Thuốc Acyclovir có công dụng gì?

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ BÁC SĨ NGUYỄN THỊ NHUẦN

Trung tâm Thuốc dân tộc – Nguyễn Thị Định – Hà Nội

Đặt lịch

Acyclovir là một dạng thuốc chống virus được chỉ định dùng cho bệnh nhân nhiễm herpes, varicella, zona, thủy đậu,…Thuốc được bào chế ở dạng viên nén, viên nang hoặc bột, hỗn dịch, thuốc mỡ. Tùy từng tình trạng bệnh lý, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh sử dụng loại thuốc Acyclovir phù hợp.

Thông tin về thuốc Acyclovir

Acyclovir là thuốc chống virus được dùng phổ biến hiện nay. Cơ chế hoạt động của thuốc dựa trên sự tác động của enzyme từ virus và tế bào, chuyển hóa Acyclovir thành dạng có hoạt tính được gọi là aciclovir triphosphat.

Sau đó, aciclovir triphosphat sẽ thực hiện nhiệm vụ ức chế quá trình tổng hợp và phát triển của virus, quá trình này không ảnh hưởng đến hoạt động của những tế bào bình thường khác. Acyclovir thường được dùng để chống herpes simplex, varicella zoster.

Ngoài ra, thuốc còn có chống lại một số virus khác không có thymidine kinase như epstein barr, cytomegalovirus,…Tuy nhiên cơ chế hoạt động chống những dạng virus này vẫn chưa có nghiên cứu cụ thể.

Hiện nay, thuốc Acyclovir được bác sĩ chỉ định cho bệnh nhân gặp vấn đề về nhiễm trùng gây ra bởi virus. Cụ thể như:

• Điều trị giai đoạn đầu và phòng tái phát bệnh do nhiễm virus herpes tuýp 1, 2 trên da và niêm mạc, viêm não do herpes.
• Điều trị bệnh zona thần kinh cấp tính.
• Điều trị herpes sinh dục, giúp cải thiện tình trạng bệnh, giảm nguy cơ tái phát.
• Bệnh thủy đậu gây xuất huyết, thủy đậu ở đối tượng bệnh nhân bị suy giảm hệ miễn dịch hoặc ở trẻ sơ sinh.

Acyclovir kháng virus nhưng sẽ không thể điều trị khỏi những bệnh có liên quan đến tình trạng nhiễm trùng. Trường hợp bệnh nhân bị virus gây bệnh nhiễm trùng, can thiệp dùng thuốc vẫn không hoàn toàn loại bỏ được chúng. Virus vẫn tiếp tục tồn tại trong cơ thể và tái phát.

Sử dụng Acyclovir nhằm mục đích giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh, kéo dài thời gian giữa các đợt bùng phát, thúc đẩy tổn thương mau chóng hồi phục, không lan rộng. Ngoài ra, thuốc còn giúp người bệnh giảm đau và ngứa ngáy, kiểm soát tình trạng lây lan virus giữa các bộ phận trên cơ thể, phòng nguy cơ nhiễm trùng.

Chỉ định sử dụng thuốc Acyclovir

Thuốc Acyclovir được chỉ định cho những trường hợp nhiễm virus herpes, HSV, varicella zoster. Cụ thể như sau:

• Điều trị nhiễm virus herpes simplex tuýp 1, 2 lần đầu và giai đoạn bệnh tại phát tại các vị trí như niêm mạc da, viêm miệng lợi, viêm bộ phận sinh dục, viêm màng não, viêm não, viêm giác mạc ở mắt.
• Dụ phòng tình trạng nhiễm HSV tại niêm mạc da, trong trường hợp da tái tạo mỗi năm 6 lần, viêm giác mạc tái phát mỗi năm 2 lần, hoặc cho đối tượng phải giải phẫu mắt điều trị bệnh.
• Điều trị tình trạng nhiễm virus varicella zoster gây zona thần kinh, dự phòng biến chứng zona mắt, bệnh thủy đậu cho người mang thai, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 1 tuổi, biến chứng thủy đậu gây viêm phổi,…

Tùy vào từng bệnh lý, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh sử dụng thuốc phù hợp. Để tránh các tác dụng phụ không mong muốn, bạn đọc không nên tự ý sử dụng thuốc Acyclovir. Tuân thủ liều lượng được hướng dẫn để có kết quả điều trị an toàn, hiệu quả nhất.

Liều dùng thuốc Acyclovir

Liều dùng được cung cấp dưới đây không thể thay thế cho chỉ định của bác sĩ, chuyên gia y tế. Bạn đọc nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng. Nhằm đảm bảo đúng thuốc, đúng liều giúp bệnh mau chóng cải thiện, bảo vệ sức khỏe và hạn chế rủi ro cho cơ thể.

