Ung thư đại tràng có mấy giai đoạn, dấu hiệu nhận biết như thế nào?

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CKII BÁC SĨ TRẦN THỊ HƯƠNG LAN

Trung tâm Thuốc dân tộc – Cơ sở TP Hồ Chí Minh

Đặt lịch

Việc xác định giai đoạn ung thư đại tràng sẽ giúp bác sĩ biết được mức độ nghiêm trọng của ung thư và đưa ra các biện pháp điều trị phù hợp. 

Ung thư đại tràng có mấy giai đoạn?

Nếu bạn được chẩn đoán mắc ung thư đại tràng, điều tiếp theo mà bác sĩ muốn xác định là giai đoạn ung thư. Giai đoạn ung thư sẽ mô tả mức độ nghiêm trọng hoặc mức độ lan rộng của ung thư, từ đó xác định được phương pháp điều trị tốt nhất.

Hệ thống TNM xác định giai đoạn ung thư đại tràng

Ung thư đại tràng được xác định dựa trên hệ thống TNM của Uỷ ban chung về Ung thư của Hoa Kỳ. Hệ thống này xem xét các yếu tố gồm:

+ Khối u nguyên phát (T)

Xem xét khối u ban đầu lớn như thế nào và liệu ung thư đã phát triển qua thành đại tràng hay lan sang các khu vực lân cận. Trong đó:

• TX: Khối u nguyên phát không thể được đánh giá
• T0: Không có bằng chứng về khối u nguyên phát
• Tis: Ung thư đại tràng giai đoạn sớm, liên quan đến lớp màng mô liên kết nhưng chưa mở rộng qua niêm mạc cơ
• T1: Khối u xâm lấn vào dưới niêm mạc (phát triển qua màng cơ nhẵn nhưng không xâm lấn vào lớp cơ)
• T2: Khối u đã phát triển qua lớp cơ của thành ruột
• T3: Khối u đã phát triển qua lớp lót bên ngoài của thành ruột
• T4: bao gồm T4a là tình trạng khối u xâm lấn phúc mạc nội tạng và T4b xâm lấn các cơ quan hoặc mô lân cận.

+ Hạch bạch huyết vùng (N)

Xem xét liệu ung thư đã lan đến những hạch bạch huyết gần đó hay chưa. Trong đó:

• NX: Các hạch bạch huyết khu vực không thể được đánh giá
• N0: Không có di căn đến hạch bạch huyết vùng
• N1: bao gồm N1a là tình trạng di căn đến 1 hạch bạch huyết vùng, N1b di căn đến 2-3 hạch bạch huyết vùng và N1c mô tả khối u ở gần dưới màng cứng, màng treo ruột, mô quanh trực tràng mà không có di căn đến hạch bạch huyết vùng
• N2: Di căn đến 4 hạch bạch huyết vùng trở lên. Bao gồm N2a là giai đoạn di căn đến 4-6 hạch bạch huyết vùng và N2b là tình trạng đến 7 hạch bạch huyết vùng hoặc nhiều hơn.

+ Di căn xa (M)

Xem xét liệu ung thư đã lan từ đại tràng sang các bộ phận khác của cơ thể, chẳng hạn như phổi hoặc gan hay chưa.

• M0: Không có di căn xa
• M1: gồm M1a là giai đoạn di căn xa đến 1 (hoặc nhiều hơn) vị trí và cơ quan xa hoặc di căn phúc mạc. M1b là tình trạng di căn ở 1 vị trí hoặc cơ quan mà không di căn phúc mạc. M1c là giai đoạn di căn đến phúc mạc hoặc cùng di căn đến các cơ quan.

Phân loại giai đoạn ung thư đại tràng

Ung thư đại tràng bao gồm 4 giai đoạn, cụ thể như sau:

+ Giai đoạn 0 (Tis, N0, M0)

Đây là ung thư đại tràng giai đoạn sớm, các tế bào bất thường được tìm thấy trong niêm mạc thành ruột. Điều này có nghĩa là nó không phát triển ra ngoài niêm mạc đại tràng.

+ Giai đoạn 1 (T1, N0, M0)

Ung thư đại tràng giai đoạn 1 cho thấy ung thư đã lan từ lớp trong cùng (niêm mạc) đến lớp tiếp theo là dưới niêm mạc đại tràng. Nhưng nó không lan đến các hạch bạch huyết vùng.

+ Giai đoạn 2

Ở giai đoạn 2, ung thư đại tràng đã tiến triển hơn, cụ thể khối u đã phát triển ra ngoài niêm mạc và lớp dưới niêm mạc. Ung thư đại tràng giai đoạn 2 chia làm 3 cấp bậc:

• 2a (T3, N0, M0): ung thư chưa lan đến hạch bạch huyết vùng hay các mô lân cận nhưng nó đã lan đến lớp bên ngoài của đại tràng.
• 2b (T4a, N0, M0): ung thư chưa lan đến các hạch bạch huyết nhưng nó đã phát triển qua lớp lớp ngoài của đại tràng đến phúc mạc nội tạng.
• 2c (T4b, N0, M0): ung thư không được tìm thấy ở các hạch bạch huyết gần đó nhưng nó đã phát triển qua lớp ngoài của đại tràng và lan đến các cơ quan, mô gần đó.

+ Giai đoạn 3

Ung thư đại tràng giai đoạn 3 được chia làm 3 cấp bậc:

• 3a: khối u đã phát triển đến hoặc qua lớp cơ của đại tràng và được tìm thấy trong các hạch bạch huyết gần đó. Tuy nhiên, nó không lan đến các cơ quan xa. Hoặc ung thư đã phát triển qua lớp niêm mạc đến lớp dưới niêm mạc, di căn đến ít nhất 4 nhưng không nhiều hơn 6 hạch bạch huyết vùng.
• 3b: khối u đã phát triển qua các lớp ngoài cùng của đại tràng và xâm lấn vào phúc mạc nội tạng hoặc các cơ quan, mô gần đó. Ung thư được tìm thấy trong 1-3 hạch bạch huyết gần đó. Hoặc khối u không phát triển qua lớp ngoài của đại tràng nhưng được tìm thấy trong 4 hạch bạch huyết vùng hoặc nhiều hơn. Ung thư cũng đã lan qua lớp niêm mạc đến lớp dưới niêm mạc, có thể lan đến lớp cơ và được tìm thấy trong 7 hạch bạch huyết vùng hoặc nhiều hơn.
• 3c: khối u đã phát triển vượt ra ngoài các lớp cơ và ung thư được tìm thấy trong 4 hạch bạch huyết vùng hoặc nhiều hơn. Nhưng không được tìm thấy trong các cơ quan hoặc vị trí xa.

+ Giai đoạn 4

Ung thư đại tràng giai đoạn 4 được chia làm 2 cấp bậc:

• 4a: ung thư đã xâm lấn qua thành đại tràng, di căn đến hạch bạch huyết vùng hoặc cơ quan lân cận. Ung thư cũng đã xâm lấn các cơ quan xa như phổi, gan, buồng trứng, hạch bạch huyết xa.
• 4b: ung thư đã lan đến 2 cơ quan xa hoặc nhiều hơn.

Ung thư đại tràng có biểu hiện gì?

Ung thư đại tràng được đặc trưng bởi các triệu chứng như:

• Giảm cân không rõ lý do: giảm cân đột ngột là triệu chứng của nhiều loại ung thư, trong đó có ung thư đại tràng. Đầu tiên, các tế bào ung thư không chỉ sử dụng nhiều năng lượng mà còn giải phóng các chất để làm thay đổi cách thức chuyển hóa năng lượng, dẫn đến giảm cân. Một nguyên do khác là do tế bào ung thư phát triển dẫn đến tắc nghẽn đại tràng, sự thay đổi thói quen đại tiện có thể gây giảm cân không rõ lý do.
• Mệt mỏi: tương tự như giảm cân đột ngột, các tế bào ung thư sử dụng nhiều nguồn năng lượng hoặc do tình trạng mất máu quá nhiều.
• Đau bụng: đây là triệu chứng phổ biến của nhiều tình trạng khác như trĩ hoặc hội chứng ruột kích thích. Tuy nhiên, nếu đau bụng nghiêm trọng và kéo dài thì đó có thể là do ung thư đại tràng. Đau bụng thường xảy ra ở vùng bụng dưới, kèm theo triệu chứng đầy hơi, chướng bụng.
• Máu trong phân: vào giai đoạn đầu máu trong phân có thể không thể nhìn bằng mắt thường, phải cần tới xét nghiệm máu ẩn trong phân để xác định. Nhưng trong giai đoạn ung thư tiến triển, người bệnh có thể nhận thấy máu trên giấy vệ sinh hoặc phân có màu đen như bã cà phê do máu khô lại.
• Thay đổi thói quen đại tiện: ung thư đại tràng có thể ảnh hưởng đến chức năng của đại tràng như hấp thụ nước, chất dinh dưỡng và loại bỏ chất thải. Do đó, người bệnh ung thư đại tràng thường nhận thấy phân lỏng, tiêu chảy, đôi khi xen kẽ với táo bón.

Các dấu hiệu của ung thư đại tràng đôi khi dễ bị nhầm lẫn với các tình trạng khác của đường tiêu hóa, dẫn đến việc phát hiện ung thư muộn. Cho nên, nếu nhận thấy những dấu hiệu hoặc sự thay đổi trong thói quen đại tiện, người bệnh tốt nhất nên thăm khám với bác sĩ để xác định nguyên nhân gây bệnh. Ung thư đại tràng trong giai đoạn sớm hoàn toàn có thể điều trị thành công.

Bài viết trên đây chỉ mang tính chất tham khảo, ThuocDanToc.vn không đưa ra lời khuyên, chẩn đoán hay phương pháp điều trị thay thế bác sĩ chuyên môn.