Dùng tinh dầu trị nghẹt mũi: Lợi ích và rủi ro mang lại

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CKII BÁC SĨ TRẦN THỊ HƯƠNG LAN

Trung tâm Thuốc dân tộc – Cơ sở TP Hồ Chí Minh

Đặt lịch

Dùng tinh dầu trị nghẹt mũi là cách tự nhiên nhiều người đang áp dụng để tránh sự lệ thuộc vào thuốc. Tuy nhiên bên cạnh những lợi ích thì phương pháp này cũng có thể mang lại một số rủi ro cho sức khỏe, nhất là khi bạn sử dụng tinh dầu không đúng cách.

Lợi ích của tinh dầu trong điều trị nghẹt mũi

Suốt nhiều thế kỷ qua, tinh dầu được sử dụng như một cách tự nhiên để cải thiện tình trạng nghẹt mũi, đồng thời hỗ trợ điều trị nhiều vấn đề về sức khỏe thay thế cho các loại thuốc tổng hợp có hại. Hương thơm của tinh dầu thường khiến cho chúng ta có cảm giác khoăn khoái, dễ chịu, xua tan cảm giác mệt mỏi, căng thẳng.

Đặc biệt, một số loại tinh dầu còn chứa chất kháng khuẩn, chống viêm và tiêu diệt virus gây bệnh. Chính vì vậy mà nó được sử dụng để điều trị tắc nghẽn xoang xảy ra do cảm cúm, viêm xoang mũi, dị ứng hay nhiễm khuẩn đường hô hấp…

Xem thêm: Mẹo khắc phục chứng nghẹt mũi khi ngủ ai cũng có thể áp dụng

Cách sử dụng tinh dầu trị nghẹt mũi

Để khắc phục tình trạng nghẹt mũi, tinh dầu có thể được sử dụng theo nhiều cách khác nhau. Phổ biến nhất là những cách sau:

• Cách 1: Mở nắp chai dầu và đưa lên mũi hít sâu vài hơi liên tục
• Cách 2: Cho 1-4 giọt tinh dầu vào lòng bàn tay rồi xoa nhẹ để làm nóng dầu. Đặt tay lại gần mũi và hít thở sâu.
• Cách 3: Lấy tinh dầu pha loãng với một số loại dầu trung tính và thoa vào phía dưới mũi hoặc phía sau tai.
• Cách 4: Pha khoảng 10-15 giọt tinh dầu vào trong bồn nước tắm. Hít thật sâu để tận dụng được hơi tinh dầu khuếch tán trong không khí.
• Cách 5: Bạn có thể xông hơi tinh dầu trị nghẹt mũi bằng cách thêm 6-8 giọt tinh dầu vào trong nồi nước sôi. Sau đó trùm kín khăn lại xông và hít hơi nước bốc lên theo đường miệng hoặc mũi.
• Cách 6: Cho 10-15 giọt tinh dầu vào máy tạo độ ẩm và để trong phòng để giảm nghẹt mũi và khử trùng không khí xung quanh.

Các loại tinh dầu trị nghẹt mũi thông dụng

1. Tinh dầu bạc hà

Tinh dầu bạc hà được phát hiện và sử dụng lần đầu tiên tại Anh. Nó được biết đến với tác dụng giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh viêm xoang như nghẹt mũi, đau đầu.

Loại tinh dầu này cũng có đặc tính là se niêm mạc xoang mũi, giúp sát khuẩn, tiêu viêm tự nhiên. Đặc biệt, hoạt chất Menthol được tìm thấy trong tinh dầu bạc hà đã được sử dụng hơn 2000 năm qua như một phương thuốc an thần, giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn khi bị bệnh.

Tinh dầu bạc hà thường được sử dụng theo đường bôi tại chỗ. Bạn nên thoa loãng nó với các loại dầu khác, chẳng hạn như Jojoba hay dầu dừa rồi thoa lên da để giảm độ mạnh của nó.

2. Tình dầu tràm

Tinh dầu tràm được chiết xuất từ lá và vỏ cây tràm. Loại tinh dầu này được sử dụng khá phổ biến ở Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới.

Trong các cuộc chiến tranh thế giới, tinh dầu tràm được sử dụng giống như một loại thuốc khử trùng, giúp chữa lành vết thương khi mà thuốc Penicillin vẫn chưa được phát hiện ra.

Để giảm nghẹt mũi, khó thở, một số người thích dùng dầu tràm thoa trực tiếp lên ngực hoặc phía dưới mũi, mỗi ngày thực hiện 5-6 lần. Tinh dầu tràm cũng có thể được dùng để súc miệng. Nếu chất nhầy trên mũi chảy xuống và đọng ở cổ họng, bạn có thể pha 2-3 giọt tinh dầu vào ly nước ấm để súc miệng. Sau đó nhổ hỗn hợp ra chứ không được nuốt vào.

3. Tinh dầu oải hương

Tinh dầu được chiết xuất từ hoa oải hương được biết đến với nhiều tác dụng như chống vi rút, chống nấm, sát trùng và chống viêm. Do vậy nó được dùng để hỗ trợ điều trị bệnh viêm mũi dị ứng, viêm xoang và đẩy lùi triệu chứng nghẹt mũi do các căn bệnh trên gây ra.

Ngoài ra, tinh dầu oải hương còn có tác dụng kích thích tuần hoàn máu, tăng cường hệ miễn dịch. Mùi thơm đặc trưng của nó cũng hoạt động như một vị thuốc an thần, giúp giảm lo lắng, căng thẳng.

Dùng máy khuếch tán hoặc máy hóa hơi là cách nhiều người đang sử dụng để trị nghẹt mũi bằng tinh dầu oải hương. Nó vừa giúp thông mũi, vừa tạo cảm giác êm dịu cho không khí trong phòng.

4. Tinh dầu khuynh diệp

Tinh dầu khuynh diệp nổi tiếng với tính chất sát trùng, làm se niêm mạc, giảm nghẹt mũi và kháng khuẩn tự nhiên nhờ chứa nhiều hợp chất hữu cơ eucalyptol.

Loại tinh dầu này thường được trộn chung với dầu Jojoba hoặc Olive và thoa trực tiếp lên ngực. Một số người còn pha 20-25 giọt dầu khuynh diệp vào trong bình nước có chứa chất khử trùng peroxide và phun vào không khí để loại bỏ vi khuẩn gây bệnh.

5. Tinh dầu chanh

Tinh dầu chanh được chiết xuất từ ​​vỏ chanh thông qua quá trình ép lạnh. Loại tinh dầu này giúp làm se niêm mạc, giải phóng dịch nhầy. Qua đó cải thiện tình trạng nghẹt mũi.

Nhờ có hàm lượng axit citric, Vitamin C, canxi và bioflavonoid cao, tinh dầu chanh giúp tăng cường sức đề kháng và chống lại virus, vi khuẩn gây bệnh.

Bạn có thể sử dụng tinh dầu chanh hàng ngày theo những cách sau:

• Lấy 2-5 giọt dầu chanh pha với dầu ô liu theo tỷ lệ 1:1. Thoa hỗn hợp lên ngực hoặc cổ họng nhiều lần trong ngày. Cách này giúp thông mũi, giảm áp lực cho xoang.
• Pha vài gọt tinh dầu chanh với nước nóng và mật ong. Uống hỗn hợp này khi còn ấm giúp làm dịu các vấn đề hô hấp trên, chẳng hạn như nghẹt mũi và đau họng.
• Cho tinh dầu chanh vào máy khuếch tán hoặc máy tạo độ ẩm để làm sạch không khí trong phòng, giúp mũi luôn được thông thoáng.

6. Tinh dầu quế

Dầu quế có đặc tính kháng khuẩn, chống viêm, kháng vi-rút và sát trùng mạnh. Thành phần chất chống oxy hóa được tìm thấy trong quế còn cao hơn hẳn so với các loại rau quả. Nó giúp tăng cường hệ miễn dịch và ngăn chặn các tác nhân gây bệnh xâm nhập vào cơ thể.

Khi bị nghẹt mũi, bạn có thể đưa chai tinh dầu quế lại gần mũi và hít vào để làm thông đường thở. Nếu thoa lên ngực, bạn nên pha loãng nó với các loại dầu trung tính như dầu oliu hay dầu hạnh nhân theo tỷ lệ 2:1. Như vậy sẽ tránh được tình trạng kích ứng và bỏng rát da vì tinh dầu quế rất mạnh.

