Cây Đại tướng quân: Tính vị, tác dụng và bài thuốc chữa bệnh

Cây Đại tướng quân còn có tên gọi khác là cây náng, tỏi voi, chuối nước. Dược liệu có tác dụng điều trị đau nhức xương khớp, bong gân, sai gân khi ngã. Ngoài ra, nhờ vị cay và tính mát, dược liệu còn có khả năng khắc phục tốt trĩ ngoại, rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, chướng bụng, khó tiêu…

Cây Đại tướng quân
Thông tin cơ bản về tính vị, qui kinh, thành phần hóa học, tác dụng dược lý và những bài thuốc chữa bệnh từ Cây Đại tướng quân

Tên gọi, phân nhóm

Tên gọi khác: Cây náng, tỏi voi, chuối nước

Tên khoa học: Crinum asiaticum

Thuộc họ: Náng (danh pháp khoa học: Amaryllidaceae, tên gọi khác: Loa kèn đỏ).

Đặc điểm sinh thái

Mô tả

Cây Đại tướng quân thuộc loại cây thảo lưu niên, thân hành to, có chiều cao khoảng 1m, đường kính từ 5 – 10cm, thót lại thành cổ dài 12 – 15cm hoặc hơn. Thân dược liệu có hình trứng thuôn hoặc hình cầu. Lá dược liệu mọc từ gốc, rất nhiều lá mọc đối xứng hoặc so le với nhau. Lá có hình dải ngọn giáo, thân lá lõm, có khía ở mép trên. Mép lá nguyên, lá có chiều rộng từ 5 – 10cm, chiều dài trên 1m.

Dược liệu thường ra hoa vào mùa hè. Hoa dược liệu có hình tán, chúng nằm ở đầu một cán dẹp dài 40 – 60cm, to bằng ngón tay. Cụm hoa thường xuất hiện từ 6 – 12 hoa hoặc nhiều hơn. Hoa xuất hiện với màu trắng, có mùi thơm về chiều. Chúng thường được bao bọc bởi những mo dài 8 – 10cm. Hoa có phiến mảnh, các ống hoa giống nhau, dài, hẹp. 6 nhị có chỉ màu đỏ, bao phấn vàng. Quả mọng hình gần tròn có đường kính khoảng 3 – 5cm. Trong quả thường chỉ chứa một hạt.

Phân bố

Cây Đại tướng quân phân bố từ Ấn Độ đến Inđônêxia tới đảo Molluyc. Ở Việt Nam, dược liệu thường mọc hoang tại những nơi ẩm mát, dựa rạch. Ngoài ra, dược liệu còn được trồng để làm cảnh. Người ta tách con ra để trồng. Khi làm thuốc, chúng được thu hái quanh năm với nhiều bộ phận khác nhau. Sau đó rửa sạch phơi khô hoặc dùng tươi.

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến và bảo quản

Bộ phận dùng: Toàn cây Đại tướng quân.

Thu hái: Tất cả các mùa trong năm. Đặc biệt là vào mùa hè khi dược liệu nở hoa.

Chế biến: Toàn bộ rễ, lá, thân, hoa, hạt dược liệu mang đi rửa sạch, phơi khô hoặc dùng tươi, sắc thuốc uống, bôi ngoài da hoặc nấu thành cao.

Bảo quản: Để tại những nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm ướt.

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến và cách bảo quản cây Đại tướng quân
Bộ phận dùng, thu hái, chế biến và cách bảo quản cây Đại tướng quân

Thành phần hóa học

Các bộ phận của cây Đại tướng quân, đặc biệt là thân chứa hoạt chất lycorin. Rễ cây chứa vitamin, alcaloid harcissin (lycorin) và những hợp chất kiềm làm cho dược liệu có mùi hôi của tỏi. Hạt dược liệu chứa lycorin và crinamin.

