Bệnh bạch sản

Bệnh bạch sản là một trong những bệnh lý răng miệng có khả năng biến chứng nguy hiểm. Đối tượng mắc bệnh chủ yếu trong độ tuổi từ 50-70 tuổi và đặc biệt là người có thói quen hút thuốc, uống rượu bia. Các trường hợp chủ quan, không chăm sóc tốt làm tăng nguy cơ biến chứng bệnh bạch sản dẫn đến nhiều hệ lụy cho sức khỏe.

Bệnh bạch sản (Leukoplakia) là bệnh lý xảy ra ở niêm mạc miệng, tổn thương hình thành từng đốm hoặc mảng trắng có thể quan sát bằng mắt thường. Tổn thương có thể xảy ra trên niêm mạc lưỡi, vách lót niêm mạc miệng. Đa số các trường hợp bạch sản không cần điều trị có thể tự biến mất.

Tuy nhiên, cũng có nhiều bệnh nhân chủ quan không chăm sóc, vệ sinh khiến tổn thương viêm nhiễm biến chứng. Bạn nên theo dõi các biểu hiện bất thường, tốt nhất nên chủ động đến gặp bác sĩ để được khám, điều trị bảo vệ an toàn sức khỏe, phòng ngừa tái phát.

Bệnh bạch sản được phân thành các loại chính:

• Bệnh bạch sản đồng nhất: Các tổn thương xuất hiện từng mảng màu trắng, bề mặt nhẵn, có gờ, hơi nhăn, hoặc đồng nhất trong suốt.
• Bệnh bạch sản không đồng nhất: Xuất hiện tổn thương dạng mảng với hình dạng bất thường. Màu sắc mảng tổn thương trắng, đỏ, bề mặt phẳng, đôi khi sần sùi, kèm theo vết loét.
• Bệnh bạch sản dạng lông: Mảng trắng mờ, xuất hiện với hình dạng như một đường lằn hai bên lưỡi, đôi khi là nếp gấp hoặc mảng nấm trắng.

Bệnh bạch sản cho đến nay vẫn chưa xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh. Theo đó các nhà nghiên cứu cho biết, tỷ lệ bệnh nhân xảy ra bạch sản thường có thói quen uống bia rượu, hút thuốc lá thường xuyên. Chất độc có trong khói thuốc, chất kích thích từ bia rượu là tác nhân gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, trong đó có tình trạng bạch sản.

Người bệnh nhận thấy các triệu chứng xuất hiện và thuyên giảm sau vài ngày. Tuy nhiên một số trường hợp tiếp tục lạm dụng các sản phẩm bất lợi cho sức khỏe, tổn thương có khả năng tái đi tái lại hoặc biến chứng xấu. Ngoài yếu tố gây bệnh chính là thói quen hút thuốc lá, uống rượu bia, bạch sản có thể xuất hiện do các yếu tố nguy cơ như:

• Chấn thương té ngã, tác động vật lý tại vùng má khiến niêm mạc bên trong bị tổn thương.
• Cắn, nhai phải niêm mạc má, lưỡi dẫn đến các vết bạch sản hình thành trong miệng.
• Liên quan đến tình trạng răng không đều, sử dụng răng giả, lắp răng không đúng kỹ thuật làm tổn thương niêm mạc.
• Một số bệnh nhân bạch sản do viêm niêm mạc trước đó, trường hợp này các vết loét có thể xuất hiện song song khiến bệnh nhân đau rát khó chịu khi ăn uống.
• Trường hợp bạch sản dạng lông khởi phát liên quan đến suy giảm hệ miễn dịch, gặp ở bệnh nhân đang dùng thuốc, điều trị bệnh hoặc người mắc HIV. Virus Epstein Barr là nguyên nhân chính gây bệnh, chúng tồn tại vĩnh viễn, tăng rủi ro tái phát triệu chứng bệnh bất kỳ lúc nào.

Triệu chứng

Triệu chứng nhận biết bạch sản ở mỗi người sẽ khác nhau tùy vào nguyên nhân và mức độ tổn thương niêm mạc. Các mảng bạch sản hình thành có thể quan sát dễ dàng bằng mắt thường. Bạn nên thận trọng khi nhận thấy khoang miệng có các biểu hiện như:

• Vết loét xuất hiện trên niêm mạc lưỡi, má, hoặc ngay trên nướu răng. Chúng xuất hiện trong vòng vài ngày đến vài tuần sau đó tự biến mất mà không gây ra quá nhiều đau đớn.
• Màu sắc vết loét trắng hoặc đôi khi xám trắng khó rửa sạch, một số trường hợp mảng trắng sưng, cứng.
• Trường hợp bạch sản lông trên bề mặt vết loét có lông, người bệnh kèm theo nhiều biểu hiện suy giảm hệ miễn dịch. Vết loét trắng mờ, cần thận trọng để tránh nhầm lẫn bệnh với trường hợp nấm miệng ở bệnh nhân nhiễm HIV.

Ngoài các triệu chứng thực thể thông qua tổn thương niêm mạc khoang miệng, bệnh nhân còn kèm theo những dấu hiệu khác tương ứng với bệnh lý đang mắc phải. Trường hợp phát hiện mảng bạch sản chuyển sang đỏ, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo ung thư, người bệnh cần đến gặp bác sĩ ngay.