Dưới đây là liều dùng cơ bản được thông tin từ nhà sản xuất:

1. Dạng uống

Điều trị cho trường hợp nhiễm trùng herpes simplex:

• Liều cho người trưởng thành mỗi lần dùng 200mg, trường hợp suy giảm miễn dịch uống gấp đôi. Mỗi ngày dùng 5 lần, cách nhau 4 tiếng đồng hồ, uống liên tục trong 5 – 10 ngày.
• Trẻ em trên 2 tuổi có thể dùng liều bằng với người trưởng thành, riêng trẻ dưới 2 tuổi nên giảm một nửa so với người lớn.
  

  

Điều trị phòng ngừa tái nhiễm herpes simplex:

• Dùng cho người đang gặp vấn đề suy giảm miễn dịch, người ghép cơ quan có sử dụng thuốc giảm miễn dịch, bệnh nhân HIV, người trị bệnh bằng hóa trị. Liều dùng thường là 200mg đến 400mg, mỗi ngày uống 4 lần.
• Trẻ em trên 2 tuổi áp dụng liều như người trưởng thành, trẻ nhỏ dưới 2 tuổi giảm ½ liều lượng của người lớn.

Điều trị bệnh thủy đậu và zona thần kinh:

• Người lớn dùng thuốc ngày 5 lần, mỗi lần 800mg, uống liên tục trong vòng 1 tuần.
• Trẻ em mắc bệnh varicella uống mỗi ngày 4 lần, mỗi lần 200mg/kg, tối đa chỉ 800mg. Uống liên tục trong 5 ngày.
• Trẻ em dưới 2 tuổi mỗi ngày dùng 4 lần, mỗi lần không quá 200mg, trẻ em trong độ tuổi 2-5 uống ngày 4 lần, mỗi lần 400mg. Trẻ em trên 6 tuổi dùng liều tương tự người lớn, uống ngày 4 lần, mỗi lần 800mg.

2. Dạng tiêm – truyền tĩnh mạch

Điều trị cho đối tượng nhiễm herpes simplex bị suy giảm miễn dịch, herpes sinh dục nặng hoặc bệnh zona thần kinh. Sử dụng thuốc theo thể trọng, 5mg/kg. Tiêm cách 8 tiếng một lần trong 5 – 7 ngày. Trường hợp suy giảm miễn dịch do nhiễm varicella zoster, viêm màng não do herpes simplex liều lượng tăng gấp đôi.

Đối tượng trẻ sơ sinh tới 3 tháng tuổi nhiễm virus herpes simplex tiêm cách 8 giờ một lần, 10mg/kg. Trẻ em từ 3 tháng đến 1 tuổi 250mg mỗi một mét vuông da bị bệnh, mỗi 8 giờ tiêm một lần, liên tục trong 5 ngày. Trường hợp suy giảm miễn dịch, viêm não do virus herpes và varicella sử dụng gấp đôi, liều tiêm 500mg một mét vuông da. Bệnh nhân viêm màng não thường sử dụng trong vòng 10 ngày.

3. Dạng bôi da

Thuốc được dùng điều trị tình trạng nhiễm virus herpes simplex ở môi và bộ phận sinh dục lần đầu hoặc tái phát. Trường hợp tổn thương xảy ra ở miệng, âm đạo, người bệnh phải sử dụng liều toàn thân. Tình trạng zona thần kinh cũng dùng liều tương tự.

Sử dụng thuốc Acyclovir bôi trực tiếp lên vị trí da bị tổn thương mỗi 4 giờ một lần, dùng mỗi ngày 5-6 lần liên tục trong khoảng 5 đến 7 ngày. Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ ngay từ khi triệu chứng mới xuất hiện. Trường hợp thuốc mỡ tra mắt, ngày bộ 5 lần trong ít nhất 3 ngày.

Tham khảo thêm: Các giai đoạn của zona thần kinh và cách xử lý

Cách sử dụng thuốc Acyclovir

Bác sĩ điều trị sẽ hướng dẫn người bệnh cách dùng thuốc Acyclovir theo từng dạng uống, tiêm hoặc bôi. Cơ bản như sau:

• Dạng thuốc uống: Người bệnh có thể được hướng dẫn uống thuốc kèm thức ăn hoặc không kèm thức ăn. Mỗi ngày uống từ 2 – 5 lần theo chỉ định, nên uống nhiều nước khi uống thuốc.
• Dạng thuốc tiêm: Thực hiện bởi người có chuyên môn.
• Dạng thuốc bôi: Dùng ngoài da, không sử dụng thuốc bôi theo đường uống. Mỗi ngày dùng khoảng 5 lần, thoa cách nhau 4 tiếng, bỏ qua liều ban đêm. Người bệnh có thể được chỉ định sử dụng thuốc liên tục trong 5 ngày. Sau đó dùng thêm 5 ngày nữa theo hướng dẫn đến khi vết thương phục hồi hoàn toàn.

Thuốc có hiệu quả nhất khi người bệnh sử dụng ngay khi triệu chứng đầu tiên bắt đầu xuất hiện theo chỉ định của bác sĩ. Việc bạn trì hoãn điều trị sẽ khiến cho thuốc phát huy tác dụng không hiệu quả. Tùy theo tình trạng sức khỏe, độ tuổi, khả năng đáp ứng điều trị của mỗi người bác sĩ sẽ có hướng dẫn cụ thể, phù hợp.

Sử dụng cho đến khi kết thúc phác đồ điều trị. Tuyệt đối không tự ý thay đổi liều dùng, bỏ qua hoặc ngưng sử dụng thuốc sớm khi triệu chứng mới vừa thuyên giảm, điều này có thể khiến tình trạng viêm nhiễm virus nghiêm trọng, dễ tái phát. Tuân thủ theo chỉ định điều trị từ bác sĩ chuyên khoa để có kết quả điều trị tốt nhất.

Chống chỉ định sử dụng Acyclovir

Không sử dụng thuốc Acyclovir trong trường hợp bệnh nhân mẫn cảm với bất kỳ thành phần nào có trong thuốc. Phụ nữ đang mang thai, đang cho con bú nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng. Thận trọng khi sử dụng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

1. Tác dụng phụ của thuốc Acyclovir

Trong quá trình sử dụng thuốc Acyclovir người bệnh có thể gặp phải một số tác dụng phụ tương ứng với các dạng thuốc bôi, tiêm, uống. Trong đó, có thể kể đến một số vấn đề như:

• Người bệnh có thể bị đau đầu, hoa mắt chóng mặt khi điều trị bằng thuốc,
• Xảy ra hiện tượng tiêu chảy, đau bụng, cơ thể mệt mỏi.
• Tiêu hóa không ổn định, cảm giác buồn nôn, nôn.
• Buồn ngủ, dị ứng ngứa ngáy ngoài da, nổi mẩn, sốt cao kéo dài.
  

  

Nhanh chóng đưa bệnh nhân đến gặp bác sĩ nếu nhận thấy những phản ứng nặng nề hơn như:

• Triệu chứng bệnh não, rối loạn chức năng gan.
• Rối loạn hệ thống máu, bạch huyết, cơ thể xuất hiện tình trạng thiếu máu.
• Khó thở, tức ngực, không ổn định thần kinh, rối loạn tâm thần.
• Cơ thể co giật, động kinh, yếu ớt, chân tay run rẩy, xuất hiện ảo giác.
• Sốc phản vệ, rối loạn hệ miễn dịch, mẩn ngứa, rối loạn chức năng thận, tiết niệu, rụng tóc.
• Phù mạch, sưng tấy tay chân, mặt, mắt, họng.

Để giảm thiểu tác dụng phụ không mong muốn, người bệnh nên tuân thủ theo hướng dẫn sử dụng của bác sĩ. Không tự ý thay đổi liều lượng khi chưa được yêu cầu. Nhanh chóng thông báo với bác sĩ khi cơ thể có những dấu hiệu bất thường để được xử lý, điều chỉnh liều lượng điều trị phù hợp hơn.

2. Xử lý khi quá liều, quên liều

Trong trường hợp khẩn cấp, bạn nên nhanh chóng thông báo đến trung tâm cấp cứu hoặc cơ sở y tế gần nhất khi sử dụng quá liều. Các triệu chứng khi quá liều thường gặp như lo lắng, động kinh, mệt mỏi cơ thể, mất ý thức, phù nề chi, khó tiểu,….

Trường hợp quên liều nên sử dụng càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, không nên sử dụng nếu gần đến giờ của liều tiếp theo, không dùng gấp đôi bù cho liều quên. Lúc này bạn có thể bỏ qua liều quên và dùng liều tiếp theo như lịch cố định bình thường.

Thận trọng khi sử dụng thuốc

Một số vấn đề cần lưu ý trước khi sử dụng thuốc:

• Chống chỉ định sử dụng nếu bạn là người có cơ địa dị ứng với thành phần acyclovir, valacyclovir hay bất kỳ thành phần nào của thuốc.
• Thận trọng nếu bạn đang mắc bệnh thận. Bởi Acyclovir được đào thải thông qua thận. Trường hợp mắc bệnh ở cơ quan này cần có liều lượng phù hợp theo chỉ định của bác sĩ.
• Điều chỉnh liều dùng cho bệnh nhân cao tuổi, đang gặp vấn đề về thận như suy thận. Tránh tình trạng tác dụng phụ của thuốc gây độc cho hệ thần kinh của người bệnh.
• Thuốc dạng bôi chỉ dùng ngoài da, không dùng cho giác mạc, niêm mạc. Bệnh nhân có thể gặp phải kích ứng không mong muốn nếu bôi thuốc vào niêm mạc miệng, âm đạo.

Điều trị bệnh nhiễm virus ngay khi cơ thể có triệu chứng khởi phát bằng thuốc Acyclovir có hiệu quả cao hơn khi bệnh đã diễn ra một thời gian. Trường hợp phụ nữ mang thai và cho con bú chưa có nghiên cứu chỉ ra những rủi ro cụ thể. Tuy nhiên chị em nên thận trọng trước khi dùng, tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo thai kỳ khỏe mạnh.

Tương tác thuốc Acyclovir

Thuốc Acyclovir có thể xảy ra hiện tượng tương tác khi gặp phải các thuốc sau:

• Thuốc kháng sinh chống nấm.
• Thuốc kháng sinh một số loại aminoglycoside như amikacin, gentamicin, kanamycin,…
• Aspirin, thuốc NSAID điển hình như ibuprofen, naproxen.
• Thuốc cyclosporine, pentamidine, probenecid, tacrolimus,…
• Thuốc điều trị nhiễm HIV/AIDS,…

Thuốc Acyclovir có thể phản ứng tương tác khi gặp thức ăn, thức uống không phù hợp. Tham khảo ý kiến bác sĩ về việc xây dựng chế độ dinh dưỡng, tương tác thuốc xảy ra khi dùng rượu bia hay thuốc lá.

Bên cạnh tương tác thuốc với thuốc, thuốc với thức ăn, thức uống, Acyclovir còn có thể phản ứng với cả tình trạng sức khỏe của người bệnh. Do đó, hãy báo với bác sĩ nếu bạn gặp các vấn đề như mất nước, bệnh thận, hệ thần kinh,…

Cách bảo quản Acyclovir

Bảo quản thuốc ở nhiệt độ phòng bình thường, không để thuốc ở nơi bị ẩm hoặc có ánh nắng trực tiếp chiếu vào. Sử dụng bì kín để đựng thuốc, tránh để thuốc ở phòng tắm hoặc ngăn đá tủ lạnh. Mỗi dạng thuốc sẽ có phương pháp bảo quản riêng. Do đó bạn nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trên hộp thuốc hoặc nhận sự chỉ dẫn của y bác sĩ, dược sĩ.

Để thuốc xa tầm với của trẻ em và vật nuôi. Không nên vứt thuốc vào bồn cầu, đường ống nước nếu không được yêu cầu thực hiện. Nếu thuốc quá hạn hoặc không sử dụng tiếp tục nên vứt thuốc đúng cách. Tham khảo người có chuyên môn về vấn đề này để đảm bảo an toàn sức khỏe, môi trường sống.

Giá bán thuốc Acyclovir và nơi mua

Tìm mua thuốc ở cửa hàng phân phối chính hãng để đảm bảo an toàn sức khỏe. Tùy theo từng dạng cụ thể thuốc sẽ có mức giá khác nhau. Tham khảo mức giá thường thấy trên thị trường hiện nay:

• Với thuốc Acyclovir 200g stada giá tham khảo 32.000 VNĐ cho một hộp 5 vỉ, mỗi vỉ có 5 viên.
• Với thuốc Acyclovir 400g stada giá tham khảo 88.000 VNĐ hộp 7 vỉ, mỗi vỉ 5 viên.
• Với thuốc Acyclovir 800g DHC giá tham khảo 110.000 VNĐ hộp 6 vỉ, vỉ 10 viên.
• Với thuốc Acyclovir 800g stada giá tham khảo 140.000 VNĐ hộp 7 vỉ, vỉ 5 viên.
• Với thuốc Acyclovir dạng cream giá tham khảo 7.000 VNĐ tuýp 5g.
  

  

Nên dùng thuốc Acyclovir theo chỉ định của bác sĩ. Lưu ý không tự ý thay đổi liều lượng, tăng – giảm hoặc ngừng sử dụng khi chưa được bác sĩ hướng dẫn. Không kết hợp tùy tiện nhiều loại thuốc với Acyclovir để giảm nguy cơ tương tác. Nếu trong quá trình sử dụng, bạn đọc gặp phải tác dụng phụ nên thông báo với bác sĩ để được tư vấn hỗ trợ. Trường hợp nặng nên cấp cứu nhanh chóng để tránh các rủi ro không mong muốn cho sức khỏe, tính mạng.