Thuốc Allopurinol: tác dụng, chống chỉ định, cách sử dụng

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Bác sĩ CKI BÁC SĨ DOÃN HỒNG PHƯƠNG – Khoa Vật Lý Trị LiệuGiám đốc Chuyên môn Trung tâm Đông Phương Y Pháp – Cố vấn chuyên môn tại Trung tâm Thuốc dân tộc – Nguyễn Thị Định – Hà Nội

Allopurinol là loại thuốc đặc hiệu trong việc điều trị bệnh gút và những vấn đề về sỏi thận. Thuốc có thể gây ra những tác dụng phụ nguy hiểm nếu không được dùng đúng cách và đúng mục đích.

Thuốc Allopurinol
Thuốc Allopurinol dùng để điều trị bệnh gút và các vấn đề về sỏi thận

Quốc dược Phục cốt khang là bài thuốc sở hữu nhiều ưu điểm ĐẦU TIÊN và DUY NHẤT về công thức, thành phần trong điều trị bệnh xương khớp tại Việt Nam. [Tìm hiểu ngay]
  • Tên hoạt chất: Allopurinol
  • Thương hiệu thuốc: Aloprim, Zyloprim
  • Nhóm thuốc: thuốc điều trị gút và các bệnh xương khớp

Tìm hiểu chung về thuốc Allopurinol

Để giảm thiểu rủi ro khi sử dụng Allopurinol, bạn cần tìm hiểu những thông tin cần thiết về loại thuốc này.

1. Tác dụng

Allopurinol có tác dụng hạ nồng độ axit uric trong cơ thể – là loại thuốc đặc hiệu bệnh Gút và sỏi thận do biến chứng của gút. Thuốc có thể được sử dụng cho bệnh nhân ung thư đang trong giai đoạn hóa trị để kiểm soát hàm lượng axit uric ở mức cân bằng.

Cơ chế chính của Allopurinol chính là ức chế enzyme xanthinoxydase – enzyme đóng vai trò chuyển hóa hypoxanthin và xanthin thành axit uric.

Một số trường hợp bệnh nhân huyết áp cao, tim mạch do muối urat lắng đọng tại thành mạch máu vẫn có thể sử dụng thuốc Allopurinol khi có chỉ định từ bác sĩ.

2. Chống chỉ định

Allopurinol không chống chỉ định với bất cứ trường hợp nào. Tuy nhiên nếu gặp phải những bệnh lý sau, bạn cần trao đổi với bác sĩ để kiểm soát các tác dụng có thể phát sinh.

  • Xơ gan, suy gan
  • Bệnh thận
  • Bệnh nhân có vấn đề về tủy xương

Bệnh nhân mắc phải những bệnh lý này chỉ được sử dụng allopurinol khi có chỉ định từ bác sĩ. Liều dùng đối với những đối tượng này sẽ có sự khác biệt so với người chỉ mắc bệnh gút.

Allopurinol chưa được nghiên cứu về tác hại đối với phụ nữ mang thai và em bé, hãy chủ động nói với bác sĩ tình trạng này hoặc bạn đang có dự định mang thai. Nếu không phù hợp, bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc khác để thay thế.

3.Tác dụng phụ

Allopurinol có thể gây ra một số tác dụng phụ đối với người sử dụng, các tác dụng phụ thường gặp nhất như:

  • Thường xuyên cảm thấy buồn ngủ
  • Buồn nôn
  • Tiêu chảy
  • Đau đầu, chóng mặt
  • Thay đổi vị giác

Tác dụng phụ của thuốc phụ thuộc vào cơ địa của từng người, không hẳn ai cũng gặp phải những tác dụng phụ nêu trên. Nếu gặp phải các tình trạng hiếm gặp hơn, bạn nên chủ động đến bệnh viện để được bác sĩ xác định nguyên nhân và tìm cách xử lý.

4.Tương tác thuốc

Tương tác thuốc xảy ra khiến hiệu quả của từng loại thuốc bị suy giảm, ảnh hưởng xấu đến quá trình điều trị. Một số tương tác thuốc rất nguy hiểm, có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng lên cơ thể người bệnh. Khi sử dụng Allopurinol bạn cần chú ý những loại thuốc sau:

  • Thuốc kháng sinh
  • Thuốc lợi tiểu
  • Thuốc làm loãng máu
  • Thuốc ức chế miễn dịch
  • Azathioprine
  • Cyclosporine

Thông tin trên không bao quát hết những loại thuốc có khả năng tương tác với Allopurinol. Bạn cần trình bày những loại thuốc đang hoặc đã sử dụng trong thời gian gần đó bao gồm cả thuốc đặc hiệu, vitamin, thảo dược,… để được bác sĩ chỉ định loại thuốc phù hợp.

