Đặt lịch hẹn

×

Uy linh tiên

Uy linh tiên

Đặt lịch

Uy linh tiên được xem là thảo dược quý ở Trung Quốc. Dược liệu này có vị cay, mặn, tính ôn, ít độc hoặc hầu như không, được quy vào kinh Bàng quang. Sử dụng phần rễ và thân dây để làm thuốc chữa một số bệnh lý như: viêm khớp dạng thấp, đau dây thần kinh, hóc xương cá, đau nhức,…

Tìm hiểu về dược liệu uy linh tiên

1. Tên gọi – Chủng loại

• Tên gọi khác: Mộc thông, Dây ruột gà
• Tên khoa học: Clematis chinensis Osbeck
• Họ: Thuộc họ Mao Lương (Ranunculaceae)

2. Đặc điểm sinh thái

+ Mô tả:

Cây uy linh tiên là loại cây mọc trườn. Lá có hình trái xoan có mũi nhọn, có cuống lá dài bằng phiến, khi khô lá chuyển sang màu đen. Hoa nhỏ có màu trắng, mọc thành cụm ở nách lá. Quả có hình bầu dục, lông mềm.

+ Phân bố:

Cây uy linh tiên được trồng nhiều ở các tỉnh thuộc nước Trung Quốc. Dược liệu này được di thực vào nước ta từ khá sớm, nhưng không được phân bố nhiều bằng Trung Quốc, chỉ tìm thấy rải rác ở các tỉnh miền Bắc, tại những bụi rậm như: Cao Bằng, Lạng Sơn, Lào Cai, Hà Giang,…

3. Bộ phận dùng, thu hái, chế biến, bảo quản

+ Bộ phận dùng:

Sử dụng phần thân dây và rễ của cây uy linh tiên để làm thuốc.

+ Thu hái:

Thu hái quanh năm, thu hoạch tốt nhất là vào mùa thu.

+ Chế biến:

Rửa sạch những rễ và thân dây thu hoạch về bằng nước sạch để loại bỏ đất, cát, tạp chất cồn dính phải. Để thật ráo nước rồi thái từng đoạn mỏng, sau đó đem phơi khô dưới 3 – 4 ngày nắng, có thể đem sao vàng để dùng hoặc bảo quản được tốt hơn.

+ Bảo quản:

Bảo quản trong bọc kín, tránh ẩm móc.

4. Thành phần hóa học

Cây uy linh tiên có chứa các chất sau:

• Anemonin
• Anemonol
• Sterol
• Saponin
• Phenol
• Oleanolic acid
• Đường

5. Tính vị

Uy linh tiên có vị cay, mặn, có tính ôn.

Ngoài ra, trong các sách còn ghi nhận được:

• Vị đắng, tính ôn, không độc (sách Khai bảo bản thảo)
• Vị đắng, cay, tính ôn, ít độc (sách Bản kinh phùng nguyên)

6. Quy kinh

Uy linh tiên được quy vào kinh Bàng quang.

7. Tác dụng dược lý

+ Theo nghiên cứu dược lý hiện đại

Trong nền dược lý hiện đại. uy linh tiên có tác dụng:

• Kháng histamin
• Lợi mật
• Trị hóc xương cá
• Chống thùy say tuyến yên thiếu máu cơ tim
• Chống thiếu oxy
• Ức chế một số vi khuẩn như gram âm, gram dương và nấm

+ Theo Y học cổ truyền

Trong Đông y, uy linh tiên được chủ trị để trị các bệnh lý như:

• Phong tê thấp
• Đau nhức
• Có tác dụng lợi tiểu
• Hóc xương cá
• Cơ gân co giật
• Đau dây thần kinh

8. Cách dùng – Liều dùng

Dùng thuốc uy linh tiên một mình hoặc cùng với các vị thuốc khác. Sử dụng để sắc lấy nước uống hoặc tán thành bột mịn, thêm một ít mật rồi hoàn làm viên.

Sử dụng 6 – 12 gram mỗi ngày.

9. Bài thuốc

Dưới đây là các bài thuốc sử dụng uy linh tiên và một số vị thuốc khác trong Đông y học cổ truyền:

Bài thuốc chữa đau khớp, đau lưng và gối do phong thấp:

• Dùng uy linh tiên tán thành bột mịn, sử dụng 3 – 6 gram/ lần cùng với rượu ấm. Uống mỗi ngày 2 lần.
• Dùng uy kinh tiên, phụ tử, khương hoạt, quế chi mỗi loại 6 gram sắc lấy nước uống.
• Dùng uy linh tiên, đương quy, quế tâm với liều lượng bằng nhau sắc cùng với nước để dùng mỗi ngày.

Bài thuốc chữa đau khớp, tay chân co quắp:

Dùng uy linh tiên, tần giao, nhũ hương, đào nhân, độc hoạt, xuyên khung, phòng kỷ, bạch chỉ, hải phong đằng, hoàng bá mỗi vị 12 gram, đem sắc lấy nước uống mỗi ngày.

Bài thuốc chữa đau bao tử nặng:

Sắc 10 gram uy linh tiên, lọc bỏ phần bã chỉ lấy phần nước, cho một quả trứng gà sống vào, khuấy đều để uống.

Bài thuốc chữa hóc xương cá:

• Dùng 10 gram uy linh tiên cùng với 3 gram sa nhân. Đem hai vị thuốc trên sắc lấy nước, khi nước cô đặc, dùng một ít để ngậm rồi từ từ nuốt trôi.
• Dùng 30 uy linh tiên sắc đặc với nước hoặc giấm, chia thành các phần nhỏ nếu dùng chưa quen.

Bài thuốc chữa nấc cụt:

Dùng uy linh tiên cùng với mật ông mỗi loại 30 gram, đem sắc lấy nước uống.

Bài thuốc chữa sỏi mật:

Dùng 30 – 60 gram uy linh tiên để sắc lấy nước uống, sử dụng mỗi ngày để đạt được kết quả như mong muốn.

Bài thuốc chữa sang lở, hắc lào:

Dùng uy linh tiên còn tươi, rửa sạch để loại bỏ cát, đất, bụi bẩn rồi giã nát, đem đắp vùng bị tổn thương.

Bài thuốc chữa đau bụng dưới ở phụ nữ:

Dùng 40 gram uy linh tiên cùng với đương quy, mộc hương, quế tâm, mộc dược mỗi loại 20 gram. Đem tán thành bột mịn, dùng 4 gram cho mỗi lần uống, dùng cùng với rượu được hâm nóng.

Bài thuốc chữa táo bón, khó tiêu cho người lớn tuổi:

Dùng uy linh tiên 20 gram cùng với chỉ thực và hoàng kỳ mỗi loại 40 gram. Đem các vị thuốc trên tán thành bột, thêm một ít mật rồi hoàn thành viên. Sử dụng 20 viên cho mỗi lần uống cùng với nước sắc sinh khương.

Bài thuốc chữa trị, táo bón:

Dùng uy linh tiên, chỉ xác cùng với nhũ hương mỗi loại 40 gram, đem tán thành bột mịn rồi hoàn thành viên. Sử dụng 12 – 16 gram mỗi ngày cùng với nước cơm.

Bài thuốc chữa đau dây thần kinh hông:

Dùng uy linh tiên, đan sâm, tang ký sinh, ngưu tất, độc hoạt, xuyên khung mỗi loại 12 gram cùng với phòng phong, chỉ xác, tế tân, quế chi, trần bì mỗi loại 8 gram. Đem tất cả các vị thuốc trên sắc để lấy nước uống.

Bài thuốc chưa đau dây thần kinh cổ, cánh tay:

Dùng uy linh tiên, đương quy, bạch thược, hoàng kỳ, sinh khương mỗi loại 12 gram; cát căn, mộc qua, độc hoạt mỗi loại 16 gram; đại táo 10 gram, quế chi 8 gram cùng với 6 gram cam thảo. Đem các vị thuốc trên đem sắc lấy nước uống, sử dụng hai lần mỗi ngày.

10. Lưu ý khi sử dụng

Trong quá trình điều trị bằng uy linh tiên, người bệnh cần lưu ý một số điểm sau:

• Không sử dụng dược liệu này không cho các đối tượng dị ứng hoặc mẫn cảm với một số thành phần có trong thuốc.
• Không được sử dụng thuốc cho các đối tượng bị phong thấp do bị táo bón, huyết hư gân co.

Người bệnh không được sử tự ý sử dụng uy linh tiên để điều trị bệnh lý khi chưa có sự cho phép của các bác sĩ hoặc lương y. Cần ngưng sử dụng thuốc khi bắt gặp các triệu chứng không rõ ràng hoặc bệnh tình chuyển hướng xấu.

Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, chưa được xác thực về mức độ chính xác. Dược liệu này không thay thế thuốc đặc hiệu và phương pháp điều trị y khoa.