Đau dạ dày là đau ở đâu? Chẩn bệnh qua vị trí đau

Tài Nữ Linh Hảo 13:04 - 29/06/2023

Đánh giá bài viết

5/5 - (2 bình chọn)

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Bác sĩ CKII BÁC SĨ TRẦN THỊ HƯƠNG LAN – Khoa Nội – Tiêu hóa – Giám đốc Chuyên môn Thuốc Dân Tộc Chi Nhánh phía Nam – Cố vấn chuyên môn tại Trung tâm Thuốc dân tộc – Cơ sở TP Hồ Chí Minh

Đau dạ dày là một trong những bệnh lý khá phổ biến hiện nay. Tuy nhiên, không phải ai cũng đều biết chính xác vị trí đau dạ dày. Việc xác định đúng vị trí đau dạ dày sẽ giúp người bệnh nhận biết sớm căn bệnh đang mắc phải, từ đó có những phương án điều trị phù hợp. Câu trả lời chính xác sẽ được làm rõ trong bài viết dưới đây.

Vị trí của dạ dày trên cơ thể con người

Dạ dày (bao tử) là một bộ phận thuộc hệ thống tiêu hóa đóng vai trò khác quan trọng trong việc tiêu hóa thức ăn. Bộ phận này có hình dạng gần giống như một cái túi hình chữ “J” và hơi phình to ở phần giữa.

đau dạ dày là đau ở đâu? — Việc xác định chính xác vị trí đau dạ dày sẽ giúp người bệnh nhận biết sớm căn bệnh đang mắc phải và có những biện pháp khắc phục phù hợp

Cấu tạo của bộ phận này khá phức tạp, gồm 5 lớp được liên kết chặt chẽ với nhau, mỗi lớp đều đảm nhiệm những vai trò khác nhau, bao gồm: lớp thanh mạc, phúc mạc, lớp cơ, tấm lưới niêm mạc và lớp niêm mạc dạ dày.

Chức năng chính của dạ dày là tiếp nhận thức ăn từ thực quản. Tại đây, dạ dày sẽ tiết ra enzym và axit để tiêu hóa thức ăn bằng cách co bóp và đảo lộn thức ăn. Khi dạ dày có vấn đề thì các hoạt động của cơ quan này bị ảnh hưởng và làm gián đoạn đến chức năng của hệ thống tiêu hóa.

vị trí của dạ dày — Vị trí của dạ dày trong cơ thể con người

Tham khảo thêm: Thực Đơn Tốt Cho Người Đau Dạ Dày – Ăn Ngon, Ngủ Khỏe

Đau dạ dày là đau ở vị trí nào?

Trong một số tài liệu nghiên cứu khoa học cho biết, ổ bụng của con người được chia thành 2 khu vực chính, đó là vùng phía trên rốn (thượng vị) và vùng dưới rốn (hạ vị). Dựa vào hai khu vực này để xác định đúng vị trí đau dạ dày trên bụng. Cụ thể hơn là 3 vị trí đau dạ dày thường gặp sau:

Đau vùng thượng vị

Đau tại vùng thượng vị là một trong những vị trí đau dạ dày điển hình và khá phổ biến. Ở vị trí này, các cơn đau sẽ tập trung lại phía trên rốn và xương ức gây nên tình trạng đau nhói khó chịu hoặc có thể kéo dài âm ỉ trong thời gian dài, đặc biệt là sau khi ăn no.

Bên cạnh đó, nếu uống quá nhiều chất có cồn hoặc thức ăn cay nóng sẽ khiến cho các cơn đau càng trở nên dữ dội hơn, một số trường hợp có khi lan lên vùng ngực hoặc ra sau lưng.

Đau vùng bụng giữa

Đau giữa bụng cũng là một vị trí đau dạ dày khác của bệnh đau dạ dày. Tuy nhiên, ở vị trí này lại rất khó để nhận biết chính xác, bởi nơi đây tập trung nhiều nội tạng khác và có thể khiến người bệnh gây ra không ít sự nhầm lẫn. Một số bệnh lý mà người bệnh thường nhầm lẫn là: viêm ruột thừa, viêm tụy, viêm/ tắc ruột non, sỏi thận,…

Cách nhận biết chính xác thì người bệnh cần xác định thêm một vài yếu tố khác, điển hình là các triệu chứng đi kèm như: ợ chua, ợ hơi, cảm thấy buồn nôn, chướng bụng,…

