Quai bị dễ gây vô sinh! Làm sao phòng ngừa?

Đặt lịch hẹn

×

Quai bị dễ gây vô sinh! Làm sao phòng ngừa?

Quai bị dễ gây vô sinh! Làm sao phòng ngừa?

Đặt lịch

Quai bị gây vô sinh là vấn đề được nhiều người quan tâm, đặc biệt là nam giới. Bởi, những biến chứng của bệnh có thể gây viêm tinh hoàn, ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng. Bên cạnh đó, quai bị cũng có thể ảnh hưởng gây viêm buồng trứng ở nữ giới. Do những nguy cơ này mà người mắc bệnh có thể bị vô sinh.

Bệnh quai bị là gì?

Quai bị là bệnh nhiễm trùng mang tai gây ra bởi virus có tên là paramyxovirus. Khi xâm nhập vào tuyến mang tai, virus gây nên tình trạng sưng tấy ở một bên hoặc cả hai bên mang tai. Tuy nhiên, hiện tượng này không kèm theo mủ, chỉ gây đau nhức khu vực hàm.

Bệnh quai bị ngoài ra còn khiến người bệnh khởi phát sốt ở nhiệt độ cao, cơ thể mệt mỏi. Các nhà nghiên cứu giải thích rằng, tình trạng này hình thành bởi hệ thống miễn dịch không đủ khả năng chống lại sự gây hại của loại virus paramyxovirus.

Những triệu chứng giai đoạn đầu nhiễm bệnh khá âm thầm, bởi vì thế mà người bệnh không sớm phát hiện được bệnh. Quai bị có thời gian ủ bệnh trong vài ngày trước khi bùng phát gây sưng đau quai hàm. Tình trạng viêm diễn ra trên diện rộng, lúc này người bệnh mới nhận ra mình đang mắc bệnh.

Nếu không can thiệp, điều trị khắc phục, virus có thể lan rộng, xâm lấn bằng đường máu đi đến những cơ quan khác. Trường hợp bệnh biến chứng có thể nguy hại nghiêm trọng cho não bộ và hệ thống sinh sản của nam và nữ giới.

Bệnh xuất hiện phổ biến ở trẻ em độ tuổi từ 5 -9, lây nhiễm qua đường không khí. Do đó, người không được tiêm phòng bệnh quai bị rất dễ gặp phải căn bệnh này. Mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng nhưng bệnh vẫn có nguy cơ gây biến chứng, ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt là sức khỏe sinh sản của người bệnh.

Mức độ nguy hiểm khi quai bị biến chứng

Bệnh quai bị được các chuyên gia đánh giá có mức độ phát triển lành tính. Trường hợp người bệnh có hệ thống miễn dịch khỏe mạnh, sức đề kháng tốt thì bệnh có thể biến mất sau 10 ngày điều trị. Tuy nhiên, do bệnh thường tấn công vào đối tượng trẻ em, người già, những người có sức khỏe kém nên dễ gây ra biến chứng.

Những triệu chứng của bệnh thường khởi phát toàn thân như sốt, đau đầu,…Nếu không điều trị, triệu chứng trở nên nghiêm trọng thì nguy cơ biến chứng càng cao. Đặc biệt, người trong độ tuổi sinh sản mắc bệnh nhưng không có biện pháp điều trị có thể đứng trước nguy cơ vô sinh – hiếm muộn. 

Dưới đây là một số biến chứng do bệnh quai bị gây ra, bạn đọc cần lưu ý để có biện pháp phòng tránh căn bệnh này:

Viêm tinh hoàn, mào tinh ở nam giới

Nam giới nếu mắc quai bị nên chủ động phòng ngừa biến chứng. Bởi, tinh hoàn và mào tinh là cơ quan có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tình trạng viêm tinh hoàn, viêm mào tinh là vấn đề nguy hại cho chức năng sinh sản của đấng mày râu. Theo thống kê, tỷ lệ nam giới gặp phải tình trạng này là 30% người ở độ tuổi trưởng thành, 20% – 25% người trong độ tuổi dậy thì.

Nam giới có thể quan sát thấy biến chứng bằng mắt thường. Cụ thể là tinh hoàn sẽ sưng to, gây cảm giác đau nhức, người bệnh kèm theo sốt cao. Các triệu chứng này thường xuất hiện sau khi hàm sưng to 7 – 10 ngày, có trường hợp bệnh nhân nam bị song song cả hai triệu chứng.

