Đặt lịch hẹn

×

Cây Bàm bàm

Cây Bàm bàm

Đặt lịch

Cây Bàm bàm còn có tên gọi khác là Đậu dẹt, Dây bàm, m’ba, var ang kung. Tên khoa học Entada phaseoloides Merr., E. sandess Benth. Thuộc họ Đậu (danh pháp khoa học: Fabaceae). Dây có tính bình, vị hơi đắng và chát, có tác dụng hoạt huyết, trừ phong thấp. Hạt có tính bình, vị ngọt và se, có độc, mang tác dụng giảm đau, chống co giật, lợi tiểu.

Môi tả cây Bàm bàm

Tên khác: Đậu dẹt, Dây bàm, m’ba, var ang kung.

Tên khoa học: Entada phaseoloides Merr., E. sandess Benth.

Thuộc họ: Đậu (danh pháp khoa học: Fabaceae)

Nhận dạng cây Bàm bàm

Cây Bàm bàm là một loại dây leo, sờ vào thấy cứng. Lá kép hai lần lông chim. Cuống chính có chiều rộng từ 2 – 3cm, chiều dài từ 4 – 6cm. Hoa xuất hiện với màu trắng nhạt. Chúng mọc thành bông. Ở kẽ lá xuất hiện một ít hoa, có chiều dài từ 15 – 20cm.

Quả Bàm bàm xuất hiện với chiều rộng từ 5 – 7cm, giữa các hạt hơi hẹp lại, chiều dài từ 45 – 60cm, đôi khi lên đến 1m. Hạt dày, nhẵn, đường kính từ 4 – 5cm, có màu nâu, vỏ dày và cứng như sừng.

Phân bố

Cây Bàm bàm phân bố từ Nam Trung Quốc những nước Đông Dương cho đến Ôxtrâylia, Niu Ghinê. Ở Việt Nam, cây mọc hoang dại, loại cây này mọc hoang dại ở các rừng thứ sinh, ở ven suối và ven rừng.

Bộ phận dùng

Phần vỏ, hạt và lá Bàm bàm được sử dụng để làm thuốc. Vỏ và hạt thường sấy khô hoặc dùng tươi, lá thường dùng tươi.

Tính vị

Dây Bàm bàm có tính bình, có  vị hơi chát và đắng.

Hạt có tính bình, vị ngọt và se, có độc.

Thu hái và chế biến

Dây Bàm bàm được thu hái quanh năm. Sau khi thu hái, mang dược liệu rửa sạch, thái lát. Sau đó đồ rồi phơi khô dược liệu để dùng dần.

Hạt Bàm bàm được thu hái vào mùa xuân, mùa đông. Sau khi thu hái, lột bỏ phần vỏ của dược liệu, rang lên hoặc hấp, tán bột hoặc phơi khô.

Bảo quản

Mang cây Bàm bàm bảo quản ở những nơi thông thoáng, khô ráo, tránh ẩm mốc.

Chỉ định

• Điều trị cho phụ nữ có kinh nguyệt không đều, đau bụng dưới, đau ngang thắt lưng, đau bụng máu
• Chữa sài giật, nóng sốt ở trẻ em
• Điều trị sản hậu nuốt hơi tức ngực.

Thành phần hóa học của cây Bàm bàm

Trong cây Bàm bàm chứa một thứ có tên gọi là saponin. Thành phần hóa học này có nhiều nhất trong hạt, trong vỏ, có ít hơi ở trong gỗ. Đối với lá tươi hầu như không có saponin hoặc có rất ít nên rất khó để có thể phát hiện.

Ngoài saponin, trong hạt còn chứa nhiều thành phần hóa học khác. Trong đó có một chất dầu béo màu vàng không vị và một ancaloit. Chất ancaloit được xác định là một chất độc mạnh đầu tiên có khả năng gây liệt chi dưới, sau đó làm chết động vật thí nghiệm với liều 250ml/kg thể trọng.

Cây Bàm bàm có tác dụng gì?

Hạt Bàm bàm có tác dụng giảm đau, chống co giật, lợi tiểu.

Dây Bàm bàm có tác dụng hoạt huyết. trừ phong thấp.