Tác dụng dược lý

Theo nghiên cứu dược lý hiện đại

Cây Đại tướng quân có tác dụng ngăn ngừa và điều trị những bệnh lý sau:

  • Đau họng, đau răng
  • Mụn nhọt, viêm da, viêm mủ da, loét ở móng bàn tay hoặc bàn chân
  • Đau nhức xương khớp, bong gân, đòn ngã tổn thương
  • Rắn cắn
  • Rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, chướng bụng, khó tiêu
  • Trĩ ngoại
  • Long đờm, toát mồ hôi.

Ngoài ra ở Ấn Độ, người ta còn dùng thân dược liệu để chữa thiếu mật, rối loạn đường tiết niệu. Lá dược liệu dùng đắp làm tan sưng và điều trị các bệnh ngoài da.

Theo Y học cổ truyền

Thân dược liệu có vị đắng, hôi, tính nóng có tác dụng nhuận tràng, long đờm, tán hàn, giải độc, tiêu sưng. Lá dược liệu giúp long đờm, hạt có tác dụng lợi tiểu và điều kinh. Ngoài ra vị cay trong dược liệu còn có tác dụng thông huyết, tán ứ, giúp giảm đau và tiêu sưng.

Tính vị

Vị cay, đắng, tính mát (lá, hạt), tính ấm (thân), có độc.

Qui kinh

Qui vào kinh phế, tỳ và vị.

Liều dùng và cách dùng

Dùng 10 – 30 gram/ngày. Có thể phơi khô hoặc dùng tươi, sắc thuốc uống, bôi ngoài hoặc nấu thành cao.

Liều dùng và cách dùng cây Đại tướng quân
Liều dùng và cách dùng cây Đại tướng quân

Bài thuốc

Bài thuốc chữa bệnh từ cây Đại tướng quân gồm:

  • Bài thuốc từ cây Đại tướng quân điều trị đau nhức khớp xương, bong gân, sai gân khi ngã: Dùng 20 gram lá dược liệu rửa sạch với nước muối và để ráo nước. Để dược liệu lên sàn và thực hiện giã hơi giập. Thêm chút rượu, hơ nóng và đắp vào chỗ đau. Dùng gạc sạch băng lại. Thực hiện liên tục trong 3 ngày. Hoặc dùng 10 lá cây Đại tướng quân, 8 gram lá bạc thau, 10 gram lá cây đòn gánh rửa sạch với nước muối và để ráo nước. Cho tất cả nguyên liệu vào cối và thực hiện giã nát. Đắp vào chỗ đau. Dùng gạc sạch băng lại.
  • Bài thuốc từ cây Đại tướng quân điều trị đau nhức khớp xương, bong gân: Dùng 30 gram lá cây Đại tướng quân tươi, 30 gram mua thấp tươi, 20 gram dạ cầm tươi rửa sạch với nước muối và để ráo nước. Cho tất cả nguyên liệu vào cối và thực hiện giã nát. Đắp vào chỗ đau. Dùng gạc sạch băng lại.
  • Bài thuốc từ cây Đại tướng quân điều trị các bệnh ngoài da, mụn nhọt, rắn cắn: Lá dược liệu mang đi rửa sạch với nước muối, để ráo nước. Cho dược liệu vào cối và thực hiện giã nát. Đắp vào vùng da bị bệnh. Dùng gạc sạch băng lại. Hoặc cho dược liệu vào cối và giã nát. Chắt lấy phần nước, bỏ bã. Uống mỗi 1 ngày/lần.
  • Bài thuốc từ cây Đại tướng quân điều trị đau do bị ngã, va đập mạnh, sưng đau, tay chân bị tụ máu: Dùng 20 gram lá dược liệu rửa sạch với nước muối và để ráo nước. Để dược liệu lên sàn và thực hiện giã hơi giập. Hơ nóng dược liệu và đắp vào chỗ đau. Dùng gạc sạch băng lại.
  • Bài thuốc từ cây Đại tướng quân điều trị đau lưng: Lá dược liệu mang đi rửa sạch với nước muối, để ráo nước. Cho lá dược liệu vào chảo và rang nóng với muối hạt. Cho dược liệu vào khăn bông, chườm nóng vào lưng cho đến khi nguội. Sử dụng liên tục từ 3 – 5 ngày bệnh tình sẽ thuyên giảm. Hoặc dùng 10 gram lá cây Đại tướng quân, 20 gram lá bồ công anh, 20 gram lá cây ngũ chảo rửa sạch với nước muối và để ráo nước. Cho tất cả nguyên liệu vào cối và thực hiện giã nhuyễn với một ít muối hạt. Trộn hỗn hợp với rượu trắng trên 40 độ. Đắp vào vùng cột sống đang bị đau.
  • Bài thuốc từ cây Đại tướng quân điều trị trĩ ngoại: Lá dược liệu mang đi rửa sạch với nước muối, để ráo nước. Cho dược liệu vào cối và thực hiện giã nát. Chắt lấy phần nước. Uống mỗi 1 ngày/lần. Phần bã đắp vào vùng da hậu môn. Dùng gạc sạch băng lại.
  • Bài thuốc từ cây Đại tướng quân điều trị mỏi lưng: Dùng 20 gram lá dược liệu thái nhỏ. Cho một bát muối sống vào chảo và thực hiện rang. Khi muối vừa chớm nổ, cho dược liệu vào chảo và trộn đều khoảng 2 – 3 phút, tắt bếp. Đổ dược liệu ra giấy báo và gói thành gói nhỏ. Đặt gói dược liệu dưới vùng thắt lưng nằm. Thực hiện liên tục từ 3 – 5 ngày sẽ nhận thấy tình trạng đau mỏi lưng thuyên giảm.
  • Bài thuốc từ cây Đại tướng quân điều trị bệnh viêm họng: Lá dược liệu mang đi rửa sạch với nước muối, để ráo nước. Cho dược liệu vào cối và thực hiện giã nát. Chắt lấy phần nước. Ngậm và uống mỗi 1 ngày/lần.

Lưu ý

  • Nếu ăn phải hành của dược liệu hoặc uống nước ép, người bệnh sẽ bị tiêu chảy, nôn mửa, đau bụng, hô hấp không đều, mạch nhanh, nhiệt độ cơ thể cao. Khi đó người bệnh giải độc bằng cách dùng dung dịch acid tannic 1-2% hoặc nước trà để uống. Ngoài ra để giải độc người bệnh cũng có thể uống nước đường, nước muối pha loãng hoặc uống giấm kết hợp với nước gừng theo tỉ lệ 2:1.
  • Bài thuốc từ cây Đại tướng quân điều trị đau nhức khớp xương, bong gân, sai gân khi ngã chỉ nên sử dụng ngoài da, không được uống.
  • Dược liệu có tác dụng ngăn ngừa và khắc phục tốt các bệnh lý về cơ xương khớp, bong gân, trĩ ngoại, rối loạn đường tiêu hóa, buồn nôn, chướng bụng, khó tiêu… Tuy nhiên người bệnh không nên quá lạm dụng dược liệu vì sẽ gây ngộ độc.

Bài viết trên đây là những thông tin cơ bản về tính vị, qui kinh, thần phần hóa học, tác dụng dược lý và những bài thuốc từ cây Đại tướng quân. Tuy nhiên những thông tin này chỉ mang tính chất tham khảo, không phải tư vấn chuyên môn. Do đó, người bệnh cần hỏi ý kiến bác sĩ hoặc những người có trình độ chuyên môn cao nếu muốn đưa dược liệu vào quá trình điều trị các vấn đề về sức khỏe. Chúng tôi không đưa ra lời khuyên, chẩn đoán và phương pháp chữa bệnh thay cho bác sĩ có chuyên môn.

XEM THÊM

  • Cây rau ngổ: những tác dụng, bài thuốc và một vài lưu ý khi sử dụng
  • Khương hoạt – Vị thuốc quý được dân gian sử dụng chữa bệnh

Hỏi đáp cùng chuyên gia

  1. Hoàng anhHoàng anh says: Trả lời

    tôi năm nay 45 tuổi, thường xuyên bị ho,cứ trở trời mưa nắng thất thường là ho nhiều,từng cơn một, mỗi lần ho như thế ngực đau tức có lúc còn thấy khó thở, cổ họng nhiều đờm. Đi khám bác sĩ cho thuốc uống kháng sinh giảm ho mấy hôm thì đỡ,nhưng vẫn hay tái lại Ở nhà vợ hay hấp cho lá hẹ mật ong , mà không ăn thua lắm. cây này dùng với bệnh của tôi có tác dụng không mọi người nếu được thì cách dùng ra sao

    1. Nguyễn văn hướngNguyễn văn hướng says:

      Mình cũng hay bị vậy, lại còn bị ho đêm nữa chứ, làm ảnh hưởng đến người khác. Lắm khi ho thắt cả bụng lại

    2. Trung tâm Dược liệu Vietfarm says:

      Chào bạn. Trường hợp của bạn có thể dùng cây đại tướng quân này bạn nhé. Ngoài ra bạn tham khảo thêm vị thuốc kha tử hoặc hoa đu đủ đực cũng rất có hiệu quả. Bạn có thắc mắc gì có thể inbox trực tiếp cho Trung tâm để được tư vấn.

    3. Hoàng anhHoàng anh says:

      cũng nghe nói đến hoa đu đủ đực rồi mà chưa thử bao giờ. dùng như thế nào thế trung tâm?

    4. Trung tâm Dược liệu Vietfarm says:

      Bạn thực hiện theo công thức sau
      15g hoa đu đủ đực, 10g hạt chanh, nghiền nát, cho thêm 1 ít mật ong hòa với nước ấm, sử dụng ngày 2 lần bạn nhé!

    5. Hoàng anhHoàng anh says:

      cho mình nửa cân nhé,ship về địa chỉ xóm 3 nga thái nga sơn thanh hóa sdt 09384589**

    6. Trung tâm Dược liệu Vietfarm says:

      Trung tâm đã nhận được đơn hàng của bạn. Hàng sẽ được chuyển đến bạn trong vòng 2-3 ngày tới. Cảm ơn bạn đã tin dùng sản phẩm của trung tâm. Chúc bạn sức khỏe.

  2. vinh nguyeenxxvinh nguyeenxx says: Trả lời

    cho minh xin dia chi o mien nam

    1. Trung tâm Dược liệu Vietfarm says:

      Chào bạn! Khu vực miền nam Trung tâm có cơ sở tại Số 145 Hoa Lan, phường 2, quận Phú Nhuận, TP. HCM.
      Bạn có thắc mắc gì có thể đến trực tiếp Trung tâm hoặc liên hệ qua số điện thoại 0961716466 để được tư vấn chi tiết. Cảm ơn bạn.

  3. Vương đình đạtVương đình đạt says: Trả lời

    Tôi năm nay 57 tuổi, gần đây hay bị đau mỏi thắt lưng, ngồi một tí thôi là có khi lưng tê đi mất cảm giác kéo xuống cả dưới chân.đứng dậy đi lại thì mỏi rã rời. Con nó mua cho cái đai thắt ở lưng đeo nhiều thì thấy bí bách mà lại còn chả đỡ nữa. Cho tôi hỏi là cây đại tướng quân này có chữa được bệnh của tôi không

    1. minh quangminh quang says:

      em trước cũng bị như bác vậy. Mà em mới có 40 tuổi thôi, côg việc bận nên không đi khámm được, một phần cũng chủ quan ,lúc đầu đau âm ỉ vẫn để kệ vậy, đến lúc đau quá không đi được nữa đến viện khám thì thoát vị rồi .Bác sỹ bảo vậy vẫn còn may, nhiều người còn để đến mức mà thoát vị quá chèn vào dây thần kinh đi đái ỉa không tự chủ được nữa cơ.. Bác xem đi khám xem thế nào

    2. Vương đình đạtVương đình đạt says:

      của tôi thì không đến mức như thế, chỉ hơi hơi đau thôi,tôi cung không muốn đụng đến dao kéo sau này lại ảnh hưởng. Dùng thuốc tự nhiên thôi

    3. Trung tâm Dược liệu Vietfarm says:

      Chào bạn Vương đình đạt! Trung tâm đã nhận được thắc mắc của bạn. Theo y học cổ truyền bệnh nhân có các biểu hiện đau lưng lan xuống chân được quy vào chứng bệnh tọa cốt phong, nguyên nhân thường gặp ở người già là do can thận âm hư, tà khí thừa cơ xâm nhập gây đau kèm tê bì. Với những biểu hiên bệnh của bạn thì có thể dùng cây đại tướng quân bạn nhé.

    4. cindycindy says:

      cho mình hỏi về cây chìa vôi chữa bệnh thoát vị đĩa đệm với ạ

    5. Trung tâm Dược liệu Vietfarm says:

      Chào bạn. Cây chìa vôi chữa các bệnh về cơ xương khớp rất hợp, bạn có thể dùng uống trong kết hợp đắp ngoài sẽ có hiệu quả hơn. Bạn tham khảo thêm những công dụng và cách dùng cây chìa vôi để hiểu rõ
      Có thắc mắc gì thêm bạn liên hệ hotline 0961716466 để được tư vấn.

  4. Lan anhLan anh says: Trả lời

    em đi xe đạp bị ngã xe mấy hôm nay,lúc ngã bàn chân em bị chẹo, đi chụp phim luôn lúc đấy thì không gãy mẻ xuowg gì cả, nhưng mà về nhà thì chân sưng phồng lên tím bầm vào, đi lại khó khăn. Lúc đau em uống giảm đau thì đỡ nhưng khoảng mấy tiếng sau lại đau lại. cho em hỏi là em dùng cây này đắp chữa được khoogn ạ.

    1. Trung tâm Dược liệu Vietfarm says:

      Chào bạn! Trường hợp của bạn là do tổn thương mô mềm dẫn đến sưng phù nề, không quá nguy hiểm nhưng nếu để tình trạng phù nề quá lâu có thể dẫn đến tình trạng viêm hoại tử. Bạn dùng cây đại tướng quân này theo cách trên hoặc kết hợp với cây dây đau xương giã nát đắp vào chỗ sưng nề để tăng tác dụng giảm phù nề bạn nhé.

    2. Lan anhLan anh says:

      dây đau xương trung tâm bán như nào ạ.emở bắc kan thì có ship không

    3. Trung tâm Dược liệu Vietfarm says:

      Dây đau xương của trung tâm có giá 190.000đ/kg. Bạn ở xa Trung tâm sẽ ship hàng về cho bạn trong vòng 2-3 ngày. Bạn vui lòng cung cấp số điện thoại và địa chỉ cụ thể để trung tâm giao hàng bạn nhé.

  5. hoahongxanh_1990hoahongxanh_1990 says: Trả lời

    Bị mụn bọc có dùng được không,cả uống cả đắp ngoài có tốt hơn không hay chỉ được đắp ngoài thôi.

    1. Trung tâm Dược liệu Vietfarm says:

      Chào bạn! Với các trường hợp bị mụn nhọt thì chỉ nên dùng cây đạt tướng quân đắp ngoài. Bạn nên kết hợp thêm một số vị thuốc khác như bồ công anh, sài đất, cúc hoa… mỗi loại 20g sắc uống hàng ngày để thanh nhiệt giải độc từ bên trong thì mụn sẽ nhanh lành hơn. Ngoài ra chế độ ăn uống cũng rất quan trọng, bạn nên giảm ăn các đồ nóng, đồ chiên nhiều dầu mỡ, tăng các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin, rau củ quả, sữa đậu nành,…

  6. Trịnh Anh ĐứcTrịnh Anh Đức says: Trả lời

    chua được rắn cắn thật không vậy ạ??

  7. vàng a cưvàng a cư says: Trả lời

    Cây này với cây trinh nữ hoàng cung nhìn giống nhau quá, làm sao phân biệt được ạ

    1. Lương ngọc hảiLương ngọc hải says:

      Trinh nữ hoàng cung lá nó mỏng hơn với hoa nó màu hồng nhạt nhạt mùi thơm còn hoa cây đại tướng quân màu trắng mùi ngai ngái

    2. Phùng Văn NghĩaPhùng Văn Nghĩa says:

      Cây này chuyên trị phì đại tiền liệt tuyến mà kg thấy tác giá đề cập ở đây
      Tôi bị phì đại kích thước 35gr uống 6 tháng nay có thấy giảm triệu chứng khó chịu về tiểu tiện, kích thước thì kg xuống nhiều tháng trước đi siêu âm thì 31gr nhưng triệu chứng thuyên giảm nên cũng mừng
      Cách làm như sau tôi xin chia sẻ bác nào bị phì đại tiền liệt tuyến có thể tham khảo
      Cây đại tướng quân 6g, ké đầu ngựa 10g, cây xạ đen 40g, sắc cùng 1 lít nước, dùng uống trong ngày.

    3. hoànghoàng says:

      cho hỏi các vị thuốc đại tướng quân (hay còn gọi náng hoa trắng ) xạ đen, ké đầu ngựa trung tam vietfarm có bán không

    4. Phùng Văn NghĩaPhùng Văn Nghĩa says:

      Bên này họ có đủ đấy Hoàng

  8. hồng diễmhồng diễm says: Trả lời

    em bị trĩ mấy năm nay, trước nó chả bị sao cả, thỉnh thoảng mới bị lòi ra ngoài,nhiều lúc nó tự co lên, hoặc là đẩy lên là được, đi ngoài cũng không bị đau hay bị chảy máu gì cả. Mấy hôm nay nó cứ sa ra ngoài,em đẩy cũng không đẩy được,có lúc đi ngoài có tia máu.Em dùng cây này được không

    1. DươngDương says:

      Cây này mình dùng rồi,không ok bằng hoa thiên lý đâu. mih bị trĩ hàng chục năm nay, ai họ mách gì cũng về làm theo ,thấy cái hoa thiên lý là được nhất. B dùng thử xem, có đỡ hay không còn xem b có hợp hay không nữa.

    2. spiderspider says:

      cái bệnh trĩ này giờ nhiều người bị lắm,cũng tại thói quen ngồi nhiều không chịu vận động.Em có ông anh bị trĩ lâu năm xong đợt trước tái phát,nghe bảo trĩ nó ra ngoài xong đau ngồi không ngồi được phải xin nghỉ làm mấy ngày trời. trước cũng chỉ dùng lá leo đắp thôi.Đến lúc nặng rồi vào viện thì BS chỉ định cắt nhưng k dám cắt. Dùng thuốc tây chỉ đỡ thôi. Sau chữa bằng cái thuốc thăng trĩ dưỡng huyết thang ở bên nhà thuốc dân tộc dùng đâu đấy có 2 tháng mà bệnh cũng ổn định hẳn,lâu lắm rồi không có thấy bị lại. thuốc đc viết cả trên báo, b tìm vào đọc thử xong cân nhắc xem mua k, bên này họ cho bệnh nhân dùng cả thuốc bôi cả thuốc ngâm rửa chứ không phải chỉ thuốc uống thôi đâu

  9. hằnghằng says: Trả lời

    shop có bán không,cho mình xin giá. mình muốn mua loại đã phơi sấy khô

  10. Khiên NguyễnKhiên Nguyễn says: Trả lời

    chữa lợi tiểu thì dùng như thế nào thế ạ? Em mấy nay đi tiểu bị rát rát ở dương vật, với cả đái lắt nhắt được tí một, khó đi. không đau lắm cũng không thấy bị chảy máu gì cả

    1. HuânHuân says:

      đi tiểu khó thì dùng nước râu ngô rau má là được ý mà, dùng làm gì cái cây này, khó uống lắm, mùi hăng hăng kiểu gì ý

Ths.BS Nguyễn Thị Tuyết Lan
Nguyên Trưởng khoa khám bệnh - BV YHCT trung ương

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Đối tác

Ông Phạm Minh Đức - 0914530xxx
Thanh Trì, Hà Nội
Đặt mua 1 kg Cỏ Ngọt cách đây 1 phút