Cây cỏ sữa lá nhỏ: Mô tả, công dụng & bài thuốc trị bệnh

Cây cỏ sữa có hai loại: cỏ sữa lá lớn và cỏ sữa lá nhỏ. Trong đó, cỏ sữa lá nhỏ (tên khoa học là Euphorbia thymifolia L) là vị thuốc dân gian được dùng phổ biến tại nước ta. Nhờ vào đặc tính kháng khuẩn, chúng có thể ức chế hoạt động của chủng khuẩn lỵ, tụ cầu vàng… nên được dùng để điều trị một số bệnh ngoài da, đường tiêu hóa như lỵ, mụn nhọt, mẩn ngứa. Ngoài ra, thảo dược cũng giúp lợi sữa ở đối tượng phụ nữ đang cho con bú.

cây cỏ sữa
Hình ảnh cây cỏ sữa lá nhỏ

Đông trùng hạ thảo - quà sức khoẻ quý giá từ thiên nhiên, nâng tầm sức khoẻ, món quà được săn lùng nhất thời Covid. CLICK NHẬN NGAY ƯU ĐÃI.

1. Tên gọi, phân nhóm

Tên gọi khác: Cỏ sữa lá nhỏ, Cẩm địa, Vú sữa đất, cỏ sữa đỏ, Thiên căn thảo, Nhả nậm mòn, Nhả nực nọi (Thái), Chạ cam (Tày).

Tên khoa học: Euphorbia thymifolia L

Họ: Thầu dầu Euphorbiaceae

2. Đặc điểm sinh thái

Mô tả: Cây có phần thân có màu trắng như sữa, phần lá nhỏ nên được gọi là cỏ sữa. Cây cỏ sữa mọc sát đất, thân bò, lá nhỏ (dài khoảng 7mm, rộng 4mm) hình bầu dục hay hình thuôn, tù đầu, có răng ở mép và lông bên mặt dưới. Cây ra hoa vào mùa hè. Cụm hoa có dạng xim co ở nách lá hoặc ngọn.

Phân bố: Cỏ sữa thường mọc hoang trên những kẽ gạch sân, xi măng, dọc đường ray xe lửa có dải đá vôi xanh, sân vườn, nơi có sỏi đá… Người ta tìm thấy cỏ sữa có nhiều ở các nước nhiệt đới: Ấn Độ, Indonexia, Philippin, Trung Quốc và Việt Nam.

3. Bộ phận dùng, thu hái, chế biến, bảo quản

Bộ phận dùng: Toàn bộ phần rễ, thân, lá cỏ sữa lá nhỏ đều có thể dùng làm thuốc trị bệnh.

Thu hái: Quanh năm.

Chế biến: Cây nhổ cả gốc, đem rửa sạch, phơi hoặc sấy khô rồi dùng làm thuốc.

Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm.

4. Thành phần hóa học

Trong cỏ sữa lá nhỏ có chứa những thành phần sau:

  • Thân và lá chứa hoạt chất cosmoslin.
  • Rễ cây chứa araxerol, myrixylalcohol, tirucallol.

5. Tính vị

Cỏ sữa lá nhỏ có tính hàn, vị hơi chua.

6. Tác dụng dược lý

Theo nghiên cứu dược lý hiện đại:

Nhiều nghiên cứu của y học hiện đại cho thấy, nước chiết từ cây cỏ sữa có tác dụng ức chế sự sản sinh của chủng vi trùng gây lỵ và chủng tụ cầu vàng. Nhờ vậy mà cỏ sữa được ứng dụng điều trị một số bệnh đường ruột, bệnh ngoài da. Ngoài ra, người ta cũng dùng dược liệu trên trong việc làm thông sữa, kích thích tăng tiết sữa ở đối tượng phụ nữ đang cho con bú.

Bên cạnh tác dụng điều trị bệnh, cây cỏ sữa lá nhỏ cũng được ứng dụng làm thuốc diệt sâu bọ (Ấn Độ).

Theo y học cổ truyền:

Cỏ sữa có công dụng thanh nhiệt, tiêu viêm, lợi tiểu, kháng khuẩn, thông sữa, thông huyết nên các thầy thuốc dân gian thường dùng cho những mục đích trị bệnh sau:

  • Trị kiết lị
  • Tăng tiết sữa ở đối tượng phụ nữ sau sinh.
  • Điều trị mụn nhọt, mẫn ngứa
  • Điều trị đại tiện ra máu tươi.

7. Liều dùng, cách dùng

Liều dùng dưới dạng thuốc sắc:

  • Trẻ em: 15 – 50 gam/ ngày.
  • Người lớn: 100 -150 gam / ngày.

Cách dùng:

  • Thuốc sắc, bôi ngoài da.
  • Dùng riêng hoặc phối hợp với các vị thuốc khác.

8. Bài thuốc

Cỏ sữa lá nhỏ có thể ứng dụng trong một số bài thuốc trị bệnh sau:

Điều trị kiết lỵ: 80 gam cỏ sữa lá nhỏ, 50 gam lá mơ lông tươi đem sắc uống hằng ngày. Trẻ em dùng nửa liều trên.

Điều trị thiếu sữa, tắc tia sữa: 100 gam cỏ sữa lá nhỏ, 40 gam hạt cây gạo đem sắc uống hằng ngày. Kiên trì dùng 5 – 7 lần sẽ có kết quả.

Điều trị mụn nhọt, ngứa: Cỏ sữa lá nhỏ đem giã nhuyễn, đắp lên vị trí bị nhọt, ngứa. Nên kết hợp thuốc đắp với thuốc tươi uống để tăng hiệu quả chữa trị.

Trị đại tiện ra máu: 100 gam cỏ sữa lá nhỏ, 50 gam cây huyết dụ đem đun với 1 lít nước sôi, dợi đến khi nước cạn còn 400 ml thì tắt bếp, uống trong ngày.

Điều trị lỵ thể nhẹ:

  • Đem 100 gam cỏ sữa lá nhỏ rửa sạch, thái nhỏ, đem sắc với 400ml, đợi khi nước cạn 100 ml thì ngưng. Uống 2 lần mỗi ngày.
  • Hoặc: đem 100 gam cỏ sữa lá nhỏ, 80 gam rau sam sắc với 300 ml, đợi khi nức cạn còn 150 ml thì tắt bếp. Chia làm 3 phần, uống trong ngày, dùng liên tục 5 – 7 ngày.
  • Hoặc: đem 100 gam cỏ sữa lá nhỏ, 20 gam lá mơ lông, 25 gam hạt cau, 100 gam rau sam sắc uống. Chia làm 3 phần, uống hết trong ngày.

Mụn nhọt ngoài da chưa vỡ mủ: 100 gam cỏ sữa đem giã nát, đắp lên vùng da bị nhọt. Đắp 2 lần / ngày.

Mẩn ngứa ngoài da: Cỏ sữa rửa sạch, giã nát thoa vào vùng da bị ngứa hoặc nấu nước để rửa.

Thiếu sữa sau sinh: 100 gam cỏ sữa, 40 gam hạt cây gạo sắc lấy nước, dùng nước trên nấu cháo ăn 1 lần/ ngày. Dùng liên tục trong vòng 4 – 7 ngày.

9. Lưu ý

Cây cỏ sữa có hai loại: cỏ sữa lá to (Euphobia hirta L. Euphorbia pilulifera L cùng họ) và cỏ sữa lá nhỏ. Cả hai loại đều có khả năng chữa lỵ nhưng loại lá nhỏ được dùng phổ biến hơn (theo kinh nghiệm của Viện nghiên cứu Đông y).

Theo Power và Browning, cỏ sữa lá lớn có chứa chất nhựa và axit galic, glucozit độc chưa xác định được.Hoạt chất có trong cỏ sữa lá lớn liều nhỏ có thể gây ngừng hô hấp, tim đập chậm, gây xót niêm mạc dạ dày ở động vật.

Ở nhiều quốc gia khác, cây cỏ sữa lá lớn được ứng dùng trong điều trị một số bệnh về mắt như đau mắt, loét giác mạc; bệnh ho hen. Tại Việt Nam, cây cỏ sữa lá lớn được phối hợp với vị thuốc hoàng đằng để sản xuất thuốc trị lỵ mang tên codanzit (1975).

Trên đây là một số thông tin về cây cỏ sữa (lá nhỏ) được dùng trị bệnh phổ biến trong dân gian. Hy vọng thông tin trên sẽ hữu ích đến bạn. ThuocDanToc.vn không đưa ra lời khuyên, chẩn đoán, phương pháp điều trị thay thế chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Hỏi đáp cùng chuyên gia

  1. riengmotgoctroiriengmotgoctroi says: Trả lời

    Em sinh cháu được 1 tuần nay mà chưa thấy xuống sữa, chỉ rỉ rả ra được tí, vú căng tức đau lắm ạ, các cụ bảo đi kiếm lá duối uống , mà kiểu em uống khong hợp hay sao, uống chả thấy có tác dụng gì cả. Cho em lời khuyên với, em có nên dùng cây cỏ sữa này khong

    1. Tuyến bùiTuyến bùi says:

      chị gái em trước sinh đứa đầu cũng bị như thế, xong cứ cố chịu, đến lúc đau quá đến viện thì bị áp xe mưng mủ ra rồi, phải rạch ra để lấy mủ. Sau nghe nói đến cái cây bồ công anh tốt cho bà đẻ bị tắc sữa mới thử mua về uống, thấy hiệu quả lắm. chị thử xe,m,

    2. riengmotgoctroiriengmotgoctroi says:

      Dùng như thế nào em ơi,dùng tươi hay phải phơi khô ?

    3. Tuyến bùiTuyến bùi says:

      e thấy chị em dùng cả tươi cả khô, tươi thì giã ra đắp ngoài còn khô thì đun nước uống chị ạ

    4. riengmotgoctroiriengmotgoctroi says:

      E cho chị xin địa chỉ mua lá bồ công anh nehs, chị uống xem có đỡ không. Không thì phải đến viện khám lại xem thế nào

    5. Tuyến bùiTuyến bùi says:

      mua ở đây chị ơi Biệt thự B31 ngõ 70 nguyễn thị định thanh xuân hà nội. chị có ở gần không, không thì bảo họ ship cho, em có số điện thoại này 0961716466

  2. Tran Kieu TrinhTran Kieu Trinh says: Trả lời

    Trung tam ban co sua la to hay co sua la nho the ah?

  3. người lạ ơingười lạ ơi says: Trả lời

    Em năm nay 16 tuổi, khoảng hơn 1 năm nay mặt em lên mụn viêm nhiều lắm ạ. Em mua đủ các thể loại mỹ phẩm,càng dùng lại càng mụn. hết mụn xong để lại thâm ,nhìn mặt chán thật sự. e muốn chuyển sang điều trị bằng phương pháp tự nhiên, inb tư vấn cho em

    1. Khanh ngocKhanh ngoc says:

      bị mụn viêm nhiều mà không chữa nhanh, để cả năm trời xong sau rỗ đầy ra đấy

    2. LiênLiên says:

      Mình cũng từng bị thế này. mụn sưng viêm tấy đỏ,mụn đầu đen mủ đủ cả.,kiểu da dầu nhờn ấy, lúc nào cũng phải có 1túi giấy thấm dầu bên cạnh, đi đâu mất tự tin lắm. Thời gian đầu ở nhà tự điều trị mua mấy loại dược mỹ phẩm dạng treatment ý, bôi xong mụn thì cũng đỡ nhưng mà da bong tróc nhiều quá, sợ quá ko dám dùng nữa. Đến phòng khám tư khám thì họ bảo bị nội tiết,xong đưa thuốc cho về uống, về nhà tra ra mới biết là thuốc tránh thai,mình thì đang còn trẻ còn chưa con cái gì uống nhỡ ảnh hưởng đến sau này. mọi người bảo dùng thuốc tự nhiên cho an toàn, Mình đi kiếm lá cỏ sữa này với cả lô hội về giã đắp hàng ngày, với cả mua thêm mấy vị thuốc uống để điều hòa nội tiết nữa(vì kinh mình k đều) cho khỏi từ trong ra ngoài

    3. người lạ ơingười lạ ơi says:

      Bạn uống thuốc gì thế. Đắp thì đắp thường xuyên ngày nào cũng đắp à hay như thế nào b

    4. LiênLiên says:

      mình uống ích mẫu,cũng mua bên Vietfarm này này, b vào tìm là thấy, có 70k nửa cân.
      đắp mặt thì tuần 2-3 lần thôi. Còn đâu vẫn phải thường xuyên làm sạch da là chính, với thỉnh thoảng phải đến hàng họ lấy nhân mụn cho nữa.

  4. biên phòngbiên phòng says: Trả lời

    tôi hay bị mẩn ngứa lên mề đay thì dùng như thế nào, thời tiết thay đổi là bị, nhiều lần rồi, trước có hay dùng lá khế với cỏ sữa rồi mà không đỡ, dạo gần đây số lần bị nhiều hơn mà gần nhau hơn .Thấy người ta bảo là mề đay nặng cũng nguy hiểm lắm .Giờ tôi nên dùng thuốc nào?

    1. sucksuck says:

      Mề đay ở bên nhà thuốc dân tộc có bán thuộc trị đấy, hiệu quả lắm, trước đứa em họ mình có chữa rồi, mây năm nay không thấy phát lại

    2. uông phonguông phong says:

      dùng cỏ mần trầu bạn nha. Mình dùng thấy hiệu quả lắm. Mua bên Vietfarm này về mà dùng, họ phơi sấy cho luôn rồi đấy

  5. Nguyen haNguyen ha says: Trả lời

    Bị kiết lỵ thì dùng lá này tốt hơn hay dùng rau sam tốt hơn. Mình đợt này bị 3 hôm nay rồi,lúc nào cũng quặn muốn đi ngoài,mà ko đi được có lúc nào đi được thì phân nó có nhầy nhầy, có lúc còn có tí máu

    1. qua_lauqua_lau says:

      Nhà em toàn dùng lá mơ thôi, trứng rán lá mơ. Mà rán không dầu mỡ nhé, có mỡ vào càng bị thêm đấy. BAc thử xem nhé

    2. Trung tâm Dược liệu Vietfarm says:

      Chào bạn! Rau sam và cỏ sữa lá nhỏ đều là 2 vị thuốc tốt cho những bệnh nhân bị lỵ. Rau sam có tác dụng ngăn chặn sự phát triển của trực khuẩn lỵ. Bạn có thể dùng hàng ngày bằng cách đun nước uống ngày 3 lần, các triệu chứng sẽ giảm dần bạn nhé!

    3. Nguyen haNguyen ha says:

      Bên mình bán rau sam giá như nào

    4. Trung tâm Dược liệu Vietfarm says:

      Hiện tại trung tâm bán với giá 160.000đ/0,5kg bạn nhé. Tìm hiểu thêm thông tin bạn truy cập link https://www.thuocdantoc.org/duoc-lieu/rau-sam
      Bạn có nhu cầu có thể để lại thông tin hoặc gọi vào số điện thoại 0961716466. Cảm ơn bạn.

  6. anh ngocanh ngoc says: Trả lời

    Em co thai 9 tuần thì có dùng được không

  7. Doanh nhan thành đạtDoanh nhan thành đạt says: Trả lời

    cháu nhà em được 3 tháng rồi,em cho bú hoàn toàn bằng sữa mẹ,ko uống sữa ngoài,mà dạo gần đây em thấy sữa mình ít đi hẳn ,màu sữa không trắng như trước,sẫm màu hơn,sữa đầu sữa cuối đều thế. E bị như thế có việc gì không ạ, dùng cỏ sữa này có được không ạ. em cảm ơn

    1. Trung tâm Dược liệu Vietfarm says:

      Chào bạn! Hiện tượng sữa ít, sữa màu quá đục là những bất thường hay gặp ở phụ nữ sau sinh, bạn không nên quá lo lắng về vấn đề này, cỏ sữa có thể giải quyết dứt điểm được bạn nhé. Ngoài ra bạn có thể tham khảo thêm phương thuốc này
      Sài hồ 10g, hương phụ 10g, xuyên khung 12g, đương quy 12g, cho các vị thuốc vào với khoảng 3 bát nước đun còn 1 bát uống hàng ngày bạn nhé.

    2. Doanh nhan thành đạtDoanh nhan thành đạt says:

      nhà thuốc có bán bài thuốc này ah, mình mua 10 thang trước nhé

    3. Trung tâm Dược liệu Vietfarm says:

      Hiện tại Trung tâm bán các vị thuốc lẻ, bạn có thể đặt mua từng vị sau đó kết hợp các vị thuốc bạn nhé.

    4. Doanh nhan thành đạtDoanh nhan thành đạt says:

      Vậy cho mình mỗi loại 500g về địa chỉ 19 trung môn yên sơn tuyên quang,số 0967382**

  8. Hoàng minh quangHoàng minh quang says: Trả lời

    Em đi ngoài ra máu mà em bị trĩ thì có dùng được không

    1. Hoàng linhHoàng linh says:

      Trĩ thì dùng hoa thiên lý non, lá diếp cá, chưa thấy ai dùng cỏ sữa cả

    2. Cá khôCá khô says:

      mình thấy trên ti vi hôm trước chiếu giới thiệu về thuốc thăng trĩ dưỡng huyết thang , bạn đọc thêm thông tin thuốc này này https://vhea.org.vn/thang-tri-duong-huyet-thang-phuong-thuoc-3-trong-1-danh-tan-benh-tri-17621.html

  9. Phương nguyễnPhương nguyễn says: Trả lời

    mình giã ra đắp mụn 2 tuần nay rồi mà không thấy hiệu quả gì cả

  10. Duyên Vũ ThịDuyên Vũ Thị says: Trả lời

    Mình Sinh mổ nay đc hai tháng.hsu như mình bị mất sữa hoàn toàn.cho hỏi cây cỏ sữa có thể kích sữa về đc ko ạ

    1. Trung tâm Dược liệu Vietfarm says:

      Chào bạn, trường hợp của bạn uống cây cỏ sữa lá nhỏ sẽ có hiệu quả rất tốt bạn nhé

  11. Trịnh Hồng ThắmTrịnh Hồng Thắm says: Trả lời

    shop có giao hàng không tôi đặt 1kg
    giá kia là 1kg hay nửa cân?

Ths.BS Nguyễn Thị Tuyết Lan
Nguyên Trưởng khoa khám bệnh - BV YHCT trung ương

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai.

Đối tác

Ông Phạm Minh Đức - 0914530xxx
Thanh Trì, Hà Nội
Đặt mua 1 kg Cỏ Ngọt cách đây 1 phút