Vô sinh nữ: Nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị

Đặt lịch hẹn

×

Vô sinh nữ: Nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị

Vô sinh nữ: Nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị

Đặt lịch

Vô sinh nữ là tình trạng nữ giới không thể thụ thai sau khi quan hệ tình dục không dùng biện pháp tránh thai mặc dù lượng tinh trùng do nam giới tiết ra hoàn toàn bình thường, kéo dài ít nhất 6 tháng. Tình trạng này xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó nguyên nhân có thể là những vấn đề, bệnh lý xảy ra từ vòi trứng, tử cung, cổ tử cung hoặc lạc nội mạc tử cung. Ở một số trường hợp khác, nữ giới bị vô sinh nhưng không rõ nguyên nhân.

Vô sinh nữ là gì?

Vô sinh (infertility) là thuật ngữ chỉ tình trạng vợ chồng chung sống hơn một năm, tham gia vào hoạt động tình dục trung bình 2 – 3 lần mỗi tuần, tâm lý ổn định, không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào nhưng người phụ vẫn không mang thai.

Vô sinh được chia thành hai dạng, gồm:

• Vô sinh nguyên phát (vô sinh 1): Mặc dù không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào và hai vợ chồng đã chung sống với nhau hơn một năm nhưng người vợ chưa bao giờ có thai
• Vô sinh thứ phát (vô sinh 2): Trước đo người vợ đã có thai hoặc có con nhưng sau đó không có dấu hiệu mang thai lại mặc dù không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào và hai vợ chồng đã chung sống với nhau hơn một năm.

Vô sinh có thể xảy ra từ người chồng hoặc người vợ hoặc cả vợ lẫn chồng.

Vô sinh nữ được xác định là tình trạng nữ giới không thể thụ thai sau khi quan hệ tình dục không dùng biện pháp tránh thai mặc dù lượng tinh trùng do nam giới tiết ra hoàn toàn bình thường, tình trạng này kéo dài ít nhất 6 tháng.

Nguyên nhân dẫn đến vô sinh nữ

Có nhiều nguyên nhân khiến nữ giới mắc bệnh vô sinh. Bao gồm:

• Bất thường phóng noãn

Do ảnh hưởng của trục dưới đồi – buồng trứng – tuyến yên khiến vòng kinh không thể phóng noãn. Điều này khiến nữ giới không thể thụ thai.

• Nguyên nhân tại tử cung

Bệnh vô sinh có thể xảy ra ở người phụ nữ do những bất thường bẩm sinh (không có tử cung, vách ngăn tử cung, tử cung hai sừng…), viêm dính buồng trứng, u xơ tử cung.

• Nguyên nhân do vòi tử cung

Vòi tử cung có thể bị tổn thương bởi những bệnh lý gồm bệnh lây truyền qua đường tình dục, viêm nhiễm đường sinh dục, lạc nội mạc tử cung ở vòi tử cung, có tiền sử phẫu thuật vòi tử cung và vùng chậu, triệt sản, bất thường bẩm sinh ở vòi tử cung… Điều này khiến cho người phụ nữ bị vô sinh.

• Nguyên nhân do cổ tử cung

Những nguyên nhân gây vô sinh nữ có liên quan đến cổ tử cung gồm cổ tử cung ngắn, tổn thương ở cổ tử cung do thực hiện thủ thuật (đốt điện, khoét chóp…), có kháng thể tinh trùng yếu, chất nhầy kém.

• Nguyên nhân do lạc nội mạc tử cung

Nữ giới có nguy cơ cao bị vô sinh do lạc nội mạc tử cung. Đây là tình trạng tế bào nội mạc tử cung nằm bên ngoài tử cung của người phụ nữ. Bệnh gây vô sinh ở nữ giới do có khả năng tác động làm tổn thương ống dẫn trứng và buồng trứng. Từ đó làm rối loạn sự phóng noãn và gây cản trở nhu động ống dẫn trứng.

• Vô sinh không rõ nguyên nhân

Theo kết quả nghiên cứu có khoảng 10% trường hợp người phụ nữ bị vô sinh nhưng không thể xác định chính xác nguyên nhân. Điều này xảy ra mặc dù đã tiến hành thăm khám và thực hiện tất cả các xét nghiệm cần thiết để có kết quả thăm dò và chẩn đoán.

Đối tượng nguy cơ của bệnh vô sinh nữ

Bất kỳ người phụ nữ nào cũng đều có nguy cơ mắc bệnh vô sinh. Tuy nhiên những đối tượng dưới đây sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Bao gồm:

• Tuổi tác cao

Theo kết quả nghiên cứu, nữ giới có độ tuổi từ 20 đến 25 tuổi sẽ có khả năng sinh sản tốt, khả năng sinh sản sẽ bắt đầu giảm đi khi bước sang độ tuổi 35. Nguyên nhân là do chất lượng trứng của người nữ sẽ càng giảm đi rõ rệt khi càng nhiều tuổi.

• Có tiền sử rối loạn các hormone sinh dục và rối loạn tiết tố.
• Viêm nhiễm phụ khoa làm tăng nguy cơ mắc bệnh vô sinh nữ.
• Thường xuyên lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp hoặc có tiền sử nạo phá thai.

Thực tế cho thấy nguy cơ vô sinh hiếm muộn ở người phụ nữ sẽ tăng cao khi thực hiện thủ thuật nạo phá thai ở những cơ sở y tế không uy tín, dụng cụ y tế không được đảm bảo vô trùng, cơ sở vật chất không chất lượng và bác sĩ thực hiện không có tay nghề cao.

Ngoài ra, việc áp dụng kỹ thuật phá thai nhiều lần còn gây ra tình trạng viêm nhiễm phụ khoa. Cụ thể như viêm vùng chậu, viêm tắc ống dẫn trứng, niêm mạc tử cung mỏng dần dẫn đến nhiều khó khăn trong việc thụ thai.

• Thường xuyên sử dụng chất kích thích, đồ uống có cồn

Việc thường xuyên uống rượu bia sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản tự nhiên của người phụ nữ. Bên cạnh đó đồ uống có cồn còn gây rối loạn sự hấp thu các chất dinh dưỡng diễn ra trong cơ thể.

• Mắc những bệnh lý khác: Bệnh tiểu đường, béo phì, bệnh gout, bệnh thận, bệnh gan, bệnh u xơ tử cung…
• Tâm lý căng thẳng

Căng thẳng, stress quá mức được đánh giá là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến vô sinh nữ. Chính vì thế trong thời gian chuẩn bị cho quá trình thụ thai, những người phụ nữ cần tránh mang tâm lý mệt mỏi, stress, căng thẳng, trầm cảm để đảm bảo sức khỏe được ổn định và tốt nhất nhằm giúp thụ thai và cho thai kỳ khỏe mạnh.

Triệu chứng của bệnh vô sinh nữ

Để nhận biết bệnh vô sinh nữ, bạn có thể dựa vào những dấu hiệu được liệt kê dưới đây:

• Rối loạn kinh nguyệt

Rối loạn kinh nguyệt là tình trạng kinh nguyệt không đều, kinh nguyệt quá ngắn hoặc quá dài… Đây cũng chính là những dấu hiệu nhận biết của chứng rối loạn các hormone giới tính nữ và rối loạn nội tiết.

Chu kỳ rụng trứng không đều, nội tiết tố bất thường sẽ gây ra nhiều khó khăn trong việc thụ thai của người phụ nữ. Điều này dẫn đến vô sinh (nguyên nhân phổ biến)

Ngoài ra hiện tượng rối loạn kinh nguyệt cũng có thể xảy ra do sự viêm nhiễm nghiêm trọng của niêm mạc tử cung. Bệnh lý này khiến khả năng thụ thai giảm đi một cách rõ rệt.

• Vô kinh

Vô kinh là thuật ngữ chỉ tình trạng nữ giới không có chu kỳ kinh nguyệt. Trong trường hợp vô sinh nguyên phát, người phụ nữ sẽ không bao giờ thấy kinh. Đối với trường hợp vô kinh thứ phát, chu kình hành kinh bình thường của người phụ nữ bị gián đoạn trên dưới 4 tháng.

Không có kinh nguyệt hay vô kinh chính là dấu hiệu của việc không có trứng rụng. Quá trình thụ thai hoàn toàn không thể xảy ra khi trứng không rụng. Vì thể khả năng mắc chứng vô sinh của những người phụ nữ không có kinh nguyệt liên tiếp 6 tháng liền là rất cao.

• Thống kinh

Thống kinh chỉ tình trạng đau bụng dưới khi có kinh. Mức độ đau có thể nặng hoặc nhẹ tùy theo thể trạng của mỗi người. Đau bụng kinh xảy ra do máu lưu thông kém, bị ứ đọng gây đau vùng bụng. Cơn đau này xuất hiện chủ yếu ở vùng bụng dưới.

• Dịch tiết âm đạo bất thường

Dịch tiết âm đạo bất thường, âm đạo tiết ra dịch màu vàng hoặc dịch màu xanh kèm theo cảm giác ngứa rát, mùi hôi khó chịu… Đây chính là những dấu hiệu thường gặp của tình trạng viêm nhiễm hoặc những bệnh lý liên quan đến đường tình dục khác.

