Những công dụng của cây kim vàng đối với sức khỏe
Cây kim vàng là một trong những cây thuốc nam quý. Đây là một loại cây mọc hoang rải rác ở một số địa phương thuộc nước ta, nhiều nhất là các tỉnh miền Nam. Loại cây này được dân gian sử dụng khá nhiều trong các bài thuốc chữa cảm cúm, hen suyễn, nhức mỏi tay chân, đặc biệt là trị rắn cắn.
1. Tên gọi – Phân nhóm
- Tên gọi khác: Trâm vàng, Gai kim bóng, Gai kim vàng, Sơn đông
- Tên khoa học: Barleria lupulina Lindl
- Họ: Thuộc họ Ô rô (Acanthaceae)
2. Đặc điểm sinh thái
+ Mô tả: Cây kim vàng là loại cây bụi nhỏ có hoa. Cành nhánh vuông, không có lông. Lá nguyên, đơn, lá không có lông, dưới cuống lá có gai nhỏ và nhọn, dài chừng 1 – 3 cm. Hoa màu vàng, trành hoa có một môi 4 tùy và cụm hoa mọc ở ngọn cành. Quả nang có hạt dẹt, khi chín, quả sẽ phát ra tiếng nổ nhẹ và phân tán hạt ra vị trí xung quanh cây mẹ. Hạt dẹp, được bao bọc bởi lớp vỏ cứng.
+ Phân bố: Cây trâm vàng có nguồn gốc từ đảo Mô-ri-xơ của nước Bồ Đào Nha. Ở nước ta, loại cây này thường mọc dại rải rác ở một số địa phương ở nước ta, nhiều nhất là các tỉnh miền Nam. Loại cây này chủ yếu trồng để làm cảnh hoặc làm thuốc chữa bệnh.
3. Bộ phận dùng, thu hái, chế biến, bảo quản
+ Bộ phận dùng: Lá cây có tính chất dược phẩm nên được sử dụng để làm thuốc.
+ Thu hái: Thu hái lá quanh năm.
+ Chế biến: Dùng ở dạng tươi hoặc dạng khô (tùy vào từng bài thuốc). Đối với dạng khô, cần làm sạch dược liệu bằng nước rồi cắt thành từng đoạn nhỏ, sau đó đem phơi nắng hoặc sấy khô.
+ Bảo quản: Những lá còn tươi tốt nhất nên sử dụng trong ngày, nếu không sử dụng hết, có thể bảo quản trong ngăn mát của tủ lạnh. Những lá khô nên bảo quản ở nhiệt độ phòng, nơi thoáng mát, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời. Tốt nhất, nên bảo quản trong bao bì kín để sử dụng được lâu dài.
4. Thành phần hóa học
Thành phần cây kim vàng có chứa hàm lượng cao chất Scutellarein – 7 – rhamnosyl glucoside cùng với một số thành phần khác.
5. Tính vị – Quy kinh
Trâm vàng có vị đắng, cay, tính ấm, không độc.
Cây hiện vẫn chưa được cập nhật mục quy kinh.
6. Tác dụng dược lý
Theo nghiên cứu dược lý hiện đại: Chưa được cập nhật.
Theo Y học cổ truyền:
Trong Đông y, cây kim vàng được xem là một loại thảo dược quý với nhiều công dụng chữa bệnh khác nhau như:
- Chữa rắn cắn
- Chữa các vết đốt, các vết sưng của các loài côn trùng, sâu bọ
- Chữa đau nhức xương, tê mỏi chân tay
- Chữa chứng đau răng, viêm lợi, chảy máu răng
- Chữa viêm họng, hen suyễn, chứng ho dai dẳng
- Trị tiểu ra máu
- Giảm đau đầu, đau nửa đầu
- Trị các mụn nhọt, loét da, nứt chân, bệnh ngoài da
7. Cách dùng – Liều dùng
Cách dùng: Dùng dược liệu khi còn tươi hoặc dùng dạng khô để sắc lấy nước dùng, dùng dịch lá để uống hoặc giã nát để đắp ngoài. Tùy vào từng bệnh lý chữa bệnh, người bệnh sẽ chế biến theo cách thức và liều lượng phù hợp.