7. Tinh dầu đinh hương

Nụ hoa đinh hương vốn được sử dụng làm gia vị ở nhiều nước trong khu vực châu Á, trong đó có Việt Nam. Để lấy tinh dầu, hoa đinh hương sau khi thu hoạch về được đem phơi khô và chưng cất bằng hơi nước.

Các thành phần trong dầu đinh hương có tác dụng kháng khuẩn, tiêu viêm và cải thiện tình trạng tắc nghẽn xoang. Nếu bạn đang gặp phải vấn đề này, hãy mang theo chai dầu đinh hương bên mình và đưa lên mũi hít thở sâu vài lần mỗi khi mũi bị nghẹt.

Loại tinh dầu này cũng có thể ăn được. Uống dầu đinh hương một lần mỗi ngày rất có lợi cho hệ hô hấp và miễn dịch. Bạn chỉ cần thêm 3-5 giọt dầu vào ly nước ấm hay ly trà và thưởng thức.

Ngoài ra, một số loại tinh dầu khác cũng được sử dụng để trị nghẹt mũi như tinh dầu thông, tinh dầu hương thảo hay tinh dầu kinh giới…

Những rủi ro có thể gặp khi trị nghẹt mũi bằng tinh dầu

Mặc dù mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe, song việc sử dụng tinh dầu không đúng cách có thể mang đến nhiều rủi ro tiềm ẩn. Ở dạng nguyên chất, tinh dầu có độ đậm đặc cao nên có thể gây kích ứng da, bỏng rát nếu bạn sử dụng tại chỗ mà không pha loãng.

Một số người còn có thể bị dị ứng với tinh dầu. Trường hợp này sẽ thấy các dấu hiệu bất thường của dị ứng như ngứa ngoài da, nổi phát ban, sưng đỏ da… Tinh dầu cũng có thể tương tác với thuốc tân dược và làm giảm tác dụng của thuốc.

Đặc biệt, nhiều loại tinh dầu khi sử dụng theo đường miệng còn có thể gây ra tác dụng phụ nguy hiểm cho sức khỏe.

Để tránh gặp phải những rủi ro trên, khi sử dụng tinh dầu trị nghẹt mũi bạn cần chú ý:

• Ngoại trừ các loại được cho phép thì tuyệt đối không bôi tinh dầu nguyên chất lên da. Bạn nên luôn pha loãng chúng với dầu trung tính (dầu jojoba , dầu hạnh nhân ngọt và dầu ô liu…), nước hoặc kem dưỡng da trước khi thoa lên da.
• Khi sử dụng tinh dầu tại chỗ, tránh bôi vào vùng da đang bị trầy xước hoặc có vết thương hở sẽ làm trầy xước da.
• Tránh để tinh dầu dính vào mắt, không dùng tinh dầu theo đường uống
• Phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi có ý định dùng tinh dầu trị nghẹt mũi cần được sự cho phép và theo dõi bởi nhân viên y tế.
• Trong lần đầu dùng tinh dầu, để đảm bảo an toàn thì bạn nên thử độ kích ứng của tinh dầu đối với da
• Người có làn da nhạy cảm và hay bị dị ứng thì không nên dùng các loại tinh dầu mạnh như dầu đinh hương, gừng hay bạc hà.
• Bệnh nhân bị tăng huyết áp không nên dùng tinh dầu khuynh diệp hay xạ hương… Người hay bị hạ huyết áp thì không nên dùng tinh dầu oải hương và kinh giới ô.
• Các loại tinh dầu như khuynh diệp hay hương thảo chống chỉ định cho người có tiền sử bị động kinh.
• Bảo quản tinh dầu nơi thoáng mát, đậy nắp kín sau khi sử dụng.

Xông hơi tinh dầu trị nghẹt mũi chỉ là phương pháp tạm thời, không phù hợp với những người bị nghẹt mũi do căn nguyên từu bệnh viêm xoang, viêm mũi dị ứng. Vì thế nếu thấy trong 7 ngày thực hiện phương pháp này mà bệnh không có dấu hiệu thuyên giảm người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để có các biện pháp khám và điều trị phù hợp hơn.