Cây rau ngót: Công dụng, bài thuốc hay và một số lưu ý
Cây rau ngót không chỉ được biết đến là thực phẩm bổ dưỡng được sử dụng hằng ngày mà còn là dược liệu có tác dụng chữa trị nhiều bệnh khác nhau cho trẻ em và người lớn. Bạn đọc cần lưu ý khi sử dụng cho phụ nữ mang thai, có thể dẫn đến trường hợp sảy thai, nhưng được khuyến khích sử dụng cho giai đoạn sau sinh. Hãy tham khảo bài viết dưới đây để biết thêm các bài thuốc sử dụng cây rau ngót.
1. Tên gọi – Phân nhóm
+ Tên gọi khác: Bù ngót, bồ ngót, rau tuốt, hắc diện thần
+ Tên khoa học: Sauropus androgynus
+ Họ: Thầu dầu Euphorbiaceae
2. Đặc điểm sinh thái
Mô tả:
Cây rau ngót thuộc dạng cây bụi, mọc hoang. Khi trưởng thành, cây rau ngót có thể cao lên từ 1,5 – 2 mét. Phần thân cây cứng còn non có màu xanh sẫm, chuyển sang màu nâu khi về già. Lá rau ngót có màu xanh sẫm, hình bầu dục hoặc hình trứng, mọc so le. Hoa rau ngót thường có màu đỏ sậm, mọc đơn lẻ trải dài theo lá. Hoa cái ở trên, hoa đực ở dưới. Qủa cây rau ngót có mùa trắng, hình cầu.
Phân bố:
Cây rau ngót thường mọc hoang hoặc được trùng ở vùng nhiệt đới châu Á. Tại Việt Nam, cây rau ngót được trồng rất nhiều, thường được trồng để làm thực phẩm sử dụng hằng ngày là chính. Và có thể dễ dàng tìm mua ở các rạp rau ngoài chợ.
3. Bộ phận dùng, thu hái, chế biến, bảo quản
Bộ phận dùng:
Đối với cây rau ngót, thường được sử dụng lá và rễ cây để làm thuốc. Lá rau ngót chữa ho thông thường, ho lâu ngày, ban sởi, viêm phổi, sốt cao, tiêu độc. Rễ có tác dụng lợi tiểu, thông huyết, kích thích tử cung co bóp.
Thu hái:
Sử dụng những cây rau ngót sống 2 năm trở lên để làm thuốc. Lá thường được khi hái khi còn non, không quá già. Rễ được thu hái quanh năm.
Chế biến:
Sử dụng khi còn tươi.
Bảo quản:
Sử dụng lá và rễ khi còn tươi, sau khi thu hái về lá cây rau ngót rất dễ héo hoặc bị úng. Vì vậy chỉ được sử dụng trong ngày, nếu dùng qua ngày cần được bảo quản trong tủ lạnh, nhưng tốt nhất nên sử dụng hết lượng rau ngót thu hái về.
4. Thành phần hóa học
Hiện nay, cây rau ngót chưa được làm rõ các hoạt chất để làm thuốc.
Trong lá cây rau ngót có chứa nhiều axit amin cần thiết, canxi, photpho, vitamin C, ngoài ra còn có protit, gluxit, tro.
5. Tính vị
Lá rau ngót có vị bùi ngọt, tính mát. Rễ có vị hơi ngăm đắng.
6. Quy kinh
Cây rau ngót chưa được quy kinh.
7. Tác dụng dược lý
Theo nghiên cứu dược lý hiện đại:
Chưa được nghiên cứu tác dụng của cây rau ngót.
Theo y học cổ truyền:
Theo Y học cổ truyền, cây rau ngót để lại rất nhiều tác dụng như:
- Chữa ho thông thường, ho lâu ngày
- Chữa viêm phổi
- Chữa sót cao
- Tiêu độc
- Thông huyết, hoạt huyết
- Giải độc
- Lợi tiểu
- Chữa tưa lưỡi
- Chữa sót nhau
8. Liều dùng – Cách dùng
Mỗi ngày sử dụng 20 – 40 gram lá hoặc rễ tươi đem giã rồi sắc lấy nước uống.
Hoặc có thể sử dụng 40 gram lá tươi hoặc rễ tươi giã nát, hòa một ít nước rồi vắt bỏ bã lấy 100 ml, chia làm 2 lần uống/ ngày, khoảng cách sử dụng là 10 phút. Phần bã có thẻ sử dụng để đắp lên vùng bị tổn thương hoặc bị đau.
Có thể sử dụng lá rau ngót để nấu canh hoặc nấu cháo, bổ sung vào thực đơn của gia đình.
9. Bài thuốc
Một số bài thuốc sử dụng cây rau ngót có tác dụng điều trị các vấn đề về sức khỏe thường gặp:
- Bài thuốc chữa sưng nhức bàn chân: Đắp vào chỗ chân bị sưng hoặc nhức một ít lá rau ngót đươc giã nát cùng với một ít nước muối loãng.