Liều dùng: Dùng 10 – 20 gram/ ngày.
8. Những bài thuốc từ cây kim vàng
Cây kim vàng có vị cay, đắng, tính ấm, có tác dụng giảm đau, thông kinh hoạt lạc, tiêu thũng giải độc. Với những công dụng ấy, cây được dân gian sử dụng khá nhiều trong các bài thuốc chữa nhức răng, mụn nhọt, chữa vết thương rắn cắn hoặc một số bệnh lý khác cụ thể sau:
- Bài thuốc từ cây kim vàng chữa viêm lợi, đau nhức răng: Dùng một nắm lá cây kim vàng đem đi rửa sạch bụi bẩn, cho một ít muối rồi vê như hạt đậu, lưu ý không để lá mất nước, sau đó đem nhét vào chỗ răng đau. Hoặc dùng lá tươi để nhai nát rồi chèn vào vị trí đau. Để yên khoảng 5 – 10 phút rồi khạc bỏ, súc miệng lại bằng nước sạch.
- Bài thuốc từ cây kim vàng chữa mụn nhọt lở loét: Dùng 1 – 2 nắm lá cây kim vàng đem rửa sạch với nước để loại bỏ bụi bẩn và tạp chất. Cho một ít muối rồi trộn đều (không để mất nước), Sau đó đem đắp lên vị trí bị mụn nhọt. Kiên trì thực hiện đến khi mụn nhọt tiêu biến hẳn.
- Bài thuốc từ cây kim vàng chưa đau ngang hông và lưng: Dùng 2 – 3 nắm lá cây kim vàng đã được làm sạch, đem giã nát rồi sao với ít rượu trắng. Dùng một lượng vừa đủ đắp kín lên vị trí đau rồi dùng băng sạch để băng lại. Để yên 15 – 20 phút mới được gỡ băng và rửa lại bằng nước sạch.
- Bài thuốc từ cây kim vàng chữa viêm họng, hen suyễn: Dùng một nắm lá cây kim vàng đem rửa sạch với nước lạnh hoặc nước muối pha loãng để lọc bỏ tạp chất và vi khuẩn gây hại. Sau đó đem giã nát để lấy nước dịch. Mỗi lần sử dụng một lượng để nhỏ để ngụm rồi nuốt từ từ cho thuốc thấm vào thành họng.
- Bài thuốc từ cây kim vàng chữa vết thương do rắn cắn Dùng một nắm lá cay kim vàng (khoảng 20 – 35 gram) đem rửa sạch rồi giã nát. Chắt lọc lấy phần nước cốt cho bệnh nhân uống. Phần bã dùng để đắp lên vị trí bị rắn cắn. Cứ 30 phút cho nạn nhân uống một lần. Hoặc có thể dùng 30 gram lá cây trâm vàng cùng với 5 gram phèn chua, đem giã nát rồi đắp lên vết thương bị rắn cắn. Lưu ý, ngay khi bệnh rắn cắn, nạn nhân cần phải ga-rô trên vết rắn cắn để cho nọc độc không chảy về tim. Khi đó mới được áp dụng bài thuốc trên.
- Bài thuốc từ cây kim vàng giúp giảm sưng do sâu bọ, côn trùng đốt: Dùng một nắm lá câu kim vàng (khoảng 25 – 30 gram), chọn những lá còn tươi, không bị héo úa, đem rửa sạch. Sau đó đem giã nát rồi đắp lên vị trí bị côn trùng, sâu bọ đốt. Kiên trì thực hiện khi vết sưng giảm hẳn.
- Bài thuốc từ cây kim vàng chữa chân nứt nẻ: Dùng 2 – 3 nắm lá cây kim vàng đã được rửa sạch bụi bẩn, đem giã nát rồi chắt lấy phần nước cốt. Đem nước cốt thoa lên vùng chân bị nứt nẻ kết hợp với việc massage nhẹ nhàng.
- Bài thuốc từ cây kim vàng chữa đau người mình mẩy: Dùng một nắm lá cây trâm vàng rửa sạch rồi sắc lấy nước để dùng. Kiên trì sử dụng liên tục 1 tuần sẽ có kết quả. Hoặc người bệnh có thể sử dụng bài thuốc rượu ngâm và thuốc đắp ngoài để kết hợp điều trị bệnh. Bài thuốc ngâm rượu: Dùng một nắm lá cây trâm vàng già đem rửa sạch rồi ngâm rượu để uống. Bài thuốc này có thể dùng để chữa bệnh đường ruột. Bài thuốc đắp ngoài: Dùng một nắm lá cây trâm vàng, rửa sạch để ráo nước rồi sao cùng với rượu, sau đó đem đắp vào vị trí nhức mỏi, giữ yên cho đến khi nguội dần.
- Bài thuốc từ cây kim vàng chữa đi tiêu ra máu, huyết áp cao, giải rượu: Dùng 1 – 2 nắm lá cây kim vàng, đem rửa sạch để loại bỏ bụi bẩn và tạp chất rồi gãi nát, chắt lọc lấy phần nước dịch lá để uống trị bệnh.
- Bài thuốc từ cây kim vàng chữa viêm gan: Dùng 30 gram lá cây kim vàng cùng với bán chi liên, rau dừa kiểng, bạch hoa xà nhiệt thảo, diệp hạ châu mỗi vị 20 gram. Đem một thang thuốc trên sắc cùng với nước để dùng thay cho nước trà hằng ngày. Lưu ý, đối với các đối tượng có triệu chứng vàng da nên bổ sung thêm một số loại thảo dược khác như rễ chanh, thủy xương bồ và ô rô. Các đối tượng bị tỳ hư nên bổ sung thêm hương phụ vào thang thuốc trên.
- Bài thuốc từ cây kim vàng chữa viêm xoang: Dùng lá cây trâm vàng, cỏ hôi mỗi vị 30 gram; kinh giới, bòng bong và cỏ nhọ nồi mỗi vị 20 gram cùng với 8 gram thủy xương bồ. Đối với các đối tượng thường xuyên chảy nước mũi có thể thâm 15 gram gương sen. Đem các vị thuốc trên sắc cùng với lượng nước vừa đủ, sắc đến khi cô đặc. Chia phần nước vừa sắc được thành hai phần nhỏ để sử dụng trong ngày. Kiên trì thực hiện mỗi ngày, chừng 3 – 5 ngày là có kết quả. Bên cạnh đó, người bệnh nên kết hợp dùng nước cất lá cây kim vàng để nhỏ mũi mỗi ngày 2 lần.
Bài viết đã tổng hợp những thông tin và các bài thuốc chữa bệnh từ cây kim vàng. Hy vọng bài viết có ích cho bạn đọc. Tuy nhiên, người bệnh không được tự ý sử dụng các bài thuốc từ dược liệu này. Bởi vì, công dụng chữa bệnh của cây kim vàng chưa được giới dược lý hiện đại nghiên cứu và chứng minh hiệu quả chữa bệnh. Tốt nhất, người bệnh nên hỏi ý kiến tham vấn từ bác sĩ hoặc lương y trước khi sử dụng.
Những thông tin bài viết chỉ mang giá trị tham khảo. ThuocDanToc.vn không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.
Có thể bạn quan tâm
Sản phẩm liên quan
Yến Chưng Đông Trùng Hạ Thảo – Công Dụng, Cách…
Kết hợp hai loại thực phẩm giàu dưỡng chất, yến...
Giải đáp thắc mắc của độc giả cùng chuyên gia của chúng tôi!