Đau phía bên trái bụng

Ngay tại vị trí này, ngoài cơn đau bụng âm ỉ hoặc dữ dội, bạn còn có cảm giác nóng bụng, xót ruột, luôn cảm thấy đói,… Sau khi ăn no, cơn đau có thể được đẩy lùi nhưng lại có cảm giác chướng bụng, đầy hơi. Và cũng chính vị trí này mà người bệnh có thể bị nhầm lẫn với bệnh viêm loét tá tràng, viêm đại trạng, rối loạn đại tràng,…

Nhận biết các triệu chứng đau dạ dày điển hình

Nếu chỉ dựa vào vị trí đau dạ dày sẽ rất khó để đưa ra kết luận chính xác, bởi những cơn đau vùng bụng có thể bị nhầm lẫn với nhiều bệnh lý khác nhau. Chính vì vậy, để nhận biết chính xác bạn có thực sự bị đau dạ dày hay không cần dựa vào những triệu chứng điển hình sau:

Đau bụng âm ỉ theo từng cơn hoặc kéo dài trong thời gian dài: Thông thường, cơn đau có thể xuất hiện bất ngờ và không được báo trước, đặc biệt là khi bụng quá đói hoặc ăn quá no. Cơn đau thường kéo dài trong khoảng thời gian dài hoặc xuất hiện âm ỉ theo từng cơn. Mức độ đau còn tùy thuộc vào từng đối tượng và từng mức độ bệnh lý đang mắc phải;
Nôn hoặc có cảm giác buồn nôn: Hiện tượng buồn nôn thường xảy ra sau khi ăn do thức ăn không được tiêu hóa hết. Trong khi đó, lượng acid dịch vị trong dạ dày tiết ra lượng lớn và đẩy lên trên thực quản. Ở một số đối tượng, nếu tình trạng này kéo dài trong nhiều ngày có thể gây ra hiện tượng trào ngược dạ dày thực quản;
Ợ chua, ợ hơi: Do sự rối loạn của chức năng dạ dày có thể gây cản trở quá trình tiêu hóa thức ăn. Điều này dẫn đến tình trạng thức ăn lên men, sinh ra nhiều hơi và gây ra ợ hơi, ợ chua. Hiện tượng này là một trong những triệu chứng phổ biến của bệnh liên quan đến dạ dày;
Khó tiêu, đầy hơi, chướng bụng: Triệu chứng khó tiêu, đầy hơi, chướng bụng là một trong những dấu hiệu điển hình của bệnh đau dạ dày ở mức độ nhẹ. Người bệnh có thể kiểm soát bệnh lý nếu có những giải pháp điều trị kịp thời và phòng tránh trường hợp bệnh chuyển biến nặng;
Xuất huyết đường tiêu hóa: Đây là một trong những triệu chứng nghiêm trọng nhất và tác động không hề nhỏ đến sức khỏe của người bệnh, thậm chí đe dọa cả tính mạng. Biểu hiện điển hình của tình trạng là xuất hiện máu có lẫn trong phân, thường xuyên đau đầu, chóng mặt, nôn ra máu,…;
Suy nhược cơ thể: Khi bị đau dạ dày, người bệnh thường có tâm lý chán ăn, ăn không ngon miệng do tình trạng ợ hơi hay nôn sau khi ăn liên tục xảy ra. Chính vì lý do này mà không ít đối tượng mắc phải bị sụt cân nghiêm trọng và dẫn đến suy nhược cơ thể.

triệu chứng của bệnh đau dạ dày — Cơn đau bụng dữ dội hoặc âm ỉ là một trong những triệu chứng điển hình của bệnh đau dạ dày

Tham khảo thêm: Đau Dạ Dày Có Ăn Được Thịt Gà Không? Lợi Và Hại

Khi nào nên gặp bác sĩ chuyên khoa?

Cơn đau dạ dày trở nên khá phổ biến, những lúc cơ thể căng thẳng, mệt mỏi hay bị stress nặng thường khiến bạn rơi vào tình trạng này. Những lúc này, bạn cần dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi và kết hợp với chế độ ăn uống hợp lý để khắc phục cũng như phòng ngừa những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Tuy nhiên, nếu cơn đau dạ dày dần trở nên dữ dội và không có dấu hiệu thuyên giảm trong một vài giờ, khi đó, bạn cần nhanh chóng tìm gặp bác sĩ chuyên khoa để được hỗ trợ. Hoặc bạn cũng có thể tiến hành thăm khám nếu cơ thể xuất hiện các triệu chứng sau:

Cơn đau vùng bụng kéo dài trong khoảng thời gian dài hoặc âm ỉ theo từng cơn và không có dấu hiệu thuyên giảm;
Có cảm giác buồn nôn hoặc nôn mửa ngay sau khi ăn hoặc lúc bụng đói;
Đi ngoài có máu dính lên phân;
Ăn uống khó tiêu, hay bị đầy bụng, chướng bụng;
Sụt cân không rõ nguyên do;
Sốt cao, thở dốc, chóng mặt.

khi nào nên gặp bác sĩ chuyên khoa? — Người bệnh cần nhanh chóng tìm gặp bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa nếu cơn đau vùng bụng kéo dài hoặc tái phát nhiều lần

Chẩn đoán bệnh đau dạ dày

Bên cạnh việc xác định vị trí đau dạ dày, người bệnh nên tiến hành khám lâm sàng để có những kết quả chính xác về bệnh lý đang mắc phải. Nhưng trước khi đưa ra những chỉ định chẩn đoán lâm sàng cụ thể, người bệnh sẽ được bác sĩ tra hỏi bằng những câu hỏi để đánh giá tình trạng bệnh như:

Vị trí đau ở vùng bụng;
Thời gian đau và mức độ đau;
Tiền sử gia đình;
Thói quen ăn uống và sinh hoạt;
Công việc;
Những vấn đề khác…

Từ đó, bác sĩ chuyên khoa sẽ đưa ra một số chỉ định phù hợp, như:

– Test hơi thở

Đây là loại xét nghiệm không xâm nhập trực tiếp vào cơ thể người bệnh nhưng tỷ lệ chẩn đoán bệnh rất cao. Và đây cũng chính là phương pháp giúp các bác sĩ phát hiện sự tồn tại của vi khuẩn HP – nguyên nhân chính gây viêm loét dạ dày.

Bài xét nghiệm kiểm tra hơi thở được thực hiện bằng cách kiểm tra sự chênh lệch nồng độ CO2 trong hơi thở của người bệnh trước và sau khi uống thuốc đồng vị carbon 14C hoặc 13C. Tuy nhiên, phương pháp này không áp dụng kiểm tra cho bà bầu hoặc phụ nữ đang cho con bú bởi đồng vị carbon 14C là một đồng vị phóng xạ và có khả năng gây hại cho sức khỏe của mẹ bầu và con nhỏ.

– Chụp X – quang cản quang ống tiêu hóa trên

Chụp X – quang cản quang ống tiêu hóa trên là phương pháp chẩn đoán khá nhanh chóng và tiện lợi. Để chẩn đoán bệnh, bệnh nhân sẽ được bác sĩ cho uống thuốc Barium Sulfat, rồi được chụp qua tia X, sau đó, hình ảnh sẽ được mô phỏng ra bên ngoài theo hình ảnh trắng đen.

Tuy nhiên, phương pháp này không còn được áp dụng phổ biên bởi nó không thể giúp bác sĩ quan sát và đánh giá toàn bộ đặc điểm trên thành niêm mạc cũng như trong dạ dày.

– Xét nghiệm máu, xét nghiệm phân

Một số trường hợp nghi ngờ bệnh nhân bị viêm loét dạ dày, bác sĩ chuyên khoa sẽ đưa ra chỉ định xét nghiệm máu và phân. Đặc biệt là các trường hợp có biểu hiện của biến chứng xuất huyết dạ dày, sự gia tăng của nồng độ các enzym niêm mạc dạ dày và tình trạng hồng cầu trong phân.

– Nội soi dạ dày

Theo đánh giá của các chuyên gia y tế, nội soi dạ dày là một trong những phương pháp chẩn đoán bệnh đem lại độ chính xác cao, an toàn. Đặc biệt, bác sĩ có thể quan sát và phát hiện các tổn thương ở bên trong dạ dày trực tiếp thông qua hình ảnh được truyền tải ra bên ngoài. Và phương pháp nội soi cũng chính là sự lựa chọn hàng đầu cho các bệnh nhân có nhu cầu tầm soát ung thư dạ dày, ung thư trực tràng.