- Bài thuốc chữa đau mắt đỏ: 50 gram lá rau ngót, 30 gram lá dâu, 30 gram rễ cỏ xước, 30 gram rau má, 30 lá tre, 10 gram lá chanh. Sắc đặc và chỉ sử dụng phần nước, chia thành nhiều lần uống trong ngày. Lưu ý, tất cả các nguyên liệu sử dụng phải là nguyên liệu còn tươi.
- Bài thuốc chữa chạy máu cam: Sử dụng lá rau ngót rửa sạch, đem giã nát rồi thêm một ít đường hòa với một lượng nước vừa đủ và sử dụng uống trực tiếp. Hoặc có thể sử dụng bã bọc vào một miếng vải nhỏ rồi nhét vào lỗ mũi đang chảy máu.
- Bài thuốc chữa sốt xuất huyết hoặc hôn mê do tai biến mạch máu não: 200 gram lá bù ngót khô (được sao qua), 50 gram giun đất phơi khô, 100 gram đậu đen. Sắc với 4 chén nước còn nửa chén, chia làm 2 lần uống.
- Bài thuốc trị nám da: Gĩa nát lá rau ngót, bỏ thêm chút đường, đắp lên vùng da bị nám rồi sửa sạch bằng nước ấm. Ngoài ra có thể xay sinh tốt rau ngót và sử dụng hằng ngày..
- Bài thuốc sử dụng cây rau ngót thanh lộc cơ thể, giải nhiệt: Sử dụng lá rau ngót để nấu canh hoặc ép lấy nước uống và sủ dụng mỗi ngày.
- Bài thuốc sử dụng rau ngót để giảm cân: Sử dụng cây rau ngót để nấu xanh hoặc xay lấy nước uống mỗi ngày.
- Bài thuốc sử dụng cho phụ nữ sau sinh, có tác dụng lợi sữa: Sử dụng một lượng rau ngót được rửa xạch, xay những và chắt bỏ cạn rồi sử dụng mấy ngày đầu sau khi sinh.
- Bài thuốc trị táo bón, đổ mồ hôi trộn ở trẻ em: 30 gram lá rau ngó, 30 gram bầu đất, 1 quả bầu dục lợn. Sử dụng để nấu canh cho trẻ sử dụng. Có thể nấu canh với một ít thịt nạc, không chỉ tốt sức khỏe cho trẻ mà còn giúp tăng cường sức khỏe cho người mới ốm dậy, người già và phụ nữ sau khi sinh.
- Bài thuốc trị đái dầm ở trẻ em: 40 gram lá rau ngót tươi cho vào nước sôi, vắt lấy nước bỏ cặn. Mỗi ngày uống 2 lần và khoảng cách giữa hai lần uống là 10 phút.
- Bài thuốc chữa tưa lưỡi cho trẻ em: 10 gram lá tươi giã nát, vắt lấy nước rơ miệng cho trẻ.
- Bài thuốc chữa sốt cao ở trẻ em: Gĩa nát lá bồ ngót rồi lấy nước uống, phần bã còn lại đắp vào thóp cho trẻ.
10. Lưu ý
Khi sử dụng cây rau ngót để điều trị bệnh, bạn đọc cần lưu ý một số điểm trước khi sử dụng:
- Khi sử dụng cây rau ngót trong thời gian quá dài sẽ gây ra các tác dụng phụ như: mất ngủ, khó thở, kém ăn.
- Cần được sử dụng lá cây rau ngót khi được chế biến chín.
- Không được sử dụng một lượng lá rau ngót quá nhiều, có thể gây độc tính và tổn thương phổi. Chất chống độc và kim loại nặng có trong lá cây rau má được các nhà nghiên cứu phát hiện.
- Phụ nữ mang có có thể sử dụng lá rau ngót nhưng không được sử dụng quá nhiều có thể gây sẩy thai. Đặc biệt, những đối tượng có tiền sử sinh non, sảy thai, thụ tinh trong ống nghiệm không được tự ý sử dụng rau ngót khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
- Qúa trình hấp thụ rau ngót trong cơ thể có thể khả năng cản trở quá trình hấp thụ photpho và canxi có trong một số thực phẩm khác.
Bài viết đã cung cấp cho bạn đọc thông tin về cây rau ngót có tác dụng điều trị bệnh. Tuy nhiên bài viết chỉ có giá trị tham khảo về cách sử dụng cây rau ngót để làm dược liệu trị bệnh. Do đó, bạn đọc cần tham khảo ý kiến của bác sĩ nếu có ý định sử dụng.
Việc sử dụng cây rau ngót để điều trị bệnh không có tác dụng thay thế cho các loại thuốc đặc hiệu, bạn đọc cần lưu ý.
Sản phẩm liên quan
Yến Chưng Đông Trùng Hạ Thảo – Công Dụng, Cách…
Kết hợp hai loại thực phẩm giàu dưỡng chất, yến...
Giải đáp thắc mắc của độc giả cùng chuyên gia của chúng tôi!