Liều dùng và cách sử dụng cây Bàm bàm

Cách sử dụng

• Dùng trong: Nấu lấy nước, tán thành bột mịn trộn với cao hoặc uống cùng với nước nóng.
• Dùng ngoài: Giã nát đắp ngoài hoặc nấu nước ngâm rửa.

Liều dùng

• Dùng trong: Sử dụng từ 5 – 15 gram/ngày.
• Dùng ngoài: Liều dùng tùy chỉnh.

Những bài thuốc điều trị bệnh từ cây Bàm bàm

Cây Bàm bàm được ứng dụng trong nhiều bài thuốc chữa bệnh sau:

Bài thuốc chữa sài giật, nóng sốt ở trẻ em bằng ruột trái Bàm bàm

Nguyên liệu:

• 100 gram ruột trái Bàm bàm đã đốt cháy đen
• 100 gram rễ lài dưa sao vàng với rượu.

Cách thực hiện:

• Mang ruột trái Bàm bàm đã đốt cháy đen và rễ lài dưa sao vàng với rượu hiệp chung tán nhỏ trộn đều
• Cho thuốc bột vào bình thủy tinh, đậy kín nắp và bảo quản ở nơi khô ráo
• Mỗi lần lấy từ 1 – 2 muỗng cà phê uống cùng với nước nóng. Uống hai lần mỗi ngày cho đến khi bệnh tình thuyên giảm.

Bài thuốc điều trị ghẻ lở từ vỏ Bàm bàm

Nguyên liệu:

• Vỏ Bàm bàm.

Cách thực hiện:

• Mang vỏ Bàm bàm giã nát và ngâm nước
• Sử dụng nước vỏ Bàm bàm để ngâm và tắm ghẻ
• Sử dụng bã vỏ xát lên người vào những khu vực có ghẻ.

Bài thuốc từ lá cây Bàm bàm điều trị sản hậu nuốt hơi tức ngực

Nguyên liệu:

• 50 gram lá Bàm bàm tươi
• Lá chanh
• Lá găng trâu.

Cách thực hiện:

• Mang lá Bàm bàm tươi, lá găng trâu và lá chanh rửa sạch
• Cho tất cả v thuốc vào cối và tiến hành giã nhỏ
• Dùng thuốc xác lên cơ thể của trẻ em như kiểu đánh gió.

Bài thuốc từ dược liệu Bàm bàm điều trị cho phụ nữ có kinh nguyệt không đều, đau bụng dưới, đau ngang thắt lưng, đau bụng máu

Nguyên liệu:

• 300 gram trái Bàm bàm nam đã rang vàng và tán nhỏ
• 500 gram thuốc cứu
• 1kg cỏ mực
• 1kg lá quao
• 1kg cây cứt quạ nhỏ lá
• 5 chỉ gừng lùi
• 100 gram vỏ quýt
• 1kg ké đầu ngựa.

Cách thực hiện:

• Ngoài trừ bột trái bàm bàm, mang tất cả vị thuốc còn lại cho vào  nồi, sau đó đổ nước vào đun sôi châm nước thêm 3 lần
• Lượt bỏ xài nấu sền sện để tạo thành cao
• Thêm vào nồi thuốc bột trái Bàm bàm, sử dụng muỗng khuấy đều, tắt bếp
• Bảo quản trong bình thủy tinh để dùng dần
• Mỗi lần lấy từ một đến ba muỗng cà phê thuốc để uống. Uống thuốc mỗi ngày hai lần khi bụng đói.

Ngoài ra ở một số khu vực, người ta còn sử dụng hạt Bàm bàm để đặt lên vị trí có vết rắn cắn.

Kiêng kỵ

• Phụ nữ đang mang thai không sử dụng cây Bàm bàm.

Bài viết là thông tin cơ bản về thành phần hóa học, tác dụng dược lý, tính vị, kiêng kỵ và những bài thuốc điều trị bệnh từ cây Bàm bàm. Tuy nhiên để đảm bảo an toàn và hiệu quả, người bệnh nên sử dụng loại dược liệu này theo hướng dẫn của thầy thuốc hoặc những người có chuyên môn.