Bệnh viêm xoang do nấm

Viêm xoang do nấm gây ra các triệu chứng như nghẹt mũi, chảy nước mũi, đau nhức vùng xoang và các biểu hiện khác. Người bệnh nếu không điều trị về lâu dài có thể gặp phải các biến chứng nguy hiểm. Bệnh nhân nên đến bệnh viện kiểm tra tình trạng xoang, xác định nguyên nhân gây bệnh để có biện pháp điều trị phù hợp.

Bệnh viêm xoang do nấm (Fungal Sinusitis) là tình trạng bào tử nấm từ không khí, hay bụi đất xâm nhập vào đường hô hấp, tấn công các hốc xoang gây viêm. Đây là dạng bệnh đặc biệt chiếm 10% số lượng bệnh nhân bị viêm xoang.

Viêm xoang do nấm có thể gây ra nhiều biến chứng nếu bệnh nhân chủ quan không điều trị. Các triệu chứng ở khu vực mũi, xoang khá giống với các trường hợp viêm xoang khác. Vì thế bệnh nhân cần thực hiện các xét nghiệm kiểm tra để xác định nguyên nhân gây bệnh để có biện pháp can thiệp chính xác.

Bệnh viêm xoang do nấm được phân chia thành 2 nhóm chính. Nhóm viêm xoang do nấm không xâm lấn và nhóm có xâm lấn. Mỗi nhóm sẽ bao gồm các loại viêm xoang nhỏ. Cụ thể như sau:

Viêm xoang do nấm không xâm lấn: Bao gồm viêm xoang do nấm dị ứng, u nấm xoang và viêm xoang do nấm hoại sinh. Tùy từng trường hợp triệu chứng gây sẽ ở mức nhẹ, trung bình đến nặng. Theo đó:

• Bệnh nhân bị viêm xoang do nấm dị ứng chiếm số lượng nhiều nhất. Nấm phát triển trong xoang gây ra hiện tượng nhiễm trùng, tắc nghẽn. Các tổn thương tồn tại dẫn đến các triệu chứng kéo dài mãn tính.
• Bệnh nhân bị u nấm xoang có liên quan đến một loại nấm có tên là Aspergillus gây ra. Các đám nấm hoặc khối nấm tích tụ trong xoang với kích thước lớn dần. Chúng sẽ làm tắc nghẽn xoang khiến bệnh nhân thường xuyên bị ngạt mũi và các triệu chứng không đặc hiệu khác.
• Bệnh nhân bị viêm xoang do nấm hoại sinh có dịch mủ chứa vảy nấm trong mũi. Đối với loại này người bệnh sẽ ít gặp triệu chứng hoặc đôi khi không có triệu chứng bất thường nào. Dịch sau khi được loại bỏ hết khỏi mũi, tình trạng nhiễm nấm cũng khỏi.

Viêm xoang do nấm xâm lấn: Với nhóm bệnh này người ta chia thành 3 phân loại nhỏ là viêm xoang do nấm xâm lấn cấp tính, mãn tính và u hạt. Cụ thể như sau:

• Dạng cấp tính gây triệu chứng nặng hơn các loại khác. Viêm loại này thường gặp ở các bệnh nhân bị suy giảm hệ miễn dịch nghiêm trọng. Tốc độ viêm nhiễm trong xoang diễn ra nhanh, nếu không kiểm soát nấm lan rộng đến các cơ quan, thậm chí có thể gây tử vong.
• Dạng mãn tính là tình trạng viêm xoang do nấm kéo dài trên 3 tháng. Đối tượng mắc bệnh mãn tính thường là bệnh nhân bị bệnh tiểu đường, người bị viêm mũi xoang mãn tính.
• Dạng u hạt là hiện tượng hiếm gặp, nấm xâm lấn gây ra các vấn đề ở xoang, làm mắt một bên bị lòi ra. Đây là hiện tượng bất thường khi cơ thể phản ứng lại với tác nhân gây hại. Các kháng thể sinh ra tấn công nhầm niêm mạc mũi dẫn đến hiện tượng hoại tử mô.

Các chuyên gia xác định có 2 loại nấm chính gây ra bệnh viêm xoang do nấm là nấm móc và nấm men. Trường hợp ghi nhận viêm xoang do nấm mốc chiếm số lượng nhiều hơn viêm xoang do nấm men. Nấm tấn công vào cơ thể thông qua đường hô hấp, đường miệng.

Chúng di chuyển đến xoang và trú ngụ tại hốc xoang gây ra các triệu chứng khó chịu cho người bệnh. Các yếu tố góp phần tạo cơ hội cho bào tử nấm xâm nhập cơ thể như:

• Bệnh nhân vừa giải phẫu mũi xoang cơ địa yếu, hệ miễn dịch không chống lại sự tấn công của nấm.
• Thường xuyên tiếp xúc với khói bụi, hóa chất độc hại, đất trồng nhiễm nấm bệnh.
• Khí hậu thời tiết thay đổi thất thường làm cơ thể dễ bệnh, nhiễm nấm gây viêm xoang và nhiều vấn đề khác.
• Thống kê cho thấy bệnh nhân giới tính nữ nhiều hơn giới tính nam.
• Người đang gặp các vấn đề về suy giảm hệ miễn dịch khả năng kháng nấm yếu, dễ bị viêm nhiễm do nấm. Chẳng hạn như người bị tiểu đường, bệnh nhân nhiễm HIV, bệnh nhân vừa trải qua phẫu thuật,...
• Các vấn đề về răng miệng không được điều trị có thể ảnh hưởng đến xoang, viêm nhiễm lan rộng gây bệnh.
• Tác dụng phụ khi sử dụng nhiều thuốc kháng sinh, thuốc steroid,... Chúng làm hệ miễn dịch người bệnh suy yếu, rối loạn tạo cơ hội cho tác nhân gây hại, trong đó có nấm tấn công cơ thể.

Ngoài các yếu tố kể trên còn rất nhiều nguyên nhân khác gây ra tình trạng viêm xoang do nấm. Bệnh nhân cần đến bệnh viện kiểm tra, xác định tình trạng bệnh, dạng bệnh để có biện pháp kiểm soát phù hợp.

Triệu chứng

Bệnh nhân bị viêm xoang do nấm gặp phải các triệu chứng điển hình như:

• Cơn đau nhức xuất hiện một bên mặt, áp lực vùng xoang tăng khiến cơn đau nặng hơn, đặc biệt đau ngay khi bệnh nhân chạm vào vùng má hoặc trán.
• Cơn sốt xuất hiện kèm theo nếu bệnh nhân bị nhiễm nấm cấp tính.
• Nghẹt mũi, chảy nước mũi thường xuyên là một trong những triệu chứng người mắc viêm xoang gặp phải.
• Khứu giác giảm, nếu viêm nấm có dịch mủ còn kèm theo mùi hôi khó chịu.
• Trường hợp viêm xoang do nấm nghiêm trọng hơn, bệnh nhân gặp phải các triệu chứng bất thường khác bao gồm thay đổi màu da, tê bì da, căng tức vùng hốc mắt, mặt, lồi mắt, giảm thị lực hoặc thậm chí là mù lòa.

Bệnh nhân nên chủ động thăm khám nếu nhận thấy các triệu chứng kể trên. Viêm xoang do nấm cần được điều trị sớm để phòng tránh rủi ro. Trường hợp kéo dài, khi viêm nhiễm lan rộng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

Chẩn đoán

Để phân biệt bệnh nhân mắc viêm xoang do nấm hay do các nguyên nhân khác, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện một số xét nghiệm cần thiết. Trong đó các phương pháp như:

• Nội soi: Đưa ống nội soi vào đường tai - mũi - họng để kiểm tra các khu vực bao gồm mũi, lỗ thông xoang, hốc mũi,... Phát hiện sự bất thường, dị dạng ở xoang có liên quan đến bào tử nấm hay không.
• Chụp CLVT: Phương pháp giúp xác định tình trạng viêm đang xảy ra ở vị trí nào, quan sát niêm mạc xoang, có hay không sự tổn thương, phá hủy xương.
• Soi tươi: Biện pháp này cũng được chỉ định cho bệnh nhân nhằm xác định có sợi nấm trong dịch nhầy mũi hay không.

Ngoài các biện pháp kể trên, bệnh nhân còn được chỉ định đánh giá mô bệnh học để phát hiện mucin dị ứng. Sau khi có kết luận chẩn đoán, tùy tình hình viêm nhiễm của mỗi người, các bác sĩ sẽ chỉ định biện pháp can thiệp điều trị phù hợp.

Viêm xoang do nấm nếu kéo dài không điều trị có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Từ vị trí viêm nhiễm tại xoang, tác nhân gây bệnh có thể lan rộng, gây hại đến mắt, não bộ. Đặc biệt là mắt, người bệnh sẽ nhận thấy mắt giảm thị lực dần, thậm chí có trường hợp bị mù lòa vĩnh viễn.

Khi nấm tấn công đến não bộ có thể gây viêm màng não, ảnh hưởng đến dây thần kinh, tổn thương mạch máu. Lúc này bệnh nhân có thể bị đe dọa đến sự an toàn tính mạng nếu không kịp thời ngăn chặn sự lan rộng của nấm.

Người bệnh khi nhận thấy các dấu hiệu nghi ngờ hãy chủ động đến gặp bác sĩ để kiểm tra và điều trị sớm, không nên chủ quan đối với chứng bệnh này. Điều trị theo hướng dẫn nhằm ngăn chặn các rủi ro biến chứng nguy hiểm nêu trên.

Tùy tình trạng viêm xoang do nấm bệnh nhân gặp phải, bác sĩ chỉ định biện pháp điều trị tương ứng. Dưới đây là những phương pháp can thiệp thường được áp dụng:

Sử dụng thuốc

Dùng thuốc điều trị viêm xoang do nấm là phương án được áp dụng phổ biến. Thuốc có tác dụng kiểm soát sự phát triển của nấm, giảm thiểu các tác hại của chúng lên niêm mạc xoang, loại bỏ chúng ra khỏi cơ thể. Mỗi trường hợp sẽ được chỉ định sử dụng thuốc phù hợp.

Những dạng thuốc được dùng trong điều trị viêm xoang kể đến như:

• Thuốc xịt chứa Corticoid: Thuốc có tác dụng ức chế miễn dịch, giảm các triệu chứng khó chịu tại xoang, giúp người bệnh điều trị viêm từ cấp đến mãn tính. Sử dụng dạng xịt tác động trực tiếp vào mũi - xoang đẩy nhanh quá trình lưu thông, giảm tình trạng tắc nghẽn. Cần sử dụng thuốc theo hướng dẫn để tránh gặp các tác dụng phụ không mong muốn.
• Thuốc kháng nấm: Chỉ định cho bệnh nhân bị viêm xoang do nấm. Thuốc có tác dụng ức chế và loại bỏ nấm gây hại. Người bệnh khi sử dụng thuốc kháng nấm có thể gặp phải một số biểu hiện bất thường như đau nhức đầu, buồn nôn,... Thận trọng nếu các phản ứng phụ trở nên nặng nề cần thông báo với bác sĩ.

Ngoài các nhóm thuốc kể trên, nếu cần thiết bác sĩ sẽ chỉ định thuốc co mạch, thuốc kháng sinh, thuốc kháng histamin,... điều trị viêm xoang do nấm. Mỗi bệnh nhân sẽ có phác đồ điều trị riêng. Người bệnh nên tuân thủ theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ để sớm chữa khỏi chứng bệnh này, bảo vệ an toàn sức khỏe.

Điều trị ngoại khoa

Chỉ định phẫu thuật xoang mũi nếu tình trạng viêm do nấm không đáp ứng điều trị bằng biện pháp ngoại khoa. Khối u nấm xâm lấn gây tắc nghẽn xoang hoặc có dấu hiệu lan rộng ảnh hưởng đến các cơ quan lân cận.

Phẫu thuật điều trị viêm xoang do nấm có ưu điểm:

• Nội soi loại bỏ tác nhân gây hại an toàn, ít đau đớn cho bệnh nhân, hạn chế để lại di chứng.
• Người bệnh có thời gian phục hồi nhanh, không cần ở lại bệnh viện quá lâu.
• Phẫu thuật nội soi đảm bảo tính thẩm mỹ, không để lại sẹo trên da.
• Tình trạng viêm xoang sau phẫu thuật được cải thiện rõ rệt.

Sau khi phẫu thuật nội soi mũi xoang, bệnh nhân nên tuân thủ theo hướng dẫn về việc vệ sinh mũi, tái khám theo lịch hẹn để theo dõi tình trạng sức khỏe một cách tốt nhất. Bên cạnh đó, người bệnh nên điều chỉnh thói quen, ăn uống uống và sinh hoạt hợp lý để cơ thể có điều kiện phục hồi tốt nhất.

Bệnh viêm xoang do nấm có thể gây ra nhiều ảnh hưởng đối với sức khỏe và đời sống. Người bệnh nên chủ động thăm khám nếu nhận thấy các dấu hiệu nghi ngờ. Ngoài ra, những đối tượng sau điều trị, người chưa mắc bệnh nên chủ động phòng ngừa viêm xoang do nấm.

Một số lưu ý:

• Chủ động vệ sinh mũi họng thường xuyên bằng biện pháp đúng. Không sử dụng vật nhọn, cho tay vào mũi, họng nếu không đảm bảo vệ sinh và an toàn.
• Rửa mũi bằng nước muối sinh lý, súc họng sạch sẽ khi tiếp xúc với môi trường có nhiều khói bụi, nơi đông người.
• Đeo khẩu trang bảo vệ đường hô hấp khi đi ra ngoài, đặc biệt là ở nơi công cộng, giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm các bệnh lý đường hô hấp.
• Vệ sinh không gian sống, tránh những nơi ẩm mốc, có nhiều bụi.
• Giặt chăn ga gối, quần áo, khăn mặt,... sạch sẽ giảm nguy cơ nhiễm nấm đường hô hấp ảnh hưởng đến mũi xoang.
• Những bệnh nhân đang mắc bệnh suy giảm hệ miễn dịch nên điều trị y tế theo hướng dẫn bác sĩ để tránh viêm xoang nói riêng và các bệnh lý khác nói chung.
• Ăn uống đủ chất, dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý, tập thể dục giúp cơ thể khỏe mạnh, tăng cường đề kháng chống lại xâm nhập của các tác nhân gây hại.
• Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt khi gặp triệu chứng bất thường bạn nên thăm khám và điều trị sớm.

1. Viêm xoang do nấm là bệnh gì?

2. Triệu chứng nhận biết viêm xoang do nấm là gì?

3. Nguyên nhân nào tôi bị viêm xoang do nấm?

4. Viêm xoang do nấm có tự khỏi không?

5. Tôi cần làm các xét nghiệm nào để chẩn đoán viêm xoang do nấm?

6. Tôi cần sử dụng thuốc gì để điều trị viêm xoang do nấm?

7. Sử dụng thuốc có gặp tác dụng phụ nào không?

8. Dùng thuốc trong bao lâu thì có kết quả?

9. Trường hợp nào tôi phải phẫu thuật trị viêm xoang do nấm?

10. Tôi cần tái khám bệnh khi nào?

Viêm xoang do nấm nếu tiến triển nặng không điều trị có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Bệnh nhân nên thăm khám y tế và điều trị sớm để bảo vệ an toàn sức khỏe, phòng tránh nguy cơ. Bác sĩ sẽ kiểm tra, xác định dạng viêm xoang và chỉ định biện pháp can thiệp tương ứng.