Thuốc tím Gentian: tác dụng, chống chỉ định, cách sử dụng

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ BÁC SĨ NGUYỄN THỊ NHUẦN

Trung tâm Thuốc dân tộc – Nguyễn Thị Định – Hà Nội

Đặt lịch

Thuốc tím Gentian được coi là chất sát trùng hàng đầu, sử dụng trong các trường hợp nhiễm nấm da. Dưới đây là những thông tin quan trọng về thuốc tím Gentian mà bạn nên biết trước khi sử dụng.

• Tên hoạt chất: Gentian Violet
• Tên biệt dược: Methylrosaniline®
• Phân nhóm: thuốc kháng nấm

I. Thông tin về thuốc tím Gentian

1. Sản xuất

Thuốc tím Gentian còn được gọi là tím tinh thể hay Methyl Violet 10B, pyoctanin(e) hoặc hexamethyl pararosaniline chloride. Ban đầu nó được phát triển từ phản ứng của dimethylaniline với phosgene để tạo ra 4,4′-bis (dimethylamino) benzophenone làm chất trung gian. Sau đó chất này được phản ứng với dimethylaniline đã được bổ sung thêm cùng sự hiện diện của phốt pho oxychloride và axit hydrochloric.

Tím Gentian cũng có thể được điều chế bằng cách ngưng tụ formaldehyd và dimethylaniline để tạo ra thuốc nhuộm leuco. Hợp chất không màu này bị oxy hóa thành dạng cation có màu.

Tên Gentian violet được dùng để chỉ màu sắc của nó, giống cánh hoa của hoa long đởm chứ không được làm từ hoa long đởm hay hoa violet.

2. Công dụng

Thuốc tím Gentian có đặc tính kháng khuẩn, kháng nấm, chống giun sán, chống ký sinh trùng trypanosoma, chống quá trình tạo mạch máu,… Nó thường được sử dụng để:

• Đánh dấu da khi chuẩn bị phẫu thuật hoặc xét nghiệm dị ứng
• Điều trị nấm Candida albicans và các bệnh nhiễm nấm có liên quan chẳng hạn như bệnh nấm miệng, nhiễm trùng nấm men và các loại nấm da khác như giun đũa, nấm bẹn,…
• Điều trị bệnh chốc lở, thuốc tím được sử dụng trước khi sử dụng đến thuốc kháng sinh và đặc biệt hữu ích với những ai bị dị ứng penicillin.

Trong một số trường hợp, thuốc tím Gentian được sử dụng để kiểm soát vết bỏng, viêm cuống rốn (viêm màng não) trong thời kỳ sơ sinh, nhiễm nấm miệng ở bệnh nhân nhiễm HIV và loét miệng ở trẻ em mắc bệnh sởi.

3. Cách sử dụng

Sử dụng thuốc tím gentian theo yêu cầu của bác sĩ hoặc đọc tất cả những thông tin hướng dẫn trên nhãn thuốc. Hướng dẫn này có thể bao gồm:

• Làm sạch khu vực cần điều trị trước khi sử dụng, nên rửa sạch và lau khô.
• Sử dụng tăm bông để tránh làm bẩn tay và nên bôi thuốc Gentian nhẹ nhàng lên những vùng da bệnh. Chỉ nên áp dụng thuốc cho khu vực bị bệnh, tránh bôi sang những vùng da khỏe mạnh.
• Nên rửa tay ngay sau khi bôi thuốc tím Gentian, trừ trường hợp sử dụng điều trị cho cả bàn tay.
• Không nên che phủ khu vực điều trị bằng nhựa hay quần áo kín, không thấm nước vì có thể làm tăng nguy cơ bị kích ứng da.

4. Liều dùng

Liều dùng thuốc tím Gentian sẽ khác nhau ở từng tình trạng khác nhau. Thực hiện theo chỉ định của bác sĩ hoặc hướng dẫn trên nhãn. Các thông tin dưới đây chỉ bao gồm liều lượng trung bình và mang tính chất tham khảo:

• Người lớn và trẻ em điều trị nhiễm nấm: áp dụng cho các khu vực bệnh 2 hoặc 3 lần một ngày trong ba ngày.

Số lượng liều dùng mỗi ngày, thời gian cho phép giữa các liều, thời gian bạn dùng thuốc tùy thuộc vào vấn đề y tế mà bạn đang điều trị.

5. Chống chỉ định

Thuốc tím Gentian chống chỉ định cho các trường hợp:

• Dị ứng với bất cứ thành phần nào trong thuốc
• Dị ứng với bất kỳ loại thuốc nào, thực phẩm hay các chất khác

Và hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng thuốc tím Gentian nếu bạn:

• Đang mang thai, dự định mang thai hoặc đang cho con bú
• Bị bệnh chuyển hóa

6. Bảo quản

Bảo quản thuốc trong hộp kín ở nhiệt độ phòng, tránh xa nhiệt độ cao, độ ẩm và ánh sáng trực tiếp. Không giữ thuốc tím Gentian trong tủ lạnh và để tránh xa tầm tay trẻ em.

Tham khảo thêm: Thuốc Lamisil once có tác dụng gì?

II. Những điều cần lưu ý khi sử dụng

1. Khuyến cáo

• Nói với tất cả bác sĩ, dược sĩ của bạn về việc bạn đang sử dụng thuốc tím Gentian
• Thuốc này có thể làm ố quần áo hoặc da
• Tím Gentian có thể gây hại khi nuốt phải. Nếu nuốt thuốc tím, hãy gọi bác sĩ hoặc trung tâm cấp cứu để kiểm soát chất độc ngay lập tức.
• Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn đang mang thai, dự định có thai hay đang cho con bú để đảm bảo những rủi ro, tránh gây ảnh hưởng đến thai nhi.
• Thuốc chỉ được sử dụng bên ngoài da, không áp dụng bên trong mũi, miệng hoặc tai trừ trường hợp có chỉ định của bác sĩ.
• Không bôi thuốc lên vết loét mở trên da
• Nếu bác sĩ kê đơn thuốc này cho các vùng trong miệng thì người bệnh cẩn thận để tránh nuốt phải thuốc.
• Tránh để thuốc chạm vào mắt, tốt nhất nên rửa sạch vùng đó trong ít nhất 15 phút.
• Hãy sử dụng thuốc theo đúng liều lượng và số lượng quy trình, ngay cả khi các triệu chứng đã thuyên giảm.
• Thông báo cho bác sĩ nếu tình trạng không được cải thiện hoặc tồi tệ hơn sau 3 ngày.

2. Tác dụng phụ

Một số tác dụng phụ có thể xảy ra khi bạn sử dụng thuốc tím Gentian như đỏ, sưng hoặc kích ứng tại chỗ. Các vết loét có nhiều khả năng phát triển khi thuốc được áp dụng tại các nếp gấp da như giữa ngón chân, bên dưới vú,…

Phản ứng dị ứng nghiêm trọng thường rất hiếm nhưng hoàn toàn có thể xảy ra. Hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu gặp phải các phản ứng nghiêm trọng như phát ban, ngứa/sưng ở mặt, lưỡi, cổ họng, chóng mặt nghiêm trọng, khó thở, nhiễm trùng da (nóng, đau, có mủ).

Trên đây là những thông tin về thuốc tím Gentian, nếu có bất cứ thắc mắc nào hãy hỏi ý kiến bác sĩ. Đặc biệt, nên sử dụng thuốc theo đúng hướng dẫn và liều lượng được chỉ định, không nên tự ý sử dụng để tránh những tác dụng phụ không mong muốn.