Với phương pháp này, người bệnh có thể lựa chọn phương án nội soi không đau và nội soi thông thường. Nhưng cả hai nội soi đều sử dụng một loại ống chuyên dụng, đầu ống có gắn thiết bị camera được đưa theo đường miệng và vào sâu bên trong dạ dày. Tại đây, các bác sĩ sẽ tiến hành quan sát và đưa ra kết luận chính xác nhất.

chẩn đoán bệnh dạ dày — Nội soi dạ dày là một trong những phương pháp chẩn đoán bệnh khá phổ biến với độ chính xác cao

Tham khảo thêm: Chữa Đau Dạ Dày Bằng Lá Trầu Không Theo Kinh Nghiệm Dân Gian

Những biện pháp phòng ngừa bệnh đau dạ dày hiệu quả

Để cải thiện chứng đau dạ dày cũng như phòng ngừa tình trạng đau dạ dày trở nặng hoặc tái phát trở lại, bên cạnh việc điều trị theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, người bệnh cũng nên điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt hằng ngày. Cụ thể hơn:

Về chế độ dinh dưỡng:

Người bị đau dạ dày cần điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý để không tạo áp lực quá lớn lên chức năng hoạt động của dạ dày, bằng cách:

Nên ăn các thức ăn được chế biến ở dạng lỏng, mềm để giảm bớt gánh nặng cho hoạt động của dạ dày. Khi ăn nên tập trung ăn và không nên làm việc riêng, đặc biệt không vừa ăn vừa làm việc;
Ăn uống điều độ mỗi ngày 3 bữa chính và những bữa ăn phụ (nếu có). Đối với các đối tượng bị đau dạ dày nên tập thói quen ăn đúng giờ, không nên để bụng trống hoặc ăn quá no;
Sau khi ăn no, tuyệt đối không nên đi ngủ ngay;
Uống nhiều nước mỗi ngày để hỗ trợ tăng cường chức năng của dạ dày. Bên cạnh đó, có thể bổ sung một số loại nước ép, nước sinh tố từ rau xanh, củ quả, trái cây tươi;
Hạn chế ăn các thức ăn cay nóng, thức ăn chiên rán nhiều dầu mỡ, thức ăn đóng hộp;
Nói không với thuốc lá, rượu bia hay các đồ uống, chất kích thích khác. Những thực phẩm này có thể làm ảnh hưởng không hề nhỏ đến quá trình điều trị bệnh đau dạ dày;
Không nên ăn trái cây ngay sau khi ăn no;
Không nên uống nhiều nước vừa mới ăn no. Thời điểm thích hợp để uống nước là trước khi ăn 30 phút hoặc sau khi ăn 45 phút.

chế độ ăn uống cho người bị đau dạ dày — Người bị đau dạ dày nên tăng cường ăn nhiều rau xanh, hoa quả tươi, các thức ăn được chế biến mềm và lỏng

Về thói quen sinh hoạt:

Tạo thói quen sinh hoạt khoa học cũng chính là phương pháp hỗ trợ điều trị bệnh đau dạ dày được nhanh chóng cũng như ngăn chặn tình trạng tái phát trở lại. Dưới đây là một số thói quen tốt, người bệnh nên thay đổi và thực hiện theo:

Điều cấm kỵ của người bị đau dạ dày là không nên ăn và làm việc song song cùng lúc. Tình trạng nếu xảy ra liên tục có thể khiến cơn đau dạ dày dần tăng cao và gây nên những biến chứng nguy hiểm
Không được để cơ thể quá căng thẳng hay mệt mỏi. Bởi điều này cũng chính là nguyên nhân khiến bệnh đau dạ dày trở nặng hơn;
Luôn giữ cho tinh thần được thoải mái bằng cách: cân bằng giữa công việc và cuộc sống, nghe nhạc để đầu óc được thư giãn, trò chuyện hay giãi bày cùng với người thương,…;
Nên giữ ấm vùng bụng đúng cách, tránh bị nhiễm lạnh đặc biệt là vào mùa đông hoặc những ngày trời trở lạnh đột ngột;
Dành thời gian để thể dục thể thao mỗi ngày. Tuy nhiên, các đối tượng bị đau dạ dày không nên lựa chọn các bài vận động quá mạnh hoặc dễ mất sức. Điều này có thể tạo áp lực lên chức năng của dạ dày.

chế độ sinh hoạt để cải thiện bệnh đau dạ dày — Người bị đau dạ dày không nên làm việc quá nặng và cần biết cách cân bằng giữa cuộc sống và công việc

Bài viết đã đưa ra câu trả lời chính xác cho việc “Đau dạ dày là đau ở đâu?” cũng như một vài biện pháp ngăn ngừa bệnh trở nặng hoặc tái phát trở lại trong tương lai. Hy vọng bài viết sẽ mang lại những thông tin bổ ích cho bạn đọc trong việc phát hiện bệnh và bảo vệ sức khỏe. Nếu nghi ngờ bản thân có dấu hiệu mắc bệnh đau dạ dày, bạn nên tiến hành thăm khám càng sớm càng tốt để có những phác đồ điều trị phù hợp.