5. Cách dùng

Allopurinol được điều chế chủ yếu ở dạng viên nén và có hàm lượng 100mg và 300mg. Trong trường hợp liều lượng hơn 300mg cần chia thành nhiều lần uống. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ để biết tần suất sử dụng cụ thể.

Khi uống thuốc, cần uống với một ly nước đầy và uống đủ 2 lít nước mỗi ngày. Allopurinol có khả năng gây kết tủa tại thận, làm tăng nguy cơ hình thành sỏi. Vì vậy bạn nên uống đủ nước để cơ thể tăng cường khả năng đào thải và thanh lọc. Bác sĩ có thể hướng dẫn cách giảm axit trong nước tiểu bằng việc hạn chế những nhóm thực phẩm chứa nhiều vitamin C.

Allopurinol dùng chung với thức ăn có thể gây rối loạn dạ dày, được khuyến khích dùng sau bữa ăn để tránh các vấn đề về tiêu hóa.

Thuốc không có tác dụng giảm cơn đau gút cấp tính, Allopurinol làm giảm nồng độ axit uric trong máu từ đó giảm tần suất cơn đau và triệu chứng của bệnh lý này. Nếu cơn đau xuất hiện quá thường xuyên, bạn có thể đề nghị bác sĩ sử dụng thêm thuốc chống cơn đau gút như colchine, imdomethacin,…

Allopurinol phát huy tác dụng sau khoảng vài tuần, nếu qua 6 tuần sử dụng mà bệnh tình không thuyên giảm hoặc có dấu hiệu trầm trọng hơn, bạn cần báo với bác sĩ để tìm hướng khắc phục.

6. Liều dùng thông thường

Allopurinol có khả năng cải thiện nhiều vấn đề sức khỏe, với mỗi vấn đề liều dùng và tần suất có sự khác nhau. Bạn cần tìm hiểu kỹ trước khi dùng thuốc để đảm bảo thuốc phát huy tác dụng như mong muốn.

liều dùng Thuốc Allopurinol
Liều dùng thuốc Allopurinol phụ thuộc vào độ tuổi và mục đích sử dụng

#Người lớn:

  • Liều dùng cho người lớn bị bệnh gút

Liều ban đầu: chỉ dùng 100mg cho một lần uống và chỉ uống một lần trong ngày

Liều duy trì: đối với tình trạng gút nhẹ, bạn nên dùng 200 – 300mg uống mỗi ngày một lần hoặc dùng 400 – 600mg đối với trường hợp gút nặng và chia thành nhiều lần uống.

  • Liều dùng cho người lớn hóa trị tăng axit uric thứ cấp.

Thuốc tiêm: dùng 200 – 400mg/m2/ lần, tối đa 600mg mỗi ngày.

Thuốc uống: dùng 600 – 800mg/ ngày trong vòng 3 ngày.

Liều duy trì: dùng 200 – 300mg/lần/ngày cho đến khi nồng độ axit uric ổn định.

  • Liều dùng cho người lớn bị sỏi thận canxi oxalat.

Liều ban đầu: dùng từ 200 – 300mg, uống mỗi ngày một lần.

Liều duy trì: sử dụng ít hơn 300mg mỗi ngày, nên tăng cường bổ sung nước để đào thải sỏi ở thận.

  • Liều dùng cho người lớn bị suy tim mạn

Chỉ dùng thuốc uống: dùng 300mg uống hàng ngày trong vòng 1 tháng. Tham khảo ý kiến bác sĩ nếu muốn sử dụng hơn thời gian chỉ định.

  • Liều dùng cho người lớn phẫu thuật tim

Nên dùng 600mg vào một ngày trước phẫu thuật và ngay trong ngày phẫu thuật. Chia thành nhiều lần uống, mỗi lần không quá 300mg.

#Trẻ em:

  • Liều dùng cho trẻ em đang hóa trị do tăng axit uric máu thứ cấp:

Thuốc dạng tiêm: đối với trẻ em dưới 10 tuổi chỉ được sử dụng liều 200mg/m2/ngày, không dùng quá 600mg/ ngày. Trẻ em trên 10 tuổi dùng liều 200 – 400mg/m2/ ngày, những liều hơn lớn hơn 300mg nên được dùng với liều chia đều.

Thuốc dạng uống: trẻ dưới 6 tuổi dùng 50mg/ lần, ngày dùng 3 lần, tối đa 150mg. Trẻ từ 6 – 10 tuổi dùng 100 – 150mg/ lần, tối đa 300mg/ ngày. Trẻ trên 10 tuổi nên dùng từ 200mg – 300mg/lần, ngày dùng từ 2 – 3 lần, tối đa 800mg.

Khi sử dụng cho trẻ nhỏ, phụ huynh cần kiểm soát chặt chẽ để chắc rằng trẻ dùng đúng liều lượng. Các tác dụng phụ có thể phát sinh nếu trẻ dùng quá liều quy định.

7.Bảo quản thuốc

Thuốc Allopurinol cần được bảo quản ở phòng mát, tránh nơi ẩm mốc và ánh nắng trực tiếp. Không dùng thuốc hết hạn hoặc có dấu hiệu đổi màu, biến chất.

Tham khảo hướng dẫn trên bao bì hoặc hỏi ý kiến dược sĩ để biết cách xử lý thuốc không còn sử dụng được.

Những điều cần lưu ý khi sử dụng thuốc Allopurinol

Allopurinol là thuốc đặc hiệu bệnh gút, không phải thuốc hỗ trợ và thực phẩm chức năng, chính vì vậy tác dụng của thuốc rất mạnh mẽ. Nếu không được sử dụng đúng cách, thuốc có thể gây ra nhiều phản ứng phụ nghiêm trọng.

1.Khuyến cáo

Không sử dụng allopurinol nếu bạn từng có tiền sử dị ứng hay mẫn cảm với những thành phần trong thuốc. Bất cứ dấu hiệu phát ban dù nặng hay nhẹ đều là phản ứng nghiêm trọng khi sử dụng loại thuốc này.

Allopurinol làm giảm các tế bào máu giúp cơ thể hạn chế tình trạng nhiễm trùng, điều này có thể khiến vết thương chảy máu nhiều và khó lành. Bạn cần xét nghiệm thường xuyên và tìm gặp bác sĩ ngay khi cơ thể phát sinh những vấn đề bất thường.

Hạn chế dùng rượu bia hoặc các loại đồ uống có cồn khi sử dụng thuốc, chất kích thích trong những đồ uống này có thể làm suy giảm hiệu quả của allopurinol. Ảnh hưởng đến hoạt động của trí não và dây thần kinh khiến bạn phản ứng chậm và thiếu tập trung. Cần chú ý khi bạn lái xe hoặc thực hiện hoạt động đòi hỏi sự tập trung cao.

2. Cách xử lý khi dùng thiếu hoặc quá liều

Nếu bạn quên dùng một liều thuốc nên bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp vào đúng thời điểm. Tuyệt đối không dùng gấp đôi hàm lượng thuốc vào liều dùng sau để tránh nguy cơ dùng quá liều.

Sử dụng allopurinol quá liều rất nguy hiểm, bạn cần gặp bác sĩ ngay khi phát hiện mình dùng quá liều hoặc nhận thấy những triệu chứng bất thường ở cơ thể.

3. Nên dừng thuốc khi nào?

Các tác dụng phụ ít nghiêm trọng do thuốc allopurinol gây ra có thể biến mất và không gây ra ảnh hưởng đến cơ thể. Tuy nhiên nếu phát sinh những triệu chứng nguy hiểm sau, bạn cần ngưng sử dụng thuốc và gọi ngay cho bác sĩ để can thiệp kịp thời.

nên ngưng thuốc Allopurinol khi có dấu hiệu phát ban
Ngưng sử dụng thuốc khi xuất hiện phản ứng phát ban, dù nặng hay nhẹ
  • Phát ban, da bong tróc
  • Sốt, viêm họng
  • Đau và chảy máu khi tiểu tiện
  • Giảm lượng nước tiểu rõ rệt
  • Chảy máu bất thường
  • Đau bụng trên
  • Nước tiểu và phân có màu bất thường
  • Đau khớp, ngứa ran

Bài viết chỉ cung cấp những thông tin cơ bản về thuốc Allopurinol, không bao quát những vấn đề chuyên sâu và cụ thể. Bạn cần liên hệ bác sĩ để có thể sử dụng thuốc đúng liều lượng và tần suất theo thể trạng và mức độ bệnh lý. Chúng tôi không đưa ra bất cứ lời khuyên, chẩn đoán hay phương pháp điều trị y khoa.

Tin bài nên đọc

Giải đáp thắc mắc của độc giả cùng chuyên gia của chúng tôi!

Ths.BS Nguyễn Thị Tuyết Lan
Nguyên Trưởng khoa khám bệnh - BV YHCT trung ương

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai.