Những điều cần phải biết về bệnh viêm da tiết bã

Viêm da tiết bã là một tình trạng da phổ biến, ảnh hưởng đến nhiều vùng da nhờn trên cơ thể như mặt, hai bên mũi, ngực,…nhưng chủ yếu là da đầu.

Nguyên nhân gây nên viêm da tiết bã

Vẫn chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây viêm da tiết bã, tuy nhiên theo các nghiên cứu cho thấy bệnh có thể liên quan đến những nguyên nhân sau đây:

1. Nấm

Viêm da tiết bã có thể liên quan đến phản ứng viêm đối với sự tăng sinh của nấm Malassezia, mặc dù điều này chưa được chứng minh. Loại nấm chính được tìm thấy trên da đầu của những người mắc bệnh viêm da tiết bã là Malassezia continosa, một số khác là Malassezia furfur. Có nhiều ý kiến cho rằng nấm này tạo ra các chất độc hại gây kích ứng và viêm da. Bệnh nhân bị viêm da tiết bã sẽ giảm khả năng kháng nấm.

Các axit béo cũng được chứng minh hỗ trợ sự phát triển của nấm Malassezia. Giả thuyết cho rằng Malassezia thủy phân bã nhờn của con người, giải phóng hỗn hợp axit béo bão hòa và không bão hòa. Nó chiếm đi axit béo bão hòa cần thiết, để lại các axit béo chưa bão hòa. Các axit béo không bão hòa xâm nhập vào lớp sừng, do cấu trúc không đồng đều nên gây ảnh hưởng đến chức năng bảo vệ của da. Chức năng này bị phá hoại gây ra phản ứng kích thích dẫn đến gàu và viêm da tiết bã.

2. Những nguyên nhân khác

Các yếu tố như di truyền, nội tiết tố, hệ thống miễn dịch và môi trường có thể ảnh hưởng đến sự bùng phát viêm da tiết bã. Bệnh lý cũng có thể trở nên trầm trọng hơn do bệnh tật, căng thẳng tâm lý, mệt mỏi, thiếu ngủ hoặc sự suy giảm sức khỏe nói chung.

Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, sự tiêu thụ vitamin A quá mức hoặc gặp các vấn đề với enzyme delta-6 desaturase làm tăng nguy cơ bị viêm da tiết bã. Những người suy giảm miễn dịch (đặc biệt là nhiễm HIV, rối loạn thần kinh như bệnh Parkinson và đột quỵ rất dễ mắc bệnh.

Triệu chứng viêm da tiết bã

Các triệu chứng viêm da tiết bã xuất hiện từ từ, phổ biến nhất ở các vùng da đầu, sau tai, trên mặt và những khu vực có nếp gấp da. Dấu hiệu bệnh thường gặp nhất bao gồm:

• Vảy da (gàu) trên da đầu, tóc, lông mày, râu hoặc ria mép
• Các mảng da nhờn phủ vảy trắng hoặc vàng, bong tróc
• Lớp vỏ trên đầu, mặt, hai bên mũi, lông mày, tai, mí mắt, ngực, nách, vùng háng hoặc dưới vú
• Da đỏ
• Ngứa

Trong một số trường hợp viêm da tiết bã trở nên nặng hơn sẽ xuất hiện các triệu chứng:

• Mụn nhọt có vảy màu vàng đến đỏ xuất hiện dọc theo chân tóc, sau tai, trong ống tai, trên lông mày, sống mũi, quanh mũi, trên lưng hoặc ngực
• Gây rụng tóc
• Phát ban tã đi kèm với phát ban da đầu ở trẻ em

Ở người lớn, các triệu chứng viêm da tiết bã có thể kéo dài từ vài tuần đến vài năm.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Hãy gặp bác sĩ nếu bạn thuộc một trong những trường hợp sau:

• Khó chịu khi ngủ, bị phân tâm trong công việc hàng ngày
• Lo lắng và bối rối
• Nghi ngờ da bị nhiễm trùng
• Thử các phương pháp chăm sóc da mà không thành công

Chẩn đoán viêm da tiết bã

Bác sĩ có thể xác định xem bạn có bị viêm da tiết bã hay không bằng cách kiểm tra da. Bác sĩ hoặc y tá sẽ cạo các tế bào da để kiểm tra (sinh thiết) giúp loại trừ các tình trạng da có triệu chứng tương tự như viêm da tiết bã gồm bệnh vẩy nến, viêm da dị ứng, nấm lang ben, chứng đỏ mặt.

Điều trị viêm da tiết bã

Thông thường, bác sĩ có thể sẽ khuyên bạn thử các biện pháp khắc phục tại nhà như dầu gội trị gàu không kê đơn, trước khi xem xét các biện pháp theo toa. Nếu các biện pháp khắc phục tại nhà không đạt được hiệu quả thì người bệnh có thể được áp dụng các phương pháp điều trị gồm:

• Kem, dầu gội hoặc thuốc mỡ kiểm soát viêm: như Hydrocortisone kê đơn, fluocinolone (Capex, Synalar), clobetasol (Clobex, Cormax) và desonide (Desowen, Desonate) là những corticosteroid được dùng để bôi lên da đầu hoặc vùng da bị viêm da tiết bã. Nhưng các loại corticosteroid thường sẽ gây ra tác dụng phụ như da mỏng, da có vệt hoặc đường. Do đó, người ta thường sử dụng kem có chứa chất ức chế calcineurin tacrolimus (Protopic) và pimecrolimus (Elidel) để thay thế.
• Thuốc chống nấm tại chỗ như ketoconazole và ciclopirox hoặc dầu gội chống nấm kê đơn (hoặc không kê đơn). Nếu tình trạng không được cải thiện, bác sĩ có thể khuyên dùng thuốc chống nấm ở dạng thuốc viên. Nhưng đây không phải lựa chọn đầu tiên vì có thể gây nên tác dụng phụ và tương tác thuốc.
• Thuốc giảm nồng độ nội tiết tố nam (anti androgen) có công dụng làm giảm bã nhờn, thường được sử dụng cho phụ nữ và tuyệt đối không sử dụng cho nam giới vì thuốc này có thể dẫn đến nữ tính hóa, rối loạn chức năng tình dục và vô sinh ở nam giới.
• Thuốc kháng histamin được sử dụng để giảm ngứa, chống viêm
• Steroid tại chỗ cũng được áp dụng để điều trị ngắn hạn

Ngoài ra, còn có một số phương pháp điều trị khác như:

• Thuốc ức chế miễn dịch tại chỗ Pimecrolimus
• Prednisone – một phương pháp điều trị ức chế miễn dịch
• Isotretinoin là chất ức chế bã nhờn giúp giảm hoạt động của tuyến bã nhờn.
• Quang trị liệu sử dụng tia UV-A và UV-B hoặc ánh sáng LED đỏ và xanh để ức chế sự phát triển của nấm Malassezia và giảm viêm bã nhờn.

Thay đổi lối sống và biện pháp khắc phục tại nhà

Các mẹo chăm sóc dưới đây có thể giúp bạn kiểm soát viêm da tiết bã:

• Gội đầu hàng ngày bằng dầu gội trị gàu cho cho đến khi các triệu chứng bắt đầu giảm đi, sau đó có thể gội một đến ba lần một tuần.
• Làm mềm và loại bỏ vảy từ tóc của bạn
• Tránh sử dụng các loại xà phòng, dầu gội đầu có tính tẩy rửa mạnh lên da và nên rửa sạch xà phòng, dầu gội đầu khỏi cơ thể, da đầu.
• Không sử dụng các sản phẩm dành cho da hay tóc có chứa cồn vì nó có thể khiến bệnh thêm tồi tệ.
• Ngừng sử dụng thuốc xịt tóc, gel hay các sản phẩm tạo kiểu khác khi đang điều trị viêm da tiết bã
• Mặc quần áo làm bằng cotton mịn để giảm kích ứng
• Nếu mí mắt có dấu hiệu đỏ hay đóng vảy thì hãy rửa sạch chúng mỗi tối bằng dầu gội cho trẻ em, lau sạch vẩy bằng tăm bông
• Cố gắng không gãi hoặc cào, kích thích tại vùng da bị viêm da tiết bã để tránh nhiễm trùng.

Những thông tin chia sẻ về bệnh viêm da tiết bã trên đây chỉ mang tính tham khảo, ThuocDanToc.vn không đưa ra lời khuyên, chẩn đoán hay phương pháp điều trị thay bác sĩ chuyên môn.