Sở dĩ nhiều người nói quai bị gây vô sinh cũng vì biến chứng viêm tinh hoàn, mào tinh. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng chính xác. Bởi, chỉ những bệnh nhân bị viêm tinh hoàn nặng, thậm chí là bị teo tinh hoàn mới có nguy cơ vô sinh. Nguyên nhân là vì khi tinh hoàn bị teo lại, khả năng sinh tinh sẽ không còn hoạt động như trước khiến cho tinh trùng bị giảm sút về số lượng và chất lượng.

Viêm buồng trứng ở nữ giới

Tương tự như ở nam giới, nữ giới khi bị quai bị có nguy cơ biến chứng ảnh hưởng đến bộ phận sinh dục, trong đó có buồng trứng. Viêm buồng trứng xuất hiện khi các mô trong khu vực này bị viêm nhiễm. Điều này khiến chức năng phóng noãn của trứng bị suy yếu. Mặc dù vậy, theo ý kiến của nhiều chuyên gia, biến chứng viêm buồng trứng không nghiêm trọng như ở nam giới.

Tình trạng này thường xuất hiện ở nữ giới nhiễm bệnh trong độ tuổi dậy thì. Đối tượng phụ nữ có tuổi hoặc trong độ tuổi sinh sản sẽ ít gặp phải biến chứng này. Tuy nhiên, nữ giới cũng không nên chủ quan, bởi nếu không điều trị biến chứng viêm buồng trứng, nguy cơ cao dẫn đến u xơ buồng trứng. Khi đó, bắt buộc phải can thiệp điều trị bằng nội khoa hoặc ngoại khoa.

Quai bị biến chứng nhồi máu phổi

Virus paramyxovirus đi theo đường máu đến phổi gây ra biến chứng tại cơ quan này, điển hình là tình trạng nhồi máu phổi. Các chuyên gia xem đây là tình trạng huyết khối hình thành từ tĩnh mạch ở tuyến tiền liệt, nguy hiểm có thể khiến phổi bị xuất huyết.

Người bệnh có thể nhận thấy biến chứng thông qua biểu hiện khó thở, tăng huyết áp đột ngột, ho nhiều, ho ra đờm,…Lúc này, người bệnh cần sớm được điều trị. Trường hợp kéo dài, tình trạng thiếu máu phổi có thể gây hoại tử mô, người bệnh chỉ còn cách cắt bỏ mô bị hoại tử để điều trị bệnh.

Quai bị ảnh hưởng đến tụy

Tình trạng viêm tụy là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh quai bị. Người ta thống kê con số này dao động từ 3% – 7% người bệnh gặp phải hiện tượng này. Tụy là bộ phận giúp gan và thận lọc máu, chất dinh dưỡng. Do đó, nếu tụy bị viêm có thể gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng đối với cơ thể. Đối với bệnh nhân nam, các biểu dấu hiệu nhận biết là đau bụng, nôn, sốt, tụt huyết áp.

Biến chứng quai bị đối với phụ nữ mang thai

Quai bị vẫn có khả năng xuất hiện ở phụ nữ trong giai đoạn mang thai. Mặc dù có tỷ lệ biến chứng thấp nhưng chị em không nên chủ quan. Đặc biệt, nếu bệnh xuất hiện ở tam cá nguyệt đầu tiên, khả năng sảy thai, thai lưu cao. Ngoài ra, ở giai đoạn cuối thai kỳ, quai bị có thể ảnh hưởng làm thai phụ dễ bị vỡ ối, sinh non.

Một số biến chứng khác như ảnh hưởng đến thần kinh, màng não. Trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể bị viêm màng não, nguy hiểm tính mạng. Bên cạnh đó, thì lực, thính giác,…cũng có những biểu hiện tổn thương nhất định. Nhận biết biến chứng thông qua các dấu hiệu như người bứt rứt, đau đầu, co giật, rối loạn thị giác, tri giác,…

Do virus có thể lây lan sang các bộ phận khác thông qua đường máu nên người bệnh cần chủ động phòng tránh biến chứng. Đặc biệt, nếu ảnh hưởng đến cơ quan sinh sản, nhiều nguy cơ người bệnh phải đối mặt với tình trạng khó thụ thai, hiếm muộn, thậm chí là vô sinh.

Quai bị có gây vô sinh cho nam và nữ không?

Như đã đề cập, biến chứng của quai bị đối với nam giới và nữ giới có nguy cơ vô sinh. Vậy, nguyên nhân vì sao gây nên tình trạng này? Dưới đây là một vài lý giải cho vấn đề:

Quai bị gây vô sinh cho nam giới do đâu?

Tình trạng viêm tinh hoàn, mào tinh là biến chứng quai bị có thể xuất hiện ở nam giới. Tuy nhiên, nhiều trường hợp bệnh nhân không sớm nhận biết và điều trị. Hậu quả là tinh hoàn không còn giữ được chức năng sinh tinh như bình thường. Chất lượng tinh trùng giảm sút là nguyên nhân chính gây nên tình trạng vô sinh ở nam giới.

Người ta thống kê được rằng có đến 20% đến 35% nam giới mắc quai bị bị biến chứng mất khả năng sinh con. Trong đó, độ tuổi nguy cơ lớn lại là những thanh niên trong độ tuổi dậy thì. Bởi vì chưa tự nhận ra được những biểu hiện bệnh lý nên thường bỏ qua giai đoạn đầu của biến chứng quai bị.

Thông thường, khi tinh hoàn bị viêm nhiễm, người bệnh có thể quan sát được những thay đổi bằng mắt thường. Kèm theo đó là hiện tượng sốt cao kéo dài, sau giai đoạn này, nguy cơ cao nam giới bị teo tinh hoàn. Theo thống kê, có đến 70% trường hợp người bệnh gặp phải tình trạng đáng tiếc này.

Thời gian diễn ra tình trạng viêm đến teo tinh hoàn có thể trong 1 tháng đến nửa năm. Trong thời gian này, nếu không được can thiệp điều trị, tinh hoàn dễ bị thiếu máu gây nên hiện tượng teo tóp. Biến chứng quai bị này khiến cho nam giới không còn khả năng sinh sản như bình thường.

Trường hợp bệnh nhân nam gặp biến chứng viêm tinh hoàn có số lượng tinh trùng được sản xuất ra giảm đi 50%. Do đó, nếu can thiệp khắc phục sớm, vẫn còn 50% khả năng phóng tinh và thụ tinh như bình thường. Bên cạnh đó, tình trạng vô sinh do viêm tinh hoàn thường diễn ra ở hai bên, trường hợp viêm một bên có tỷ lệ vô sinh thấp. 

Có 15% tỷ lệ nam giới bị quai bị gặp phải biến chứng này. Đây được xem là biến chứng nguy hiểm của bệnh. Chính vì thế, nam giới cần chủ động đi khám và tuân thủ theo chỉ định điều trị của bác sĩ. Mục đích giúp phòng ngừa tình trạng vô sinh – hiếm muộn cho nam giới ở độ sinh sản.

Quai bị gây vô sinh ở nữ giới do đâu?

Như đã đề cập, nữ giới bệnh quai bị cũng có nhiều nguy cơ vô sinh do bệnh ảnh hưởng đến bộ phận sinh dục. Tuy nhiên, mức độ nghiêm trọng ở nữ giới thấp hơn so với nam giới. Ngoài ra, trên thực tế, tỷ lệ nữ giới mắc bệnh cũng không cao như với nam giới. Các triệu chứng sẽ xuất hiện vài ngày sau khi nhiễm phải virus.

Một trong những biến chứng nguy hại của quai bị đối với nữ giới là viêm buồng trứng. Mặc dù vậy, tình trạng này cũng tương đối hiếm, chỉ có khoảng 7% người gặp phải và gần như không gây vô sinh cho nữ giới. Tuy nhiên, vì viêm buồng trứng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản nên phụ nữ nên sớm thăm khám, điều trị để không ảnh hưởng đến kinh nguyệt.

Bên cạnh đó, nếu tình trạng viêm diễn ra trong thời gian dài, nhiều chị em cũng có thể bị u xơ buồng trứng. Không nên chủ quan, ngược lại, phụ nữ nên chủ động bảo vệ sức khỏe sinh sản. Thông qua thăm khám, bác sĩ sẽ giúp đưa ra phương hướng điều trị phù hợp, phòng tránh nguy cơ.

Nhìn chung, khi nam và nữ giới có những biểu hiện nghi ngờ mắc bệnh quai bị nên đến thăm khám y tế để được điều trị càng sớm, càng tốt. Nhất là đối với trường hợp bệnh nhân là nam giới, bởi những biến chứng của bệnh lên sức khỏe sinh sản khá nghiêm trọng. 

Biện pháp phòng ngừa bệnh quai bị

Để phòng bệnh, cách tốt nhất là tiêm phòng vắc xin ngay từ sớm. Bên cạnh đó, nếu mắc phải căn bệnh này, người bệnh nên chủ động điều trị, phòng tránh biến chứng. Dưới đây là một số lưu ý cơ bản:

Về vấn đề tiêm phòng quai bị

Vắc xin phòng bệnh quai bị đã có mặt tại nhiều bệnh viện. Do đó, bố mẹ có thể cho trẻ tiêm ngừa từ giai đoạn 12 – 15 tháng tuổi hoặc trẻ ở độ tuổi từ 4 – 6. Thông thường, vắc xin sẽ được kết hợp giữa các liều phòng bệnh sởi, quai bị và rubella. Mục đích giúp tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể với sự tấn công của virus cho đến khi trẻ qua giai đoạn trưởng thành.

Đối với trẻ trong độ tuổi dậy thì và người lớn, tiêm phòng quai bị có thể được thực hiện thêm 2 liều bổ sung. Đợt tiêm thứ 2 cách đợt đầu tiên 1 tháng. Các chuyên gia cũng khuyến cáo mọi người nên tiêm phòng hai liều để đạt được hiệu quả phòng bệnh tốt nhất. Trường hợp nơi ở có dịch quai bị, bạn sẽ được khuyến khích tiêm thêm mũi thứ 3 để phòng bệnh triệt để hơn.

Về vấn đề phòng biến chứng quai bị

Để phòng ngừa biến chứng, đặc biệt là vấn đề vô sinh cho nam giới và nữ giới, bạn nên thực hiện điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Thông thường, người bệnh có thể trị khỏi bệnh sau 5 – 7 ngày, không xảy ra biến chứng. Dưới đây là một số điểm cần lưu ý:

• Khi mắc bệnh, bạn không nên sử dụng các loại thuốc chống viêm. Bởi, bệnh quai bị hình thành do virus, không phải vi khuẩn. Bên cạnh đó, thuốc được kê đơn không có tác dụng điều trị dứt điểm căn bệnh này, ngược lại chỉ giúp điều trị các triệu chứng do bệnh gây ra.
• Người bệnh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ nếu muốn sử dụng thuốc hạ sốt, thuốc giảm đau. Nếu càng thiệp sớm, bệnh nhân sẽ tránh được các biến chứng viêm tinh hoàn, buồng trứng, thần kinh,…

  

• Người bệnh cần cách ly với những người xung quanh trong thời gian điều trị bệnh. Do quai bị có khả năng lây nhiễm qua đường hô hấp. Ngoài ra, người bệnh cũng nên sử dụng riêng đồ dùng cá nhân để hạn chế tình trạng nhiễm bệnh cho người thân trong gia đình.
• Vệ sinh cơ thể sạch sẽ, giữ vệ sinh quần áo, nơi ở, đồ dùng cá nhân. Người bệnh nên sử dụng nước ấm để tắm và vệ sinh cơ thể.
• Nếu nhận thấy có thể có những triệu chứng bất thường nên nhanh chóng báo với bác sĩ điều trị. Can thiệp sớm sẽ giúp bạn phòng tránh được các biến chứng do bệnh gây ra, nhất là khi virus lây lan sang các cơ quan khác.
• Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể. Sắp xếp thời gian làm việc, nghỉ ngơi hợp lý để năng cao sức khỏe, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. 
• Trong thời gian điều trị, bệnh nhân nên kiêng ra gió, tránh vận động mạnh nhằm phòng tránh nguy cơ phát tán virus.

Quai bị gây vô sinh là nguy cơ mà nhiều người lo lắng. Tuy nhiên, nếu kịp thời điều trị bệnh, bệnh nhân vẫn có thể phòng tránh được biến chứng nguy hại này. Do đó, nam giới và nữ giới nên chủ động liên hệ bác sĩ điều trị, can thiệp sớm để bảo vệ sức khỏe sinh sản cũng như sức khỏe tổng thể.

Có thể bạn quan tâm:

• 7 bệnh viện khám vô sinh hiếm muộn tốt tại Hà Nội
• Hiếm muộn nên ăn gì, kiêng gì – Vợ chồng sớm có con?
• 7 bài tập yoga chữa vô sinh giúp nhanh có con