Cây chó đẻ răng cưa

Đặt lịch hẹn

×

Cây chó đẻ răng cưa

Cây chó đẻ răng cưa

Đặt lịch

Cây chó đẻ răng cưa còn có tên gọi khác là cây chó đẻ, diệp hạ châu, thường được trồng nhiều ở nước ta, có tác dụng chữa các bệnh lý về gan, thận, ngoài ra còn có tác dụng chữa bệnh sốt rét thường gặp. Bạn đọc cần lưu ý một số điều khi sử dụng dược liệu này làm thuốc điều trị bệnh.

Thông tin về cây chó đẻ răng cưa

1. Tên gọi

• Tên gọi khác: Cây chó đẻ, diệp hạ châu, diệp hạ châu trắng. Tên Hán Việt: trân châu thảo, diệp hậu châu, nhật khai dạ bế
• Tên khoa học: Phyllanthus Urinaria
• Họ: Thuộc họ Thầu dầu (Phyllanthaceae)

2. Đặc điểm sinh thái:

+ Mô tả:

Cây có đẻ răng cưa là cây thân thảo thường sống một năm hoặc hơn một năm. Khi trưởng thành cây cao khoảng 80 cm. Thân cây có nhiều nhánh nhỏ. Lá có hình trứng, phiến lá mỏng, xếp thành 2 dãy song song. Cây có hạt tròn xếp thành một hàng dưới lá.

Cây chó đẻ răng cưa có thể phân thành 3 loại chính: Cây chó đẻ thân xanh, cây chó đẻ xanh đậm và cây có đẻ thân đỏ.

+ Phân bố:

Cây chó đẻ răng cưa được trồng nhiều ở các nước khu vực Đông Á như: Đài Loan, Trung Quốc, Lào, Thái Lan, Malaysia, Ấn Độ,… Ở Việt Nam, thường được thấy cây ở ven đường, vùng đất bỏ hoang và dọc cánh đồng.

3. Bộ phận dùng, thu hái, chế biến, bảo quản

+ Bộ phận dùng: Sử dụng lá, cành và hạt.

+ Thu hái: Thu hái vào mùa hè thu.

+ Chế biến: Sau khi thu hoạch cây chó đẻ răng cưa, đem phơi khô dưới ánh nắng mặt trời, bẻ thử cành khô giòn là được. Đem lượng cây phơi khô đó xao khô để sử dụng và bảo quản thuốc được lâu dài.

+ Bảo quản: Bảo quản cây đã phơi khô ở nhiệt độ phòng, tránh ánh nắng trực tiếp, thuốc rất dễ lên móc, vì vậy, cần đóng kín gói sau khi sử dụng.

4. Thành phần hóa học

Trong cây chó đẻ răng chưa có chứa các thành phần như: Flavonoit, Alkaloid Phyllanthin; các hợp chất Hypophyllanthin, Nirathin, Phylteralin, Tritequen, Tamin, Axit hữu cơ, Phenol, Lignam,…

5. Tính vị

Cây chó đẻ răng cưa có vị đắng và ngọt, có tính mát.

6. Quy kinh

Chưa quy vào bất kỳ kinh nào.

7. Tác dụng dược lý

+ Theo nghiên cứu dược lý hiện đại: 

Các thành phần có trong cây chó đẻ răng cưa có tác dụng:

• Axit phenolic và Flavonoit có tác dụng kháng khuẩn, kháng nấm.
• Coderaxink được sử dụng để bào chế thuốc nhỏ mắt và thuốc mỡ tra mắt.
• Khi dược bào chế vào dược liệu điều trị bệnh, cây chó đẻ răng cưa có tác dụng kháng khuẩn, nấm, mốc gây bệnh.

+ Theo Y học cổ truyền:

Trong dân gian, cây chó đẻ răng cưa được sử dụng để làm dược liệu có tác dụng điều trị viêm gan B, chống virus gây hại, chữa nhiễm trùng, suy thận, suy gan. Ngoài ra còn có tác dụng chữa rắn cắn, bệnh của phụ nữ sau khi sinh.

8. Liều dùng, cách dùng

Dùng cây có đẻ răng cưa ở dạng khô: Sử dụng khoảng 40 gram, sắc lấy nước uống và sử dụng mỗi ngày 3 lần.

Đối với cây chó đẻ răng cưa tươi: Sử dụng khoảng 40 – 80 gram cho mỗi lần dùng.

9. Bài thuốc

Dưới đây là các bài thuốc sử dụng cây chó đẻ răng cưa để điều trị các bệnh về thận, gan, đường ruột, bệnh ngoài da,… bạn đọc có thể tham khảo:

• Bài thuốc điều trị bệnh viêm gan B: Sử dụng 30 gram cây chó đẻ răng cưa, 8 gram chi từ, sài hồ, hạ khô thảo và nhân trần mỗi thứ 12 gram đem xao khô. Sắc một thang thuốc trên lấy nước uống và sử dụng trong ngày, có thể chia làm các phần nhỏ để dễ uống.
• Bài thuốc điều trị viêm gan do virus: Sử dụng 20 gram cây chó đẻ răng cưa xao khô, 50 gram đường. Đem sắc 3 lần nước, chia thành 4 lần uống mỗi ngày.
• Bài thuốc điều trị viêm gan siêu vi: Sử dụng 16 gram cây chó đẻ răng cưa, 16 gram nhân trần nam, 12 gram thổ phục linh, 8 gram hậu phác, 4 gram vỏ bưởi. Đem sắc lấy nước uống và sử dụng hằng ngày.
• Bài thuốc điều trị bệnh chàm mãn tính (eczema): Sử dụng cây chó đẻ răng cưa còn tươi, vò nát rồi đem xát vào vùng bị chàm. Thực hiện liên tục cho đến khi có dấu hiệu thuyên giảm.
• Bài thuốc điều trị sơ gan cổ trướng: Sắc 100 gram cây chó đẻ răng cưa đã xao khô và 150 gram đường, có thể chia làm các phần nhỏ và sử dụng mỗi ngày, nên uống liên tục từ 30 – 40 ngày để đem lại hiệu quả đáng kể.
• Bài thuốc điều trị suy gan: Sử dụng 20 gram cây chó đẻ răng cưa và 20 gram cam thảo đất đã xao khô, đem sắc lấy nước và uống hằng ngày.
• Bài thuốc điều trị sỏi thận: Sắc cây chó đẻ răng cưa lấy nước uống, có thể sử dụng thay thế nước trà. Sử dụng trong vòng từ 1 – 3 tháng sẽ đem lại tác dụng điều trị sỏi thận, tác dụng lợi tiểu.
• Bài thuốc điều trị bệnh sốt rét: Sắc 600 ml nước cùng với 8 gram cây chó đẻ răng cưa; dây hà thủ ô, thường sơn, lá mãng cầu tươi, dây gắm, thảo quả mỗi loại 10 gram; dây cóc, hạt cau, ô mai mỗi loại 4 gram. Sắc đến khi còn 1/3 lượng nước, chia làm 2 lần uống sử dụng mỗi ngày. Trường hợp cơn sốt không có dấu hiệu thuyên giảm, có thể cho thêm 10 gram sài hồ.
• Bài thuốc trị mụn nhọt ở trẻ em: Sử dụng cây chó đẻ răng cưa đã được rửa sạch, đem giã nát và sử dụng thêm một ít muối, pha loãng với một lượng nước sôi để nguội để uống hằng ngày. Nếu khó uống, có thể hòa một ít đường cho trẻ dễ uống. Phần bã còn lại, sử dụng đắp vào vùng da bị tổn thương.
• Bài thuốc sử dụng cây chó đẻ để giảm cân: Sắc 2 lít nước cùng với 100 gram cây có đẻ rằn cưa phơi khô. Sử dụng duy trì trong khoảng 20 – 30 ngày. Lưu ý, không được sử dụng để giảm cân trong thời gian dài.

10. Lưu ý

Trong quá trình sử dụng cây chó đẻ răng cưa làm dược liệu để điều trị bệnh, bạn đọc cần lưu ý một số điểm dưới đây khi sử dụng dược liệu này. Mặc dù, cây có đẻ răng cưa có nhiều công dụng điều trị bệnh nhưng vẫn ẩn chứa các tác dụng phụ:

• Không sử dụng cho các đối tượng dị ứng hoặc mẫn cảm với các thành phần có trong dược liệu
• Không được sử dụng cây chó đẻ làm nước uống hàng ngày để phòng chống bệnh. Bởi, đối với cơ thể khỏe mạnh khi sử dụng quá nhiều dễ dẫn đến mất cân bằng chức năng gan mật, xơ gan, gây tổn thương đến gan, nếu lạm dụng có thể dẫn đến nguy cơ làm phá vỡ hồng huyết cầu.
• Thận trọng sử dụng cho các đối tượng mắc phải bệnh huyết áp thấp.
• Phụ nữ có dự định sinh con hoặc đang mang thai cần thận trọng khi dùng, bởi cây có đẻ có thể làm co mạch máu và cơ trơn tử cung, có thể dẫn đến vô sinh. Tốt nhất, bạn đọc nên hỏi ý kiến tham vấn từ bác sĩ, không được tự ý sử dụng.

Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Bạn đọc cần tham khảo ý kiến tham vấn từ chuyên môn khi sử dụng các bài thuốc từ dược liệu này. Cây có đẻ răng cưa không thay thế các thuốc đặc hiệu, vì vậy, bệnh nhân cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.