắt…
BS Tuyết Lan cũng lưu ý thêm, viêm đại tràng có nhiều biến thể khác nhau. Những triệu chứng bệnh có thể thay đổi và tăng mức độ tùy vào từng dạng bệnh. Vì vậy, người bệnh nên phân biệt rõ, hỗ trợ điều trị hiệu quả.
Chuyên gia phân biệt các dạng viêm đau đại tràng
Viêm đại tràng được đánh giá là bệnh lý đường tiêu hóa có đa dạng bệnh. Mỗi chứng bệnh viêm đại tràng có một đặc trưng riêng. Sau đây, BS Tuyết Lan sẽ giúp người bệnh nhận biết rõ.
- Viêm đại tràng cấp tính: Tình trạng niêm mạc bị tổn thương, viêm nhiễm đột ngột. Nếu không điều trị dứt điểm bệnh có thể tái phát nhiều lần, và chuyển sang giai đoạn mãn tính.
- Viêm đại tràng mãn tính: Tại giai đoạn này, các vết viêm loét xuất hiện rõ rệt trên bề mặt niêm mạc dạ dày gây ra những cơn đau dữ dội, khiến cơ thể con người suy nhược trầm trọng.
- Viêm đại tràng co thắt: Tình trạng rối loạn chức năng đại tràng. Những biểu hiện viêm đại tràng co thắt điển hình đó là: cơn đau bụng dữ dội, sờ thấy nổi cục dọc thành đại tràng.
- Viêm đại tràng Sigma (xích ma): Vi khuẩn đường ruột Salmonella, Shigella và lỵ amip là nguyên nhân chính gây nên bệnh lý viêm đại tràng xích ma. Những vết viêm loét trên thành ruột gây nên hiện tượng tiêu chảy hoặc táo bón liên tục, phân có thể kèm máu tươi.
- Viêm loét đại tràng: Những vết loét trên niêm mạc ruột xuất hiện rõ ràng, có thể làm giãn nở các mạch máu, gây xung huyết và chảy máu bất cứ lúc nào.
- Viêm đại tràng ở trẻ em: Bé thường xuyên đau bụng, tiêu chảy liên tục, phân bất thường có thể dính máu, bé quấy khóc, không chịu ăn, thường xuyên nôn trớ sữa, cơ thể xanh xao, chậm phát triển.

Tại sao bệnh lý lại có nhiều biến thể nguy hiểm và phức tạp như vậy? BS Tuyết Lan sẽ giúp người bệnh trả lời câu hỏi này.
Nguyên nhân gây bệnh thường gặp
Bộ Y tế cảnh báo, có khoảng 20% dân số nước ta có nguy cơ mắc phải bệnh lý đại tràng. Nguyên nhân gây bệnh xuất phát từ những yếu tố trong cuộc sống con người.
- Nhiễm khuẩn: Một số vi khuẩn, virus, ký sinh trùng như Campylobacter, Shigella, E. Coli, Yersinia, Salmonella có thể gây nhiễm trùng rồi dẫn đến viêm đại tràng.
- Nhiễm độc: Sử dụng thức ăn có nhiều chất hóa học, thuốc trừ sâu, phẩm máu làm tổn thương hệ tiêu hóa, mất đề kháng, khiến các vi khuẩn gây hại cho đại tràng dễ dàng xâm nhập.
- Lạm dụng thuốc tân dược: Thuốc giảm đau có hoạt chất bào mòn niêm mạc đại tràng, dễ gây viêm loét.
- Một số bệnh lý khác: Thiếu máu cục bộ, táo bón kéo dài, bệnh lao… cũng là một trong những nguyên nhân bị viêm đại tràng.
- Căng thẳng, stress kéo dài khiến hệ tiêu hóa hoạt động quá mức, đại tràng co bóp liên tục gây tổn thương niêm mạc.

Để phòng tránh biến chứng nguy hiểm, khi có những dấu hiệu bệnh lý, người bệnh hãy thăm khám để chẩn đoán chính xác bệnh. Từ đó, tìm phác đồ điều trị hợp lý.
Cách chẩn đoán viêm đại tràng chính xác nhất
Một số xét nghiệm hình ảnh và thủ tục có thể được chỉ định tiếp để xác định được mức độ bệnh, gồm:
- Nội soi đại tràng: giúp bác sĩ xem xét lớp lót bên trong đại tràng. Một mẫu sinh thiết sẽ được lấy trong quá trình nội soi, sinh thiết là cách duy nhất để phát hiện viêm đại tràng vi thể.
- Chụp cắt lớp: được yêu cầu để tìm kiếm những nguyên nhân tiềm ẩn gây viêm đại tràng.
Dựa vào những kết quả của Tây y này, Đông y cũng có thể bắt bệnh dễ dàng hơn qua các bước Vọng – Văn – Vấn – Thiết (Nhìn – Nghe, ngửi – Hỏi – Bắt mạch). Thông qua đó, các bác sĩ tây y và đông y sẽ biết chính xác bạn bị viêm đại tràng ở thể nào, từ đó có hướng điều trị thích hợp.
Viêm đại tràng có diễn biến phức tạp, có thể nhanh chóng chuyển sang giai đoạn biến chứng. Vì vậy, người bệnh chớ nên lơ là, hãy điều trị ngay tránh trường hợp đáng tiếc xảy ra.
3 phương pháp chữa viêm đại tràng phổ biến hiện nay
Loại thuốc điều trị viêm đại tràng nào tốt? Đây là câu hỏi được nhiều người bệnh băn khoăn. Tư vấn về phác đồ chữa trị hiệu quả, BS Tuyết Lan phân tích:
“Để điều trị bệnh dứt điểm cần sử dụng những loại thuốc đặc trị và kết hợp chế độ ăn uống, sinh sống lành mạnh. Hiện nay, trên thị trường có khá nhiều loại thuốc khiến người bệnh hoang. Theo tôi trước khi sử dụng bất cứ cách chữa nào, người bệnh cũng nên tìm hiểu rõ về cơ chế điều trị cũng như hiệu quả được đánh giá từ các chuyên gia”.
Ngoài ra, BS Tuyết Lan cũng cho biết thêm, hiện nay thuốc dân gian, thuốc tân dược và thuốc Đông y là 3 phương pháp chữa viêm đại tràng phổ biến.
1/ Viêm đại tràng uống thuốc gì? – 1 số loại thuốc Tây y phổ biến
Dưới đây là một số loại thuốc trị phổ biến:
- Thuốc chữa viêm đại tràng co thắt, giảm đau: Mebeverine, Phloroglucinol, Trimebutin…
- Thuốc giảm đầy hơi, chướng bụng: than hoạt tính Carbophos…
- Thuốc chống táo bón: Microlax dạng ống, Igol, Sorbitol…
- Thuốc tiêu chảy: Actapulgite, Imodium, Smecta….
- Thuốc diệt khuẩn đường ruột: Biseptol, Ciprofloxacin, Metronidazol…
Khi sử dụng phác đồ điều trị bằng Tây y người bệnh nên chú ý một số điểm sau:
- Thuốc có nhiều tác dụng phụ như chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi
- Bệnh thường xuyên tái phát sau khi hết liệu trình điều trị
- Không tốt cho trẻ em và phụ nữ mang thai

Đối với viêm đại tràng, việc điều trị bằng Tây y thường chỉ có tác dụng mang tính tạm thời. Vi khuẩn gây bệnh có thể sản sinh kháng thể chống lại tác dụng của thuốc, bởi vậy lần điều trị sau thường phải dùng liều cao hơn.
Người bệnh nên chú ý các phác đồ điều trị, nhất là phản ứng của cơ thể để dừng thuốc đúng lúc, tránh những biến chứng nghiêm trọng.
2/ Cách chữa đại tràng tại nhà [Liệu pháp hỗ trợ]
Những bài thuốc dân gian có nguyên liệu đơn giản, dễ tìm kiếm, giá thành rẻ. Vì vậy, đây là cách điều trị được nhiều người bệnh dùng. Sau đây, chuyên mục xin giới thiệu 3 bài thuốc điều trị hiệu quả:
- Nghệ: Người bệnh sử dụng nghệ tươi ngâm mật ong 2 lần/ 1 ngày. Kiên trì sử dụng để thấy được hiệu quả.
- Lá mơ lông: Bạn có thể bổ sung loại rau này vào bữa cơm hàng ngày hoặc dùng nước ép lá mơ 2 lần/1 ngày.
- Lá ổi: Nước ép lá ổi có khả năng chống tiêu chảy, giảm đau hiệu quả. Người bệnh có thể nhai sống lá ổi và muối trắng hoặc sử dụng nước ép.

Tuy nhiên, những cách chữa dân gian này chỉ có tác dụng hỗ trợ giảm đau, giảm triệu chứng và không thể điều trị dứt điểm bệnh do không có vị thuốc đặc hiệu và cơ chế tác động tối ưu. Người bệnh chỉ nên áp dụng trong giai đoạn bệnh mãn tính, với các triệu chứng nhẹ. Khi đã tiến triển nặng hơn thì nên tìm gặp chuyên gia để xử lý bệnh bằng bài thuốc đặc trị kèm theo.
3/ Cây thuốc Nam chữa bệnh đại tràng tận gốc
Đánh giá về ưu điểm của phương pháp điều trị viêm đại tràng bằng thảo dược, BS Tuyết Lan nhận xét:
“Theo Đông y, nguyên nhân gây viêm đại tràng bao gồm:
- Ngoại tà lục dâm: Yếu tố mầm bệnh từ bên ngoài
- Ẩm thực bất điều: Ăn uống thất thường
- Thất tình nội thương: Yếu tố tinh thần, căng thẳng lo âu, stress
- Tỳ vị tố hư: Ngũ tạng có vấn đề dẫn đến ảnh hưởng các cơ quan khác
Để giải quyết dứt điểm bệnh lý, giúp người bệnh lấy lại cơ thể khỏe mạnh, thuốc Đông y tập chung đi sâu vào nguyên căn bệnh, giải quyết tận gốc từng yếu tố. Từ đó khắc phục nhanh triệu chứng, cân bằng chức năng ngũ tạng. Ngoài ra, những vị thảo dược tự nhiên còn giúp làm lành tổn thương nhanh chóng, bồi bổ cơ thể, nâng cao sức đề kháng. Nhờ đó đa số người bệnh đều không tái phát bệnh sau khi dừng sử dụng thuốc”.

Ngoài ra thuốc Đông y điều trị viêm đại tràng còn có một số điểm mạnh như:
- An toàn, lành tính, không có tác dụng phụ
- Có thể điều trị đa chứng bệnh
- Dùng được cho mọi đối tượng
- Giá thành phải chăng
Với những ưu điểm trên, các chuyên gia, bác sĩ thường khuyên người bệnh nên dùng thuốc Nam để điều trị viêm đại tràng tận gốc.
Ứng dụng nguyên lý đặc trị trên, đội ngũ bác sĩ tại Thuốc dân tộc đã nghiên cứu và bào chế thành công bài thuốc Tiêu thực Phục tràng hoàn. Phương pháp chữa bệnh lý đại tràng thế hệ mới, toàn diện từ trong ra ngoài, được nhiều chuyên gia đánh giá cao.
Viêm đại tràng nên ăn gì? Kiêng gì?
Thực phẩm ăn uống là yếu tố không thể thiếu giúp điều trị dứt điểm bệnh lý. Để có một thực đơn “vàng”, người bệnh hãy lựa chọn thức ăn theo quy tắc sau đây:

Ngoài ra, để giảm ngay cơn đau đại tràng, người bệnh nên áp dụng một bài tập thể dụng như yoga, đi bộ nhẹ nhàng,…
Trên đây là những thông tin cần biết về bệnh viêm đại tràng. Đồng thời là hướng dẫn và các cách điều trị hiệu quả. Hi vọng đã giúp bạn hiểu hơn và lựa chọn được giải pháp thích hợp để nhanh khỏi bệnh. Nếu còn băn khoăn về bệnh cũng như liệu trình điều trị và các cách kết hợp hiệu quả, bạn đọc có thể tìm đến trung tâm Thuốc dân tộc để được thăm khám. Hoặc liên hệ trực tiếp và nhận tư vấn, hướng dẫn từ chuyên gia.
Thông tin bổ sung