Trong trường hợp không sớm phát hiện và điều trị viêm nhiễm phụ kho hoặc điều trị không dứt điểm, nữ giới sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh vô sinh.

Chính vì thế, nếu nhận thấy âm đạo tiết dịch bất thường, nữ giới cần đến bệnh viện để tiến hành thăm khám sàng lọc những bệnh lý có thể xảy ta. Sau đó áp dụng những phương pháp điều trị thích hợp, làm giảm nguy cơ mắc bệnh vô sinh.

• Tuyến vú kém phát triển

Trong độ tuổi trưởng thành, tác động và những ảnh hưởng của tiết tố estrogen tồn tại trong cơ thể của người nữ khiến vùng ngực phát triển và nhanh chóng hoàn diện. Tuy nhiên nếu cơ thể thiếu nội tiết tố nữ estrogen, tuyến vú có thể chưa phát triển mặc dù đã quá 18 tuổi.

Ngoài ra, cơ thể thiếu nội tiết tố nữ estrogen cũng chính là nguyên nhân làm cản trở sự phát triển của buồng trứng, đồng thời làm giảm khả năng thụ thai.

• Những triệu chứng khác

Đau vùng chậu hoặc đau khi quan hệ tình dục có thể là triệu chứng báo hiệu của bệnh viêm vùng chậu, khối u xơ, tử cung gặp vấn đề… Trong khi đó những bệnh lý này chính là nguyên nhân khiến người phụ nữ bị vô sinh nếu không kịp thời chữa trị.

Biện pháp phòng ngừa bệnh vô sinh nữ

Để làm giảm nguy cơ mắc bệnh vô sinh nữ, bạn có thể lưu ý và áp dụng những biện pháp sau:

• Duy trì cân nặng ở mức an toàn, không thiếu cân hoặc thừa cân.
• Xây dựng và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, hợp lý và khoa học, thêm vào khẩu phần ăn uống mỗi ngày nhiều hoa quả tươi, rau xanh, thường xuyên sử dụng đậu nành và bổ sung vitamin cho cơ thể.
• Không sử dụng thuốc lá. Bởi những chất trong thuốc lá có khả năng tác động trực tiếp đến sức khỏe của thai nhi và chức năng sinh sản của người phụ nữ.
• Hạn chế sử dụng các chất kích thích, rượu bia.
• Dành nhiều thời gian thư giãn và nghỉ ngơi, tránh để cơ thể mệt mỏi, đầu óc căng thẳng, áp lực, luôn vui vẻ và giữ tinh thần được thoải mái. Điều này sẽ giúp chị em phụ nữ nâng cao chất lượng cuộc sống chăn gối.
• Khám sức khỏe định kỳ, thực hiện các xét nghiệm cần thiết nhằm phát hiện sớm các bệnh phụ khoa như u xơ tử cung, viêm nhiễm phụ khoa… Từ đó giúp điều trị kịp thời, ngăn ngừa phát sinh những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và khả năng sinh sản.

Bệnh vô sinh nữ được chẩn đoán như thế nào?

Những biện pháp được sử dụng để chẩn đoán bệnh vô sinh nữ gồm:

Hỏi bệnh

• Tìm hiểu triệu chứng lâm sàng.
• tìm hiểu tần suất giao hợp, khả năng và những khó khăn gặp phải.
• Tiền sử sản khoa mang thai, nạo phá thai, sinh đủ tháng hay sảy thai
• Tiền sử mắc những bệnh ngoại khoa và nội khoa, bệnh lý hiện tại và những loại thuốc đang sử dụng.
• Độ tuổi bắt đầu hành kinh, thời gian của mỗi chu kỳ, tính chất của kinh nguyệt, lượng kinh tiết ra nhiều hay ít, khi hành kinh có bị đau bụng kinh không.
• Tiền sử mắc những bệnh lý phụ khoa hoặc thực hiện các phẫu thuật, nhất là vùng tiểu cung.
• Tiền sử viêm nhiễm sinh dục và phương pháp điều trị.

Thăm khám

• Quan sát toàn thân: Quan sát tầm vóc và quan sát tính chất sinh dục phụ như lông, tóc, lông nách, lông mu, âm vật, môi bé, môi lớn, mức độ phát triển của vú…
• Khám phụ khoa: Gồm kiểm tra sự tiết sữa, khám và đánh giá mức độ phát triển của vú.
• Dùng mỏ vịt khám âm đạo để kiểm tra những tổn thương, bất thường về đường sinh dục, mức độ viêm nhiễm, mức độ phát triển của niêm mạc âm đạo, độ sạch, mức độ chế tiết của cổ tử cung.
• Thăm khám, kiểm tra âm đạo kết hợp với nắn bụng với mục đích phát hiện sự tồn tại của những khối u phụ khoa.

Xét nghiệm chẩn đoán

Sau khi đã tìm hiểu bệnh sử, triệu chứng lâm sàng và thăm khám, bác sĩ chuyên khoa sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện thêm một số xét nghiệm cần thiết như:

• Xét nghiệm hormone: Xét nghiệm nội tiết thai nghén (hCG), nội tiết sinh dục (progesteron, estrogen), nội tiết tố hướng sinh dục (FSH, LH)…
• Thăm dò phóng noãn: Tiến hành đo chỉ số sinh thiết nội mạc tử cung, chỉ số cổ tử cung, thân nhiệt cơ thể và chỉ số nhân đông.
• Chẩn đoán hình ảnh: Tiến hành siêu âm theo dõi sự phát triển nang noãn, siêu âm phụ khoa, chụp tuyến yên bằng X quang thường quy, chụp phim tử cung vòi trứng hoặc cắt lớp vi tính.
• Nội soi chẩn đoán và can thiệp: Tiến hành chẩn đoán những bất thường sinh dục, nội soi kiểm tra buồng trứng, nội soi gỡ dính vòi trứng, bơm thông vòi trứng, nội soi gỡ dính buồng trứng, đốt điểm buồng trứng…
• Xét nghiệm nhiễm sắc thể đồ: Thực hiện xét nghiệm nhiễm sắc đồ nhằm kiểm tra và phát hiện những bất thường di truyền.

Phương pháp điều trị bệnh vô sinh nữ

Vô sinh nữ là bệnh phụ khoa tương đối nguy hiểm xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Do đó, nữ giới cần sớm tiến hành thăm khám tại chuyên khoa để xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh. Đồng thời tìm kiếm và áp dụng phương pháp chữa bệnh thích hợp nhất, đạt hiệu quả cao.

Những phương pháp điều trị vô sinh nữ thường được áp dụng:

• Thay đổi lối sống: Giữ gìn cân nặng phù hợp, tăng cân hoặc giảm cân khi cần thiết, sinh hoạt lành mạnh, thường xuyên luyện tập thể dục thể thao, tăng cường vận động tránh uống rượu bia, không sử dụng thuốc lá, nên giữ đầu óc thoải mái, tránh căng thẳng hay lo lắng quá mức, áp dụng chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh tăng cường ăn nhiều trái cây tươi, đậu nành, rau xanh và những thực phẩm giàu vitamin.
• Sử dụng thuốc kích thích sự rụng trứng giúp thụ thai: Để kích thích sự rụng trứng giúp thụ thai, bác sĩ chuyên khoa có thể yêu cầu bạn sử dụng các loại hormone hoặc dùng các thuốc phù hợp như clomiphene citrate. Sử dụng thuốc giúp thụ thai được xác định là phương pháp điều trị chính cho những trường hợp bị vô sinh do rối loạn rụng trứng.
• Phẫu thuật: Tiến hành phẫu thuật mở ống dẫn trứng, giải quyết những vấn đề ở tử cung như vách ngăn tử cung, polyp nội mạc tử cung hoặc mô sẹo trong tử cung. Những bệnh lý này có thể được điều trị thông qua phẫu thuật tử cung, từ đó giúp hồi phục khả năng sinh sản của người phụ nữ.
• Phương pháp hỗ trợ sinh sản: Một số phương pháp hỗ trợ sinh sản có thể được áp dụng để điều trị vô sinh nữ như bơm tinh trùng vào trứng, thụ tinh ống nghiệm, bơm tinh trùng vào tử cung.

Vô sinh nữ là bệnh nguy hiểm do có khả năng làm ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng sinh sản của người phụ nữ và hạnh phúc của hai vợ chồng. Chính vì thế, khi nhận thấy những dấu hiệu bất thường hoặc không thể mang thai trong 6 tháng (dù đã sinh hoạt tình dục đều đặn và không dùng biện pháp tránh thai), nữ giới nên đến bệnh viện, khám bệnh cùng với bác sĩ chuyên khoa. Đồng thời thực hiện các xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán chính xác tình trạng và có hướng chữa trị phù hợp nhất.

Bài viết liên quan:

• Vô sinh ở nam giới: “Hiểu Đúng Bệnh – Chữa Đúng Cách”
• Khám vô sinh khi nào? Cần làm những xét nghiệm gì?