10 vấn đề sức khỏe WHO sẽ giải quyết trong năm 2019
Thế giới đang đối mặt với nhiều thách thức về các vấn đề sức khỏe, bao gồm sự bùng phát của các bệnh lý như sởi, bạch hầu. Các bệnh lý này bùng phát làm tăng số lượng các mầm bệnh kháng thuốc. Ngoài ra, tỷ lệ béo phì, các vấn đề sức khỏe do ô nhiễm môi trường cũng đang có xu hướng tăng lên.
Để giải quyết các vấn đề nói trên cùng với những mối đe dọa khác, tổ chức Y tế thế giới sẽ tiến hành khởi đầu chiến lược 5 năm mới – Chương trình làm việc chung lần thứ 13 từ năm 2019. Kế hoạch tập trung vào 3 mục tiêu chính: đảm bảo thêm 1 tỷ người được tiếp cận với bảo hiểm y tế toàn cầu, thêm 1 tỷ người được bảo vệ khỏi các trường hợp khẩn cấp về vấn đề sức khỏe và thêm 1 tỷ người được cải thiện sức khỏe.
Dưới đây là 10 trong số các vấn đề được tổ chức WHO giải quyết trong năm 2019:
Ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu
Thống kê cho thấy 9 trên 10 người đang hít thở không khí ô nhiễm mỗi ngày. Năm 2019, ô nhiễm không khí được WHO đánh giá là yếu tố môi trường lớn nhất đe dọa đến sức khỏe con người. Các chất ô nhiễm trong không khí có thể xâm nhập vào hệ thống hô hấp và tuần hoàn, gây hại đến phổi, tim và não. Ô nhiễm không khí giết chết 7 triệu người mỗi năm do các bệnh như ung thư, đột quỵ, bệnh tim và phổi. Khoảng 90% số ca tử vong ở các nước thu nhập thấp và trung bình. Hầu hết các quốc gia này đều có lượng khí thải lớn từ sản xuất công nghiệp, giao thông và nông nghiệp.
Nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí (đốt nhiên liệu hóa thạch) cũng là tác nhân chính gây ra biến đổi khí hậu. Từ năm 2030 – 2050, dự kiến biến đổi khí hậu sẽ gây ra 250.000 ca tử vong mỗi năm, bao gồm suy dinh dưỡng, sốt rét, tiêu chảy hoặc do stress nhiệt độ.
Vào tháng 10 năm 2018, WHO đã tổ chức Hội nghị toàn cầu đầu tiên về ô nhiễm không khí và sửa khỏe tại Geneva. Các quốc gia và tổ chức tham gia hội nghị đã thực hiện hơn 70 cam kết cải thiện chất lượng không khí. Năm nay, Hội nghị thượng đỉnh về khí hậu của Liên Hợp Quốc được diễn ra vào tháng 9 sẽ tăng số lượng cam kết về vấn đề cải thiện môi trường.
Bệnh không lây nhiễm
Các bệnh không truyền nhiễm như đái tháo đường, ung thư, bệnh tim chiếm đến 70% số ca tử vong trên toàn thế giới, ước tính khoảng 41 triệu người. Trong đó có hơn 15 triệu người mất trong độ tuổi từ 30 – 69.
Hơn 85% ca tử vong ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Lý giải sự gia tăng của các bệnh lý này được các chuyên gia xác định là do thói quen thiếu lành mạnh, như: hút thuốc lá, lười vận động thể chất, lạm dụng rượu bia, chế độ ăn uống không khoa học.
Năm nay, WHO sẽ hợp tác với chính phủ các nước để đạt được mục tiêu tăng 15% số người hoạt động thể chất thường xuyên vào năm 2030.
Đại dịch cúm toàn cầu
Thế giới sẽ đối diện với đại dịch cúm toàn cầu, tuy nhiên các chuyên gia không thể xác định được thời điểm và mức độ nghiêm trọng của đại dịch này. WHO liên tục theo dõi hoạt động của các virus cúm để phát hiện các chủng gây đại dịch tiềm tàng. Hiện nay đã có 153 tổ chức ở 114 quốc gia tham gia vào hoạt động phòng ngừa đại dịch cúm toàn cầu.
Hằng năm, WHO khuyến cáo tiêm vắc – xin phòng ngừa với một số chủng vi khuẩn. Trong trường hợp chủng cúm mới phát triển và có tiềm năng gây đại dịch, WHO sẽ chẩn đoán và tiến hành nghiên cứu vắc-xin chống chủng vi khuẩn này.
Cứu trợ y tế ở khu vực khủng hoảng
Hơn 1.6 tỷ người (chiếm 22% dân số thế giới) đang sống ở những nơi có khủng hoảng kéo dài (hạn hán, nạn đói, xung đột và di dân). Ở các khu vực này, dịch vụ y tế rất kém và hầu hết các vấn đề về sức khỏe không được quan tâm.
WHO sẽ tiếp tục hoạt động tại các quốc gia này nhằm tăng cường hệ thống y tế. Chuẩn bị tốt nhất cho quá trình phát hiện và phòng ngừa dịch bệnh. Đồng thời thực hiện tiêm chủng và cung cấp các dịch vụ y tế chất lượng cho dân số ở các khu vực này.
Kháng kháng sinh
Sự phát triển của kháng sinh, thuốc chống siêu vi và thuốc chống sốt rét là thành công lớn nhất của y học hiện đại. Tuy nhiên, tình trạng kháng kháng sinh đã xuất hiện ở một số chủng vi khuẩn.
Kháng kháng sinh là tình trạng vi khuẩn, ký sinh trùng, vi- rút và nấm kháng lại các loại thuốc này. Đây là dấu hiệu đe dọa con người trước các bệnh nhiễm trùng như viêm phổi, lao, lậu và nhiễm khuẩn salmonella. Kháng kháng sinh có thể làm tổn hại nghiêm trọng đến phẫu thuật và các thủ tục khác như hóa trị, xạ trí.
Kháng thuốc trị bệnh lao là trở ngại nguy hiểm khiến hơn 10 triệu người nhiễm bệnh và 1,6 triệu người chết mỗi năm. Trong năm 2017, có khoảng 600.000 trường hợp mắc bệnh lao đã kháng lại rifampirin. Trong số đó, có đến 82% bệnh nhân kháng đa thuốc và không còn loại thuốc nào có khả năng đáp ứng.
Kháng thuốc có thể do con người lạm dụng và sử dụng thuốc tùy tiện. WHO đang hợp tác với các liên ngành để thực hiện kế hoạch hành động toàn cầu. Nhằm khắc phục tình trạng kháng thuốc bằng cách tăng cường nhận thức cho người sử dụng.
Ebola và các mầm bệnh đe dọa khác
Năm 2018, Cộng hòa Dân chủ Congo đã xuất hiện 2 đợt dịch Ebola, ảnh hưởng đến các thành phố với hơn 1 triệu người. Điều này cho thấy các dịch bệnh có nguy cơ bùng phát rất nghiêm trọng.
Tại Hội nghị về chuẩn bị cho các trường hợp khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng được tổ chức vào tháng 12 năm 2018, những tổ chức tham gia đã kêu gọi WHO và các đối tác chỉ định năm 2019 là Năm hành động về sự chuẩn bị cho các trường hợp khẩn cấp về sức khỏe.
Danh sách các bệnh có nguy cơ bùng phát cao bao gồm Ebola, bệnh sốt xuất huyết, Zika, Nipah, hội chứng hô hấp Trung Đông, hội chứng hô hấp cấp tính,…
Chế độ chăm sóc sức khỏe cơ bản
Chế độ chăm sóc sức khỏe cơ bản nhằm giúp dân số toàn cầu tiếp cận hệ thống chăm sóc sức khỏe với nhiều dịch vụ chăm sóc toàn diện, giá cả phải chăng và có thể đáp ứng được nhu cầu sức khỏe của một người trong suốt cuộc đời. Tuy nhiên, nhiều quốc gia không có chế độ chăm sóc sức khỏe cơ bản đầy đủ. Điều này thường xuất hiện ở những quốc gia có thu nhập thấp hoặc trung bình, vì hầu hết các quốc gia này không có nguồn lực kinh tế ổn định.
Vào tháng 10 năm 2018, WHO đồng tổ chức một Hội nghị toàn cầu lớn ở Astana, Kazakhstan. Tại đây, các quốc gia cam kết đổi mới chế độ chăm sóc sức khỏe cơ bản được đưa ra trong tuyên bố Alma-Ata trong năm 1978.
Năm 2019, WHO sẽ trao đổi với các tổ chức để khôi phục và tăng cường chế độ chăm sóc sức khỏe cơ bản ở các quốc gia trên toàn cầu.
Do dự tiêm vắc – xin dự phòng
Tình trạng do dự và từ chối tiêm vắc – xin dự phòng có thể tăng nguy cơ bùng phát các dịch bệnh nguy hiểm. Tiêm vắc – xin là một trong những cách hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh. Nghiên cứu từ các chuyên gia cho biết, tiêm vắc – xin có thể giảm 2 – 3 triệu ca tử vong mỗi năm và có thể hạn chế thêm 1,5 triệu ca tử vong nếu tiêm vắc – xin được thực hiện ở phạm vi toàn cầu.
Một trong những lý do khiến mọi người do dự khi tiêm vắc – xin là do quy trình phức tạp. Một số người cho biết rất bất tiện và khó khăn để họ tiếp cận với vắc – xin, điều này khiến họ do dự và từ chối tiêm vắc – xin phòng ngừa.
Năm 2019, WHO sẽ đẩy mạnh tăng cường tiêm vắc – xin HPV để phòng ngừa tối đa ung thư cổ tử cung trên toàn thế giới. Năm 2019, WHO và các tổ chức đã cam kết hỗ trợ Afghanistan và Pakistan tiêm phòng cho mọi trẻ em để phòng ngừa bệnh bại liệt do virus hoang dã.
Sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết là bệnh lý do muỗi gây ra, bệnh có các triệu chứng tương tự như cảm cúm nhưng lại có thể gây tử vong. Trong đó, có đến 20% người mắc bệnh đã tử vong – sốt xuất huyết là được xem là mối đe dọa đang tăng lên trong nhiều thập kỷ qua.
Sốt xuất huyết thường xuất hiện vào mùa mưa, vì đây là thời điểm muỗi sinh sôi và phát triển mạnh. Thống kê từ WHO cho biết, sốt xuất huyết thường xuất hiện ở Bangladesh, Ấn Độ, Nepal,… Ước tính có khoảng 40% dân số thế giới có nguy cơ nhiễm sốt xuất huyết. Chiến lược kiểm soát sốt xuất huyết của WHO được thực hiện nhằm giảm 50% ca tử vong do bệnh lý này vào năm 2020.
HIV
Các biện pháp phòng ngừa HIV đã được thực hiện và các những tiến bộ nhất định. Tuy nhiên, dịch vẫn tiếp tục phát triển và khiến gần 1 triệu người chết mỗi năm do HIV/AIDS. Kể từ khi dịch bệnh phát sinh đã có đến hơn 70 triệu người mắc bệnh và khoảng 35 triệu người đã tử vong. Ngày nay, có khoảng 37 triệu người bị HIV và phải sống chung với bệnh.
Vì nhóm đối tượng nhiễm HIV chủ yếu là gái mại dâm, phạm nhân, nam giới đồng tính, người chuyển giới,… nên việc tiếp cận với các đối tượng này là một thách thức vô cùng lớn. Các đối tượng này hầu như không tham gia vào chế độ chăm sóc sức khỏe ban đầu và rất ít tham gia các dịch vụ y tế.
Năm nay, WHO sẽ làm việc với các quốc gia để hỗ trợ kiểm tra và điều trị cho các bệnh nhân nhiễm HIV. Vào tháng 12 năm 2018, WHO và các Tổ chức Lao động Quốc Tế đã hỗ trợ các công ty thực hiện xét nghiệm kiểm tra HIV tại nơi làm việc.
Giải đáp thắc mắc của độc giả cùng chuyên gia của chúng tôi!