Đặt lịch hẹn

×

Cây thảo quyết minh

Cây thảo quyết minh

Đặt lịch

Cây thảo quyết minh mọc hoang tại nhiều địa phương ở nước ta. Hạt của loại cây này được thu hái để làm dược liệu và được ứng dụng vào bài thuốc trị đau sưng mắt, táo bón, huyết áp cao và các bệnh da liễu thường gặp.

1. Tên gọi, phân nhóm

Tên gọi khác: Hạt muồng, đậu ma, giả hoa sinh, giả lục đậu, quyết minh, lạc giời,…

Tên khoa học: Cassia tora L.

Họ: Vang (danh pháp khoa học: Caesalpiniaceae).

2. Đặc điểm sinh thái

Mô tả:

Thảo quyết minh là cây thân thảo, nhỏ, chiều cao trung bình từ 30 – 90cm, đôi khi cao đến 150cm. Lá kép, mọc so le, hình lông chim, mỗi lá có từ 2 – 4 đôi lá chét. Lá chét có hình trứng, rộng khoảng 15 – 25mm, dài 3 – 5cm.

Hoa mọc ở kẽ lá, mỗi kẽ có khoảng 1 – 3 hoa, màu vàng tươi. Quả dài, hình trụ, nhỏ, chiều dài khoảng 12 – 14cm, rộng khoảng 4mm. Mỗi quả chứa khoảng 25 hạt, hình trụ, rộng khoảng 2.5 – 3mm, dài từ 5 – 7mm, màu nâu nhạt, nhẵn bóng.

Phân bố:

Cây mọc hoang ở nhiều địa phương, tập trung chủ yếu ở Hòa Bình, Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Nghệ An, Phú Thọ,…

3. Bộ phận dùng, chế biến, thu hái, bảo quản

Bộ phận dùng: Hạt của cây thảo quyết minh được dùng để làm thuốc, còn có tên gọi là quyết minh tử.

Thu hái: Thu hái vào tháng 9 – 11, khi quả chín.

Chế biến: Sau khi hái quả chín về, đem phơi khô. Sau đó đập lấy hạt và phơi hạt cho khô hoàn toàn.

Bảo quản: Quyết minh tử dễ ẩm mốc do đó cần bảo quản ở nơi thoáng mát, tránh môi trường ẩm thấp.

4. Thành phần hóa học

Cây thảo quyết minh có chứa các thành phần hóa học như altraglucozit, crysophanola, chất nhầy, chất béo, protid,…

5. Tác dụng dược lý

+Theo nghiên cứu dược lý hiện đại:

Thành phần altraglucozit trong thảo dược có khả năng tăng co bóp ở ruột nhưng không gây đau bụng. Đồng thời có tác dụng diệt khuẩn và hạ huyết áp.

+Theo y học cổ truyền:

• Công dụng: Sáng mắt, thông tiện, ích thận, thanh can, khử phong, nhuận tràng.
• Chủ trị: Chữa mắt đỏ, nhiều nước mắt, thong manh có màng, đầu nhức, cao huyết áp, viêm gan, táo bón.

6. Tính vị

Hạt cây quyết minh thảo có vị mặn, tính bình.

7. Qui kinh

Qui vào kinh Thận và Can.

8. Liều dùng, cách dùng

Dùng hạt muồng ở dạng thuốc sắc, thuốc bột, dùng sống hoặc sao vàng. Tuy nhiên khi sao, tác dụng nhuận tẩy sẽ giảm đi đáng kể. Nên dùng từ 10 – 20g/ ngày.

Xem thêm: Cây Rau Đay Và 10 Bài Thuốc Chữa Bệnh Hiệu Quả

9. Bài thuốc

Một số bài thuốc từ dược liệu quyết minh tử:

• Bài thuốc trị mắt đỏ sưng đau, chảy nước mắt: Dùng quyết minh tử 16g, cúc hoa, thạch quyết minh, hoàng cầm, bạch thược, mạn kinh tử, mộc tặc mỗi thứ 12g, thạch cao 20g và xuyên khung 6g. Đem sắc uống, mỗi ngày dùng 1 thang.
• Bài thuốc trị chứng đau nửa đầu: Dùng quyết minh tử 12g, dã cúc hoa 12g, xuyên khung, mạn kinh tử, toàn yết mỗi thứ 8g. Đem sắc uống.
• Bài thuốc trị cườm mắt thị lực giảm: Dùng câu kỷ tử, quyết minh tử mỗi thứ 12g với gan lợn 100 – 150g. Đem nấu chín, ăn cả nước lẫn cái. Hoặc dùng sa tật lê, nữ trinh tử, cúc hoa, quyết minh tử, câu kỷ tử, cốc tinh thảo mỗi thứ 12g, sinh địa 12g. Đem sắc uống.
• Bài thuốc trị hắc lào, nấm, chàm ở trẻ em: Dùng thảo quyết minh 20g đem ngâm với rượu 40 – 50ml, giấm 5ml trong 10 ngày. Sau đó dùng hỗn dịch bôi lên vùng da bị bệnh.
• Bài thuốc trị nấm âm đạo: Dùng thảo quyết minh 40g đem sắc nước, để nước nguội bớt và xông âm đạo. Sau đó dùng nước rửa vùng kín. Thực hiện liên tục trong vòng 10 ngày.
• Bài thuốc trị đau đầu, đau mắt đỏ do phong nhiệt: Dùng quyết minh tử sao vàng, đạm trúc diệp, sài hồ, cúc hoa mỗi thứ 12g, phòng phong, hoàng liên mỗi thứ 8g, cam thảo 4g, thăng ma 4g, tế tân 2g đem sắc uống.
• Bài thuốc trị đau đầu do huyết áp cao: Dùng thảo quyết minh 20g đem sắc uống hằng ngày. Hoặc thêm bạch tật lê, câu đằng mỗi thứ 12g vào để gia tăng tác dụng.
• Bài thuốc trị táo bón kinh niên: Dùng quyết minh tử sắc nước uống mỗi ngày, dùng thay nước chè. Hoặc thêm thịt me chín, đem tất cả sấy khô, tán mịn, trộn mật ong làm viên hoàn. Mỗi lần dùng 10 – 20g trước khi đi ngủ.

Đừng bỏ qua: 15 cách trị táo bón tại nhà không cần uống một viên thuốc

• Bài thuốc trị chứng mỡ trong máu cao: Dùng thảo quyết minh 50g đem sắc lấy nước uống. Dùng 3 lần mỗi ngày.
• Bài thuốc trị mắt tự nhiên sưng đau: Dùng hoàng liên, quyết minh tử, xa tiền tử các vị bằng lượng nhau. Sau đó đem đi tán nhỏ làm hoàn bằng hạt ngô đồng. Mỗi lần dùng 15 viên, ngày dùng 2 – 3 lần với nước cháo.
• Bài thuốc trị quáng gà: Dùng gan heo 30g, dạ minh sa 6g với quyết minh tử 6g, đem 2 vị thuốc đi tán bột. Thái mỏng gan heo, tẩm với thuốc bột. Cho thêm 500ml nước gạo và sắc còn 200ml. Ép gan heo lấy nước uống.
• Bài thuốc trị mắt đỏ, sưng và sợ ánh sáng: Dùng chi tử, hạ khô thảo, cúc hoa, tang diệp mỗi thứ 12g, quyết minh tử 14g đem sắc uống.
• Bài thuốc trị phân khô cứng: Dùng quyết minh tử 16 – 20g, cam thảo 6g, nhân trần và phan tả diệp mỗi thứ 12g. Đem sắc nước uống như trà.
• Bài thuốc trị can thận âm hư (mờ mất, đục thủy tinh thể): Dùng sa uyển tử, bạch tật lê, câu kỷ tử, nữ trinh tử mỗi thứ 12g, quyết minh tử 15g đem sắc uống. Mỗi ngày dùng 1 thang.
• Bài thuốc trị tăng huyết áp: Dùng hoa hòe sao vàng 10g, quyết minh tử sao cháy 12g, cỏ ngọt 6g, cúc hoa 4g dùng hãm và uống nhiều lần trong ngày. Mỗi liệu trình kéo dài 3 – 4 tuần, thực hiện 2 – 3 liệu trình để đạt kết quả như ý muốn.

10. Lưu ý

Một số điều lưu ý khi sử dụng dược liệu thảo quyết minh:

• Người huyết áp thấp cẩn trọng khi dùng dược liệu này.
• Bệnh nhân tiêu chảy không nên dùng.
• Tránh nhầm lẫn hạt muồng với hạt cây điền thanh, hạt lục lạc lá tròn,…
• Phụ nữ đang có thai hoặc cho con bú không tự ý sử dụng dược liệu.

Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Vui lòng trao đổi với bác sĩ để nhận được tư vấn chuyên môn. Chúng tôi không đưa ra lời khuyên thay thế cho hướng dẫn của nhân viên y tế.