Thuốc Diethylcarbamazine là thuốc gì?

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Bác sĩ BÁC SĨ NGUYỄN THỊ NHUẦN – Khoa Y học cổ truyềnPhó Giám đốc chuyên môn Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc Dân Tộc – Cố vấn chuyên môn tại Trung tâm Thuốc dân tộc – Nguyễn Thị Định – Hà Nội

Thuốc Diethylcarbamazine thuộc nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, kháng nấm, kháng virus và chống nhiễm khuẩn. Thuốc thường được dùng trong điều trị nhiễm giun chỉ bạch huyết, giun chỉ Loa Loa. Ngoài ra thuốc còn có tác dụng trị giun chỉ do Wucheria bancroti và Brugia malayi.

Thuốc Diethylcarbamazine
Thông tin cơ bản về liều dùng, công dụng và những điều cần lưu ý khi sử dụng thuốc Diethylcarbamazine

  • Nhóm thuốc: Thuốc điều trị ký sinh trùng, kháng nấm, kháng virus và chống nhiễm khuẩn
  • Tên khác: Diethylcarbamazin
  • Tên biệt dược: Notezine

Thông tin về thuốc Diethylcarbamazine

Dạng bào chế

Viên nén.

Thành phần

Thuốc Diethylcarbamazine được bào chế từ hoạt chất Diethylcarbamazine và lượng tá dược vừa đủ trong một viên nén..

Công dụng

Thuốc Diethylcarbamazine có tác dụng ngăn ngừa và điều trị những bệnh lý sau:

  • Nhiễm giun chỉ bạch huyết, giun chỉ Loa Loa
  • Nhiễm giun chỉ do Wucheria bancroti và Brugia malayi
  • Nhiễm ấu trùng giun chỉ Onchocerca volvulus ở da.

Lưu ý: Thuốc Diethylcarbamazine có thể dùng trong những trường hợp không được liệt kê trong bài viết này.

Chống chỉ định

Thuốc Diethylcarbamazine chống chỉ định với những trường hợp sau:

  • Những người quá mẫn cảm với hoạt chất Diethylcarbamazine hoặc bất cứ thành phần nào của thuốc
  • Trẻ sơ sinh, bệnh nhân cao tuổi hoặc những người bị suy nhược
  • Người bị bệnh tim
  • Bệnh nhân bị cao huyết áp và suy thận (không tuyệt đối chống chỉ đinh, tuy nhiên phải thật thận trọng khi dùng thuốc).

Cách dùng

Thuốc Diethylcarbamazine được sử dụng thông qua đường uống. Bệnh nhân nên uống trọn một viên thuốc cùng với một cốc nước đầy. Ngoài ra, người bệnh có thể dùng thuốc cùng với thức ăn nếu bạn thường xuyên có cảm giác buồn nôn khi uống thuốc. Điều này sẽ giúp bạn tránh khỏi tình trạng uống lại thuốc khi bạn nôn ói.

Lưu ý: Trước khi sử dụng thuốc người bệnh không nên tán nhuyễn hoặc phá vỡ cấu trúc của thuốc và không nhai thuốc trước khi nuốt.

Liều lượng

Tùy thuộc vào độ tuổi mắc bệnh, mức độ phát triển bệnh lý và tình trạng sức khỏe, liều dùng thuốc Diethylcarbamazine ở mỗi người không giống nhau.

Liều dùng thuốc cho điều trị nhiễm giun chỉ do Brugia malayi

Đối với người lớn

  • Liều khởi đầu: Dùng 25mg/ngày để thử mẫn cảm
  • Liều duy trì: Dùng 3mg/kg/ngày, chia thành 2 lần sử dụng sau mỗi bữa ăn. Sử dụng từ 3 – 5 ngày.

Đối với trẻ em

Dùng thuốc theo sự hướng dẫn của bác sĩ.

Liều dùng thuốc cho điều trị nhiễm giun chỉ do Wucheria bancroti

Đối với người lớn

  • Liều khởi đầu: Dùng 50mg/ngày để thử mẫn cảm
  • Liều duy trì: Dùng 6mg/kg/ngày, chia thành 2 lần sử dụng sau mỗi bữa ăn. Sử dụng từ 3 – 5 ngày.

Đối với trẻ em

Dùng thuốc theo sự hướng dẫn của bác sĩ.

Lưu ý: Liều dùng thuốc Diethylcarbamazine có thể thay đổi theo sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Liều dùng thuốc Diethylcarbamazine
Liều dùng thuốc Diethylcarbamazine

Bảo quản

Thuốc Diethylcarbamazine nên được bảo quản tại những nơi khô ráo, thoáng mát, có nhiệt độ trong phòng từ 25 – 30 độ C. Bên cạnh đó người bệnh nên bảo quản thuốc trong vỉ, trong lọ hoặc trong bao bì kín. Người bệnh không nên lấy thuốc ra khỏi lọ khi chưa sử dụng. Ngoài ra bạn không nên bảo quản thuốc trong ngăn đá hoặc ngăn mát tủ lạnh. Không để thuốc trong nhà tắm và những nơi ẩm ướt. Đồng thời cần tránh để thuốc tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, thú nuôi và tầm tay trẻ em.

Trong trường hợp thuốc Diethylcarbamazine đã hết hạn sử dụng, người bệnh không nên tiếp tục sử dụng thuốc. Thay vào đó bạn cần xử lý thuốc đúng cách. Để làm được điều này, người bện nên hỏi ý kiến bác sĩ về cách xử lý thuốc an toàn, không gây ô nhiễm. Nếu có cách xử lý thuốc trên bao bì, người bệnh vui lòng làm theo hướng dẫn.

Những điều cần lưu ý khi dùng thuốc Diethylcarbamazine

Khuyến cáo khi dùng

Trước khi sử dụng thuốc và trong thời gian sử dụng thuốc Diethylcarbamazine, người bệnh cần lưu ý những điều sau đây:

  • Thuốc Diethylcarbamazine có tác dụng ngăn ngừa sự phát triển và tiêu diệt tốt ấu trùng giun chỉ Onchocerca volvulus ở da. Tuy nhiên thuốc không có khả năng diệt ấu trùng giun chỉ trên những hạch nhỏ có chứa giun cái (giun trưởng thành)
  • Thuốc Diethylcarbamazin có khả năng thâm nhập vào dịch màng tinh hoàn (hydrocele). Tuy nhiên thuốc không có tác dụng ngăn ngừa và tiêu diệt ấu trùng giun chỉ Wucheria bancroti tồn tại bên trong dịch màng
  • Có thể dùng thuốc Diethylcarbamazine cho những người du lịch nước ngoài muốn phòng lây nhiễm. Thế nhưng bạn cần tránh sử dụng thuốc một cách đại trà ở những nơi có dịch địa phương Loa loa hoặc Onchocerca. Người bệnh nên dùng trước thuốc kháng histamin và corticoid để giảm thiểu những phản ứng bất thường do ấu trùng chết gây ra
  • Người bệnh nghi có bệnh sốt rét cần được chữa sốt rét không có triệu chứng
  • Bệnh nhân bị rối loạn chức năng thận hoặc trong nước tiểu chứa kiềm cần giảm liều dùng thuốc Diethylcarbamazine
  • Những người bị tăng huyết áp cần đặc biệt thận trọng khi dùng thuốc Diethylcarbamazine. Người bệnh chỉ nên dùng thuốc khi có yêu cầu và chỉ định liều dùng từ bác sĩ chuyên khoa. Ngoài ra bạn cần kiểm tra huyết áp thường xuyên trong thời gian chữa bệnh
  • Những người bị viêm hạch bạch huyết do giun chỉ Wucheria bancroti hoặc Brugia malayi gây nên cần được phát hiện sớm. Đồng thời điều trị trong giai đoạn bệnh không hoạt động, giữa các đợt bọc phát
  • Trước khi sử dụng thuốc Diethylcarbamazine người bệnh cần thông báo với bác sĩ về tiền sử mắc bệnh và tình trạng sức khỏe của bạn ở hiện tại. Bởi thành phần của thuốc có khả năng khiến tình trạng sức khỏe của bạn trở nên nghiêm trọng hơn
  • Hãy báo với bác sĩ nếu bạn bị dị ứng với bất kỳ thành phần nào của thuốc Diethylcarbamazine. Khi đó các bác sĩ có thể cho bạn sử dụng một loại thuốc thay thế hoặc thay đổi phác đồ điều trị của bạn
  • Người bệnh nên chia sẻ với bác sĩ về những loại dược phẩm mà bạn đang sử dụng trước khi chữa bệnh với thuốc Diethylcarbamazine. Bởi điều này sẽ giúp bạn tránh khỏi tình trạng tương tác thuốc gây nguy hiểm. Những loại dược phẩm bạn cần chia sẻ với bác sĩ có thể bao gồm: Thuốc theo đơn, thuốc không theo đơn, thực phẩm chức năng, vitamin, dưỡng chất và các loại thảo dược
  • Người bệnh tuyệt đối không được sử dụng thuốc Diethylcarbamazine quá số liều quy định.
Những điều cần lưu ý khi dùng thuốc Diethylcarbamazine
Người bệnh không được sử dụng thuốc Diethylcarbamazine quá số liều quy định

Tác dụng phụ

Trong thời gian sử dụng thuốc Diethylcarbamazine, người bệnh có thể gặp phải những tác dụng phụ sau:

Tác dụng phụ do thuốc

Tác dụng phụ thường gặp

  • Đau đầu
  • Cơ thể yếu mệt
  • Khó chịu
  • Chán ăn, ăn không ngon miệng.

Tác dụng phụ ít gặp

  • Chóng mặt
  • Buồn nôn và nôn ói
  • Cơ thể uể oải

Phản ứng do protein lạ dược phóng thích từ những ký sinh trùng chết ở các bệnh nhân nhạy cảm.

Xuất hiện phản ứng trong nhiễm Onchocerca

  • Ngứa ngáy
  • Thị lực có khả năng bị tổn thương vĩnh viễn.

Phản ứng có thể nặng, đặc biệt là những bệnh nhân bị nhiễm trùng nặng và các ấu trùng chỉ ở gần mắt

Phản ứng trong nhiễm Loa loa, Wucheria bancroti và Brugia malayi

Phản ứng do ấu trùng giun chỉ Wucheria bancroti chết thường nhẹ, nặng hơn với giun chỉ Brugia malayi và rất nặng với giun chỉ Loa loa

Tác dụng phụ thường gặp

  • Đau đầu
  • Khó chịu
  • Sốt
  • Đau cơ khớp
  • Ho đau ngực
  • Ban sần
  • Tăng bạch cầu
  • Những triệu chứng liên quan đến tiêu hóa.

Tác dụng phụ ít gặp

  • Tăng Protein niệu
  • Tăng bạch cầu ái toan.

Tác dụng phụ hiếm gặp

  • Bệnh não
  • Xuất huyết võng mạc.

Từ ngày điều trị thứ 3 – 12, cơ thể có khả năng xuất hiện những phản ứng tại chỗ như: Sưng to từng vùng, viêm bạch mạch, nốt phỏng nhỏ, áp xe bạch huyết, sần dẹt.

Trong thời gian sử dụng thuốc Diethylcarbamazine nếu nhận thấy cơ thể xuất hiện những tác dụng phụ, người bệnh cần ngưng sử dụng thuốc. Đồng thời báo ngay với bác sĩ chuyên khoa để được kiểm tra và xử lý đúng cách, tránh gây nguy hiểm.

Tương tác thuốc

Thuốc Diethylcarbamazine có khả năng tương tác với những loại thuốc điều trị khác. Sự tương tác này làm tăng tỉ lệ xuất hiện những tác dụng phụ nghiêm trọng gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Đồng thời làm giảm khả năng chữa bệnh của những loại thuốc. Vì thế, trước khi sử dụng thuốc Diethylcarbamazine, người bệnh cần chia sẻ với bác sĩ về những loại thuốc mà bạn đang sử dụng. Những loại thuốc bạn cần chia sẻ có thể bao gồm: Thuốc theo đơn, thuốc không theo đơn, thực phẩm chức năng, vitamin, dưỡng chất và các loại thảo dược.

Cách xử lý khi dùng thuốc quá liều

Việc sử dụng thuốc Diethylcarbamazine quá liều có thể khiến cơ thể bị sốc và ngay ra những phản ứng nghiêm trọng sau:

  • Buồn nôn
  • Nôn không kiểm soát
  • Đau đầu
  • Chóng mặt nghiêm trọng
  • Choáng váng
  • Trường hợp nặng gây co giật.

Trong trường hợp sử dụng thuốc quá liều khiến cơ thể bị sốc và gây ra những phản ứng nghiêm trọng trên, người bệnh cần gọi ngay đến Trung tâm y tế để được hỗ trợ. Ngoài ra, người bệnh có thể đến bệnh viện gần nhất để được kiểm tra và xử lý kịp thời. Những cách xử lý khi sử dụng thuốc Diethylcarbamazine quá liều có thể bao gồm:

  • Tiêm diazepam trong trường hợp nặng gây co giật
  • Hỗ trợ và điều trị những triệu chứng.
Cách xử lý khi dùng thuốc Diethylcarbamazine quá liều
Nếu sử dụng thuốc Diethylcarbamazine quá liều, người bệnh cần gọi đến Trung tâm y tế hoặc đến bệnh viện để được kiểm tra và xử lý kịp thời

Khi nào cần ngưng sử dụng thuốc?

Khi nhận thấy cơ thể xuất hiện những dấu hiệu bất thường, bị dị ứng hoặc xuất hiện những tác dụng phụ nghiêm trọng làm ảnh hưởng đến sức khỏe, người bệnh cần ngưng sử dụng thuốc Diethylcarbamazine. Đồng thời đến bệnh viện để được kiểm tra và xử lý. Ngoài ra người bệnh cũng cần ngưng sử dụng thuốc và báo với bác sĩ chuyên khoa khi quá trình chữa bệnh với thuốc không mang lại hiệu quả, bệnh tình trở nên nghiêm trọng hơn.

Thuốc Diethylcarbamazine có khả năng điều trị tốt tình trạng nhiễm giun chỉ bạch huyết, giun chỉ Loa Loa, Wucheria bancrot, Brugia malayi và nhiễm ấu trùng giun chỉ Onchocerca volvulus ở da. Tuy nhiên bên cạnh hiệu quả chữa bệnh, thuốc còn có khả năng gây ra nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng làm ảnh hưởng đến sức khỏe. Do đó người bệnh chỉ nên sử dụng thuốc khi có yêu cầu và hướng dẫn liều dùng từ bác sĩ chuyên khoa. Người bệnh tuyệt đối không được tự ý dùng thuốc, ngưng sử dụng thuốc hoặc thay đổi liều dùng để tránh gây nguy hiểm.

Giải đáp thắc mắc của độc giả cùng chuyên gia của chúng tôi!

Ths.BS Nguyễn Thị Tuyết Lan
Nguyên Trưởng khoa khám bệnh - BV YHCT trung ương

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai.