Thuốc kháng Virus và kháng nấm Acirax: liều dùng và tác dụng phụ

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Bác sĩ BÁC SĨ NGUYỄN THỊ NHUẦN – Khoa Y học cổ truyềnPhó Giám đốc chuyên môn Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc Dân Tộc – Cố vấn chuyên môn tại Trung tâm Thuốc dân tộc – Nguyễn Thị Định – Hà Nội

Acirax là nhóm thuốc kháng virus và kháng nấm, thường được sử dụng để điều trị các bệnh ngoài do virus gây ra như herpes, thủy đậu, zona,…

Acirax
Acirax được dùng để điều trị các bệnh ngoài da do virus và nấm gây ra

  • Tên thuốc: Acirax
  • Tên hoạt chất: Acyclovir
  • Phân nhóm: thuốc kháng virus, kháng nấm

Những thông tin cần biết về thuốc Acirax

1. Tác dụng

Hoạt chất Aciclovir có trong thuốc có tác dụng chống virus và nấm, được dùng để điều trị các triệu chứng do bệnh do virus herpes simplex gây ra, bệnh thủy đậu và zona,…

Nếu có ý định sử dụng thuốc với mục đích khác bạn có thể tham khảo ý kiến bác sĩ.

2. Chống chỉ định

Acirax chống chỉ định với các trường hợp sau:

  • Người quá mẫn với các thành phần trong thuốc

Chưa có nghiên cứu cụ thể về tác dụng phụ trên phụ nữ mang thai và cho con bú. Tuy nhiên bạn cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để hạn chế những tình huống xấu nhất có thể xảy ra.

3. Cách dùng

Acirax có nhiều dạng bào chế, bao gồm viên nén, dạng kem bôi ngoài da và thuốc mỡ tra mắt. Với từng loại bào chế, bạn nên sử dụng đúng theo hướng dẫn trên bao bì hoặc theo chỉ định của bác sĩ.

Cách dùng thuốc Acirax
Cách dùng thuốc Acirax phụ thuộc vào dạng bào chế
  • Viên nén

Nên uống trực tiếp cả viên, không bẻ hay nghiền thuốc nếu không có chỉ định từ bác sĩ. Bạn nên uống thuốc với một ly nước đầy để giảm kích ứng lên dạ dày.

  • Thuốc bôi ngoài da

Thoa trực tiếp lên vùng da cần điều trị, không che phủ hay băng vùng da dùng thuốc trừ khi có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa. Rửa sạch tay bằng xà phòng trước và sau khi tiếp xúc với thuốc.

  • Thuốc mỡ tra mắt

Tra thuốc lên vùng niêm mạc mắt bị tổn thương. Vì đây là vùng da nhạy cảm nên khi sử dụng bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để biết liều dùng chính xác.

4. Liều lượng

Liều lượng sử dụng phụ thuộc vào dạng bào chế, tình trạng bệnh và độ tuổi của từng trường hợp. Chúng tôi chỉ cung cấp thông tin về liều lượng cho những trường hợp phổ biến nhất.

# Viên nén

  • Liều dùng cho người lớn khi điều trị herpes simplex

Dùng 200mg/ lần, mỗi ngày dùng 5 lần, khoảng cách giữa hai lần dùng cách nhau ít nhất 4 giờ đồng hồ. Nên dùng trong vòng 5 ngày, nếu có ý định kéo dài thời gian dùng thuốc, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Đối với bệnh nhân suy giảm miễn dịch trầm trọng hoặc người có khả năng hấp thu ở ruột kém có thể tăng gấp đôi  liều lượng thành 400mg để đảm bảo hiệu quả của thuốc. Tuy nhiên, người bệnh không nên tùy ý tự tăng giảm liều lượng, hãy trao đổi trực tiếp với bác sĩ để được chỉ định liều dùng phù hợp nhất.

  • Liều dùng cho người lớn để ngăn chặn herpes simplex

Dùng 200mg/lần, mỗi ngày dùng 4 lần, khoảng cách giữa hai lần uống ít nhất 6 giờ đồng hồ. Có thể tăng liều lượng lên 400mg/ lần và giảm tần suất còn 2 lần/ ngày, trong trường hợp này khoảng cách giữa 2 lần uống ít nhất 12 giờ.

Bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch nghiêm trọng có thể được điều chỉnh liều lượng hoặc xem xét thay đổi bằng phương pháp tiêm tĩnh mạch để đảm bảo hiệu quả của thuốc.

Thời gian sử dụng thuốc phụ thuộc vào chỉ định của bác sĩ, bạn không nên tự ý ngưng hay kéo dài thời gian dùng thuốc.

  • Liều dùng cho người lớn khi điều trị bệnh zona

Dùng 800mg/ lần, mỗi ngày dùng 5 lần, mỗi liều cách nhau ít nhất 4 giờ đồng hồ. Chỉ nên duy trì trong vòng 7 ngày, có thể kéo dài thời gian dùng thuốc nếu các triệu chứng chưa dứt điểm. Tuy nhiên bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để chắc rằng thuốc không ảnh hưởng đến sức khỏe.

  • Liều dùng cho trẻ em khi điều trị herpes simplex

Trẻ trên 2 tuổi: dùng liều lượng như người lớn

Trẻ dưới 2 tuổi: dùng liều lượng bằng ½ người lớn

cách dùng Acirax
Phụ huynh cần kiểm soát chặt chẽ quá trình dùng thuốc của trẻ

Trẻ em là đối tượng khá nhạy cảm với các loại thuốc nên phụ huynh cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất cứ loại thuốc nào cho trẻ.

Chưa có liều lượng dùng thuốc cho trẻ bị bệnh zona. Bạn cần chủ động đưa trẻ đi thăm khám để được bác sĩ chỉ định hướng điều trị cụ thể.

Chú ý: Bệnh nhân suy thận có khả năng đào thải kém nên cần điều chỉnh liều lượng thuốc, tránh trường hợp tích tụ acyclovir trên mức cho phép.

# Dạng kem bôi ngoài:

Ở dạng kem bôi ngoài, người lớn và trẻ em đều sử dụng liều lượng như nhau. Nên thoa kem vào vùng da cần điều trị 5 lần/ ngày, khoảng cách giữa 2 lần dùng khoảng 4 giờ đồng hồ.

Liệu trình tối đa là 10 ngày, bạn có thể yêu cầu sử dụng thuốc trong thời gian dài hơn nếu các triệu chứng chưa chấm dứt. Bác sĩ sẽ cân nhắc tình trạng sức khỏe và triệu chứng cụ thể để xem xét việc tiếp tục dùng thuốc.

# Thuốc mỡ tra mắt

Dùng một lượng thuốc nhỏ ( khoảng 10nm) tra vào túi cùng kết mạc, sử dụng 5 lần/ ngày mỗi lần cách nhau 4 tiếng.

5. Bảo quản

Mỗi dạng bào chế sẽ có một cách bảo quản khác nhau. Bạn nên tham khảo thông tin trên bao bì để bảo quản thuốc đúng cách. Thông thường, thuốc nên được bảo quản trong nhiệt độ thoáng mát, tránh nơi ẩm thấp, ánh nắng trực tiếp.

Nếu thuốc có dấu hiệu biến chất và đổi màu, bạn không nên tiếp tục sử dụng. Tham khảo thông tin in trên bao bì để biết cách xử lý thuốc hết hạn.

Những điều cần lưu ý khi sử dụng Acirax

Acirax có khả năng gây ra các tác dụng phụ không mong muốn, bạn cần tìm hiểu trước khi sử dụng để hạn chế những tình huống rủi ro phát sinh.

1. Thận trọng

Các bệnh lý trong cơ thể có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thu Acirax, vì vậy bạn cần trao đổi với bác sĩ tình trạng sức khỏe và tiền sử bệnh lý để bác sĩ xác định đúng liều lượng sử dụng.

Phụ nữ mang thai, phụ nữ cho con bú và người già là những đối tượng nhạy cảm và có khả năng phát sinh những phản ứng không mong muốn khi dùng Acirax. Bạn nên chủ động hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc để hạn chế những tác dụng phụ này.

thận trọng khi dùng Acirax
Không sử dụng rượu bia, thuốc lá khi dùng Acirax nếu không có chỉ định từ bác sĩ

Thuốc lá, rượu bia và đồ uống có cồn có thể tương tác với hoạt chất trong thuốc, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có ý định sử dụng trong thời gian dùng Acirax.

2. Tác dụng phụ

Acirax có thể gây ra các tác dụng phụ sau:

#Viên nén:

  • Nổi ban da
  • Buồn nôn
  • Nôn mửa
  • Tiêu hóa
  • Đau bụng
  • Chóng mặt
  • Ảo giác
  • Buồn ngủ
  • Rụng tóc nhiều
  • Men gan tăng nhẹ
  • Mệt mỏi

#Dạng kem:

  • Bỏng da
  • Rát da
  • Nổi ban
  • Ngứa da

#Thuốc mỡ tra mắt:

  • Xót nhẹ ở niêm mạc
  • Kích ứng
  • Viêm nhẹ

Danh sách này không bao gồm toàn bộ những tác dụng phụ có thể phát sinh khi dùng Acirax. Bạn cần trao đổi với bác sĩ để được tư vấn cụ thể về vấn đề này.

3. Tương tác thuốc

Tương tác thuốc là hiện tượng phản ứng giữa các thành phần trong hai hoặc nhiều loại thuốc. Mức độ tương tác nhẹ khiến hoạt động của thuốc thay đổi, có thể khiến thuốc mất tác dụng hoặc giảm tác dụng điều trị. Ngược lại, mức độ tương tác nặng nề khiến các phản ứng nghiêm trọng xảy ra, ảnh hưởng đến việc điều trị và tình trạng sức khỏe của người sử dụng.

tương tác thuốc Acirax
Trình bày với bác sĩ những loại thuốc bạn đang sử dụng để hạn chế tương tác thuốc

Đến nay vẫn chưa có danh sách các loại thuốc tương tác với Acirax. Vì vậy bạn cần chủ động ngăn chặn tình trạng này bằng cách trình bày với bác sĩ những loại thuốc điều trị, viên uống bổ sung, thảo dược, vitamin,… bạn đang sử dụng để bác sĩ cân nhắc về liều lượng. Trong một số trường hợp đặc biệt, bác sĩ có thể yêu cầu bạn ngưng một trong hai loại thuốc để đảm bảo an toàn khi sử dụng.

4. Xử lý khi dùng thiếu hoặc quá liều

Sử dụng thiếu liều không gây hại cho sức khỏe tuy nhiên hiệu quả của Acirax có thể bị ảnh hưởng hoặc mất tác dụng hoàn toàn. Bạn nên dùng ngay khi phát hiện mình dùng thiếu liều, trong trường hợp sắp đến liều dùng tiếp theo, bạn có thể bỏ qua liều đã quên và dùng liều tiếp theo đúng thời gian chỉ định.

Chưa có số liệu do sử dụng quá liều Acirax, tuy nhiên bạn cần báo với bác sĩ nếu nhận biết mình dùng quá liều.

5. Nên ngưng thuốc khi nào?

Bạn nên ngưng thuốc Acirax trong các trường hợp sau:

  • Hết thời gian dùng thuốc được bác sĩ chỉ định.
  • Cơ thể xuất hiện những triệu chứng bất thường.

Nếu đã dùng thuốc trong thời gian được chỉ định nhưng triệu chứng bệnh chưa chấm dứt, bạn có thể trao đổi bác sĩ để kéo dài thời gian dùng thuốc.

Xem thêm

Giải đáp thắc mắc của độc giả cùng chuyên gia của chúng tôi!

Ths.BS Nguyễn Thị Tuyết Lan
Nguyên Trưởng khoa khám bệnh - BV YHCT trung ương

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai.