Ngứa họng ho khan là bệnh gì? Cách chẩn đoán, điều trị

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CKII BÁC SĨ TRẦN THỊ HƯƠNG LAN

Trung tâm Thuốc dân tộc – Cơ sở TP Hồ Chí Minh

Đặt lịch

Ngứa họng ho khan là tình trạng phổ biến, có thể xuất hiện ở người trưởng thành hoặc trẻ nhỏ. Thời gian thường gặp nhất là vào ban đêm khi nhiệt độ môi trường xuống thấp sẽ tạo điều kiện cho cơn ho hình thành. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến giấc ngủ mà về lâu dài còn có thể gây ra các biến chứng nguy hại sức khỏe.

Ngứa họng ho khan do đâu gây ra?

Ngứa họng ho khan thường là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi gặp phải một vấn đề nào đó. Ho giúp tống dị vật bên trong đường hô hấp ra ngoài, loại bỏ chất bài tiết từ phổi, phế quản gây cản trở quá trình lưu thông khí vào – ra cơ thể.

Cơn ho có thể đến đột ngột hoặc lặp đi lặp lại, kéo dài nhiều ngày khi cổ họng bị kích ứng. Tình trạng ngứa họng ho khan có thể do các nguyên nhân sau đây gây ra:

Ô nhiễm môi trường

Môi trường khói bụi, ô nhiễm hóa chất độc hại là nguyên nhân khiến cơ thể bạn gặp nhiều vấn đề, nhất là hệ thống hô hấp. Hầu họng là phần giao giữa đường tiêu hóa và đường thở. Chính vì thế, khi khu vực này gặp kích ứng sẽ khiến cổ họng bị ngứa dẫn đến các cơn ho bất thường.

Ho có nhiều dạng như ho gà, ho có đờm, ho khan. Bạn có thể bị ho khan kèm theo ngứa họng khó chịu trong thời gian dài nếu môi trường sống ô nhiễm nặng. Có thể ô nhiễm không khí hoặc nước uống, sinh hoạt. Cơ thể bạn sẽ có nguy cơ mắc phải các bệnh lý khác khi sống nhiều năm tại vùng ô nhiễm, không riêng gì bệnh hô hấp.

Thay đổi thời tiết

Ngoài vấn đề môi trường ô nhiễm, sự thay đổi bất thường của thời tiết cũng là yếu tố gây nên những cơn ho đột ngột trong thời gian dài hoặc ngắn. Đây có thể nói là nguyên nhân phổ biến xếp sau tình trạng ô nhiễm có thể gây hại cho sức khỏe.

Thời tiết đang nắng chuyển sang mưa bất chợt hoặc từ nóng chuyển sang lạnh khiến cơ thể chưa kịp thích nghi. Lúc này, cổ họng bạn sẽ trở nên khó chịu, thường là ngứa, viêm họng, đau rát ở vị trí cuống họng.

Những thời điểm chuyển giao giữa các mùa, chuyển nơi ở từ vùng này sang vùng khác gây ra chênh lệch nhiệt độ, độ ẩm khiến cơ thể gặp các vấn đề về đường hô hấp. Triệu chứng khá đa dạng, trong đó điển hình nhất là hiện tượng ngứa họng ho khan hoặc có đờm trong nhiều ngày.

Thói quen ăn uống, sinh hoạt

Như đã đề cập, đường hô hấp giao với đường tiêu hóa. Do đó, vùng họng có thể bị tổn thương nếu bạn ăn phải thức ăn không phù hợp. Đồng thời, nguyên nhân gây ngứa họng ho khan còn có thể xuất phát từ những thói quen sinh hoạt không lành mạnh như hút thuốc lá,…

Bên cạnh đó, nếu bạn không giữ vệ sinh răng miệng hàng ngày, nguy cơ vi khuẩn tích tụ gây hại cho vòm miệng ảnh hưởng đến cuống họng rất cao. Bạn cảm nhận cơn đau rát thường xuyên, kèm theo đó là ho khan, ho có đờm khó chịu làm ảnh hưởng đến ăn uống, giao tiếp,…

Ngứa họng ho khan do công việc

Những người làm việc trong môi trường sử dụng giọng nói thường xuyên như dẫn chương trình, giáo viên, ca sĩ,….Nếu làm việc quá sức có thể gây ra hiện tượng ho khan, ngứa đau rát ở cuống họng nghiêm trọng. Đây cũng là một trong số các nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên.

Ngứa họng ho khan có thể là dấu hiệu bệnh gì?

Ngứa họng ho khan có thể đột ngột xuất hiện hoặc kéo dài một thời gian. Trường hợp cơn ho không có dấu hiệu thuyên giảm kèm theo các triệu chứng bất thường khác của cơ thể có thể do bạn mắc các bệnh lý như:

– Bệnh lý về đường hô hấp trên:

• Cảm lạnh, cảm cúm: Đây là bệnh lý thường xảy ra khi thời tiết thay đổi, nhất là người có sức đề kháng yếu như người già, trẻ nhỏ. Dựa vào mức độ bệnh lý của mỗi người mà cơn ho nặng hay nhẹ. Bệnh nhân ngoài nhận thấy cổ họng đau ngứa còn kèm theo triệu chứng hắt hơi, sổ mũi, nhiệt độ cơ thể tăng cao,…
• Viêm họng: Bệnh phổ biến, ai cũng có thể mắc phải. Xuất hiện khi vùng họng bị viêm nhiễm. Ngoài ngứa họng ho khan, nhiều người còn gặp vấn đề sưng viêm vùng họng, ho sốt kéo dài ngày trở nên nghiêm trọng nếu không được điều trị.
• Viêm amidan, viêm VA: Đây cũng là những bệnh lý có biểu hiện ho khan và đau ngứa cổ họng. Nhất là tình trạng viêm amidan, khi cơ quan này bị vi khuẩn xâm nhập gây viêm, amdian có thể sưng to chèn ép lên họng. Cơn đau xuất hiện và nặng nề hơn khi bệnh nhân nhai nuốt thức ăn hoặc thậm chí là nước bọt. Trường hợp viêm amidan hay VA có mủ, dịch nhầy chảy xuống cổ họng gây kích thích khu vực này khiến cơn ho nặng nề, dai dẳng hơn.
• Viêm mũi, viêm xoang: Ngứa họng ho khan có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh viêm mũi, viêm xoang. Nếu cơ thể kèm theo tình trạng đau đầu, dịch mũi tiết ra nhiều bạn nên thăm khám bác sĩ sẽ nhận diện bệnh lý và điều trị sớm.

  

– Bệnh lý về phổi và phế quản:

Bạn có thể gặp phải triệu chứng khó chịu khi mắc bệnh về phổi và phế quản. Những bệnh lý này có thể gây ra tình trạng ho khan kèm theo đau rát cổ họng đột ngột hoặc trong thời gian dài. Ngoài ra, một số bệnh nhân còn bị sốt, suy nhược cơ thể, chán ăn,…Nên thăm khám và điều trị để hạn chế các rủi ro nguy hại sức khỏe.

– Bệnh liên quan đến nhiễm khuẩn:

Vi khuẩn, virus xâm nhập khiến cho cơ thể gặp nhiều vấn đề. Con đường chúng đi vào cơ thể có thể thông qua đường hô hấp, tiêu hóa như mũi, miệng. Lúc này, các tổn thương xuất hiện ở họng, đường hô hấp khi hại khuẩn tấn công mạnh mẽ mà sức đề kháng và hệ miễn dịch không chống lại được.

Bệnh nhân sẽ gặp phải các triệu chứng khó chịu, trong đó điển hình là tình trạng viêm, sưng, đau ngứa cổ họng, ho khan, ho có đờm trong nhiều ngày liền không có dấu hiệu thuyên giảm. Khi gặp phải các triệu chứng này, bạn có thể nghĩ đến trường hợp cơ thể đang bị bệnh liên quan đến nhiễm khuẩn đường hô hấp.

– Bệnh dạ dày hay trào ngược dạ dày thực quản:

Ngoài bệnh về đường hô hấp, tình trạng ngứa họng ho khan có thể do bạn gặp phải các vấn đề về dạ dày, nhất là trường hợp mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Axit từ dạ dày trào ngược mang theo cả thức ăn khiến cổ họng bị đau rát, gây ho kèm theo những triệu chứng khó chịu khác.

Cần điều trị bệnh sớm để tránh các hệ quả không mong muốn. Nhất là tình trạng axit làm tổn thương niêm mạc họng, gây xuất huyết nguy hiểm. Không chỉ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, hệ hô hấp mà lâu dần còn kéo theo các biến chứng, thậm chí đe dọa tính mạng của người bệnh.

Ngoài những bệnh lý kể trên, ở người có cơ địa dễ bị dị ứng cũng có thể gặp phải tình trạng ngứa họng ho khan. Nhất là khi dị ứng với thức ăn, dị ứng thuốc điều trị,…Trường hợp dị ứng nặng có thể gây hại nghiêm trọng đến sức khỏe, tính mạng nên bạn đọc không nên chủ quan.

Ngứa họng ho khan kéo dài có nguy hiểm không?

Các bệnh lý gây ngứa họng ho khan nếu không được kiểm soát và điều trị đúng cách lâu dần gây nguy cơ biến chứng cao. Những vấn đề bạn có thể phải đối mặt nếu không nhận diện bệnh lý và can thiệp đúng lúc như:

• Gặp biến chứng về tai mũi họng gây tổn thương thanh quản, ảnh hưởng giọng nói, gây khó khăn cho việc giao tiếp.
• Biến chứng tiêu hóa gây ra nhiều vấn đề sức khỏe. Triệu chứng buồn nôn, ợ hơi xảy ra thường xuyên khiến bạn cảm thấy ăn không còn ngon miệng. Đồng thời thức ăn không tiêu hóa hết, tồn đọng trong thời gian dài lên men trong đường ruột dễ dẫn đến trào ngược, xuất hiện khối u bất thường,…
• Biến chứng toàn thân thường gặp nhất là hiện tượng suy nhược, chán ăn gây suy dinh dưỡng. Cơ thể trở nên gầy gò, thiếu sức sống, ảnh hưởng cho tinh thần. Điều này tác động tiêu cực đến đời sống, công việc và sức khỏe của bạn.
• Biến chứng cho hệ xương khớp khi cổ họng đau rát thường xuyên, cơn ho kéo dài không ăn uống được. Cơ thể không nạp đủ dinh dưỡng kéo theo tình trạng loãng xương, xương dễ gãy ngay cả khi bạn tác động lực không quá mạnh.

Còn nhiều hệ lụy nghiêm trọng khác khi con đường nạp thức ăn, hô hấp bị tổn thương. Do đó, bạn nên sớm thăm khám và điều trị nếu ngứa họng ho khan trong thời gian dài hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường khác.

Khi nào nên đến gặp bác sĩ?

Trường hợp ngứa họng ho khan cần nhanh chóng đến gặp bác sĩ, cụ thể:

• Ho kéo dài hơn 10 ngày kèm đau rát cổ họng.
• Điều trị bệnh bằng các biện pháp tại nhà nhưng không thấy ho và đau rát cải thiện.
• Khó thở, hơi thở có mùi, thở khò khè.
• Thân nhiệt tăng cao thường xuyên, đo được trên 38 độ C.
• Phát ban, đau rát cổ họng đôi khi ho khan ra máu.

  

Đến gặp bác sĩ và trình bày triệu chứng đang gặp phải. Bác sĩ sẽ thực hiện kiểm tra, xét nghiệm nhằm đưa ra kết quả chẩn đoán chính xác nhất. Sau đó, dựa vào kết quả, bác sĩ sẽ giúp bạn đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, giảm thiểu thấp nhất các rủi ro cho sức khỏe.

Cách điều trị tình trạng ngứa họng ho khan

Dựa vào nguyên nhân gây ngứa họng ho khan để điều trị bệnh dễ dàng hơn. Thông thường, cơn ho có thể xuất hiện khi một nhân tố nào đó xâm nhập gây hại ở cổ họng như vi khuẩn, bụi bặm, phấn hoa,…Điều trị bệnh với nhiều phương pháp, từ sử dụng thuốc điều trị cho đến vận dụng mẹo chữa dân gian. Tham khảo các cách sau:

Sử dụng thuốc điều trị

Trước khi sử dụng thuốc, bạn nên thăm khám và nhận tư vấn điều trị từ bác sĩ. Do dùng sai thuốc và không đúng liệu trình có thể dẫn đến các tác dụng phụ không mong muốn. Hiện nay trên thị trường có nhiều thuốc điều trị ngứa họng ho khan. Dựa vào bệnh lý cụ thể bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị riêng cho từng bệnh nhân.

Chẳng hạn như thuốc kháng sinh, thuốc ức chế histamin,…nếu bệnh nhân bị vi khuẩn, virus xâm nhập hay dị ứng khi ăn phải thực phẩm không phù hợp, tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng,…Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ để sớm cải thiện bệnh lý, bảo vệ sức khỏe tổng thể nói chung và sức khỏe hệ hô hấp nói riêng.

Điều trị bằng mẹo chữa dân gian

Trường hợp ngứa họng ho khan nhẹ có thể áp dụng mẹo chữa dân gian để điều trị, nhất là khi cơn ho vừa xuất hiện. Các phương pháp sử dụng nguyên liệu thiên nhiên, an toàn lành tính cho nhiều đối tượng. Tham khảo các biện pháp đơn giản như:

• Súc miệng bằng nước muối giảm ngứa, giảm ho

Dùng nước muối súc miệng khi bị ngứa họng ho khan có thể nói là biện pháp được khá nhiều người thực hiện. Bởi, muối sẽ giúp bạn sát khuẩn cổ họng, loại bỏ các dịch nhầy ở đây giúp cải thiện cơn ho, đau rát hoặc ngứa ngáy khó chịu.

Biện pháp này cũng sẽ giúp bạn phòng tránh được các viêm nhiễm tại niêm mạc trở nên nghiêm trọng hơn. Trước khi đi ngủ và khi ngủ dậy, bạn có thể chuẩn bị một cốc nước muối loãng ấm ấm để súc miệng. Nhờ vào tác dụng của nước muối loãng, răng miệng của bạn cũng được làm sạch và bảo vệ tốt hơn.

• Uống mật ong và nước cốt chanh giảm ho

Mật ong có tính kháng khuẩn, tiêu viêm nhờ hàm lượng chất chống oxy hóa dồi dào và các khoáng chất khác. Dùng mật ong pha nước nước ấm uống với một ít nước cốt chanh là cách giúp bạn xoa dịu cơn ngứa ngáy, ho khan khó chịu ở cổ họng.

Kết hợp với nước cốt chanh chứa hàm lượng vitamin C làm sạch cổ họng, loại bỏ vi khuẩn gây hại. Cách làm đơn giản, bạn chỉ cần cho 2-3 muỗng cà phê mật ong vào một cốc nước ấm, khuấy đều rồi vắt vào vài giọt nước cốt chanh. Uống hỗn hợp này hai buổi sáng và tối trước khi đi ngủ để giảm ho.

• Ngậm ô mai giảm ngứa, giảm ho khan

Ô mai có vị chua mặn, là món ăn vặt được nhiều người yêu thích. Khi bị cảm lạnh, nhạt miệng, ho khan,…có thể sử dụng một ít ô mai ăn để giảm ngứa cổ, giảm ho. Bởi, vị chua của ô mai sẽ giúp bạn tăng sản sinh dịch vị, giải khát, làm sạch miệng và cổ họng. Các dạng ô mai nên ăn khi bị ho là loại có vị chua nhiều, chẳng hạn ô mai xí muội, ô mai cay nồng như ô mai gừng giúp tăng hiệu quả cải thiện ngứa họng ho khan.

Mẹo chữa dân gian lành tính, an toàn, phù hợp cho trường hợp ho mới khởi phát, không kèm theo các triệu chứng nặng nề. Nếu bạn nhận thấy cơ thể bị sốt cao nhiều ngày, đau rát dữ dội cổ họng mặc dù đã áp dụng giảm ho theo cách dân gian nên đến gặp bác sĩ để thăm khám và điều trị.

Phòng ngừa ngứa họng ho khan hiệu quả

Đa số trường hợp bệnh nhân ngứa họng ho khan là do hệ miễn dịch yếu không chống lại được tác nhân gây hại từ bên ngoài xâm nhập vào cơ thể. Do đó, để phòng ngừa tình trạng này, bạn đọc nên lưu ý một số vấn đề sau nhằm nâng cao đề kháng, hệ miễn dịch:

• Giữ không gian sống sạch sẽ, thoáng mát, hạn chế tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, khói bụi hoặc có hóa chất độc hại. Trường hợp tính chất công việc phải tiếp xúc với hóa chất nên trang bị đồ bảo hộ chuẩn y tế để bảo vệ sức khỏe. Đồng thời thường xuyên khám sức khỏe định kỳ để theo dõi và kịp thời điều trị khi gặp vấn đề.
• Bổ sung cho cơ thể dinh dưỡng đầy đủ. Ưu tiên những thực phẩm tốt cho sức khỏe như rau xanh, trái cây tươi, ăn thịt trắng,…Uống nhiều nước giúp cơ thể thanh lọc, giải độc cho cơ thể. Tránh ăn nhiều đồ ăn cay nóng gây kích ứng cổ họng. Hạn chế rượu bia, tốt nhất nên tránh xa thuốc lá và những chất kích thích có hại cho sức khỏe. Hạn chế ăn hoặc uống đồ trữ lạnh thường xuyên.
• Ăn uống điều độ, ngủ đủ giấc, giữ vệ sinh răng miệng để ngăn ngừa nguy cơ bệnh lý gây ngứa họng ho khan hoặc ho có đờm. Giữ ấm cổ, cơ thể khi thời tiết thay đổi. Khi ra ngoài nhớ mang theo khẩu trang để hạn chế tiếp xúc bụi, vi khuẩn,virus gây bệnh cho cơ thể.
• Tập luyện thể dục thể thao, sắp xếp thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý để bảo vệ sức khỏe. Tránh căng thẳng, áp lực kéo dài khiến cơ thể suy nhược, gây ra nhiều bệnh lý không tốt cho sức khỏe.

Ngứa họng ho khan là một trong những tình trạng sức khỏe phổ biến, do nhiều nguyên nhân gây ra. Để điều trị, bạn có thể áp dụng mẹo chữa dân gian, dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ. Trường hợp bệnh nặng, bác sĩ sẽ cân nhắc để lựa chọn phương án điều trị phù hợp, an toàn và hiệu quả nhất cho mỗi người bệnh.

Có thể bạn quan tâm:

• 7 cách trị ho khan tại nhà hiệu quả – Nhanh hết ho, rát
• 7 cách trị ho về đêm cho trẻ an toàn, hiệu quả nhất
• 10 cách trị ho cho trẻ hiệu quả – Không cần dùng thuốc