Bạch sản là bệnh lý xảy ra phổ biến ở niêm mạc miệng, hình thành do thói quen lạm dụng rượu bia, thuốc lá,... hoặc liên quan đến yếu tố miễn dịch. Một số trường hợp nữ giới nhận thấy khu vực âm hộ, bộ phận sinh dục có xuất hiện các mảng bạch sản.

Chẩn đoán

Khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường ở niêm mạc miệng bạn nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và khắc phục. Bác sĩ sẽ dựa trên triệu chứng, kết hợp các xét nghiệm cần thiết để kết luận bệnh lý người bệnh gặp phải và đưa ra hướng giải quyết phù hợp.

Các xét nghiệm phân biệt cũng được tiến hành nhằm xác định tổn thương niêm mạc có phải do bạch sản hay bệnh lý khác gây ra. Đặc biệt là nhận diện bạch sản phân biệt nấm miệng để có hướng xử lý phù hợp. Trường hợp người bệnh bị nấm miệng thường có tổn thương nhỏ hơn bệnh bạch sản tuy nhiên vết thương rất dễ chảy máu.

Trường hợp tổn thương tiếp diễn 2-4 tuần sau khi khám không khỏi, bác sĩ sẽ lấy mẫu sinh thiết để loại bỏ các nghi vấn và xác định bệnh lý cho người bệnh. Bởi, nhiều khả năng các mảng trắng trên niêm mạc biến chứng thành ung thư. Kết quả sau sinh thiết cho thấy có sự tồn tại của tế bào ung thư, bác sĩ sẽ chỉ định biện pháp can thiệp điều trị sớm nhất.

Theo đánh giá của chuyên gia, bệnh bạch sản có thể thuyên giảm sau vài tuần mà không để lại dấu vết gì. Bệnh không nguy hiểm nếu người bệnh biết cách chăm sóc, bảo vệ niêm mạc trước các tác nhân gây hại khác. Việc chủ động loại bỏ các thói quen xấu, điều chỉnh chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp bệnh nhân khắc phục bạch sản trong thời gian ngắn.

Tuy nhiên, có không ít người chủ quan, tiếp tục sử dụng rượu bia, thuốc lá trong thời gian phát hiện bạch sản khiến các vết thương bị nhiễm trùng, viêm loét nghiêm trọng. Không chỉ ảnh hưởng đến quá trình ăn uống, tổn thương niêm mạc nặng hơn có khả năng biến chứng thành ung thư miệng và nhiều rủi ro khác.

Chính vì thế, bệnh nhân được khuyên nên chủ động đến gặp bác sĩ, đồng thời điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt phù hợp hơn để tăng cường hiệu quả đẩy lùi bạch sản. Mặc dù các tổn thương ban đầu không đau đớn, thế nhưng nếu chúng kéo dài, viêm nhiễm có thể khiến bạn gặp nhiều khó khăn khi ăn uống, sinh hoạt.

Bệnh bạch sản như đã nói có thể thuyên giảm sau một thời gian mà không cần can thiệp điều trị. Bệnh gây các tổn thương niêm mạc nông, ít gây đau đớn như một số vấn đề khác. Mục đích của việc điều trị bạch sản nhằm ngăn ngừa rủi ro bệnh phát triển thành ung thư.

Tùy từng trường hợp, mức độ bạch sản ở mỗi người, bác sĩ sẽ đưa ra phương án can thiệp phù hợp. Mặc dù nhiều bệnh nhân thành công trong việc điều trị bệnh tuy nhiên khả năng tái phát bạch sản cao, do đó bạn cần kết hợp phòng ngừa để tăng hiệu quả điều trị.

Các phương án bao gồm:

Điều chỉnh thói quen sinh hoạt:

• Ngưng sử dụng rượu bia, đồ uống chứa cồn, chất kích thích.
• Loại bỏ thói quen hút thuốc lá để giúp bạch sản sớm biến mất, đồng thời bảo vệ sức khỏe tổng thể.
• Loại bỏ các nguồn gây kích ứng khiến bạch sản tiến triển kéo dài.
• Lựa chọn thức ăn phù hợp, ưu tiên trái cây, hoa quả, rau củ, hạn chế đồ cay nóng, mỡ dầu,...

Sử dụng thuốc hoặc các chất bổ sung:

• Dùng Retinoid dạng uống giúp giảm tổn thương niêm mạc từ bên trong. Thận trọng tác dụng phụ, nên tuân thủ theo phác đồ của bác sĩ. Ngoài ra, người bệnh sau điều trị Retinoid hiệu quả vẫn có rủi ro tái phát bạch sản.
• Bổ sung vitamin A, beta-carotene dạng uống góp phần đẩy lùi triệu chứng bạch sản hiệu quả hơn. Tuy nhiên các chất bổ sung sau khi ngưng dùng, bạch sản vẫn có khả năng bùng phát. Hãy kết hợp chăm sóc, phòng ngừa chứng bệnh này.
• Cung cấp Isotretinoin trong thời gian điều trị bạch sản dựa trên các chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Đây là giải pháp điều trị đồng thời cũng là yếu tố góp phần phòng tránh ung thư.
• Thoa thuốc kháng virus trên mảng bám giúp loại bỏ chúng nhanh chóng, một số trường hợp sử dụng thuốc mỡ có hoạt chất acid retinoc.
• Áp dụng các biện pháp điều trị các vấn đề răng miệng khác ở người niềng răng, hô răng, sử dụng răng giả, miếng trám răng,...

Điều trị bạch sản bằng phương pháp ngoại khoa:

Bệnh bạch sản có thể cải thiện mà không cần can thiệp điều trị. Tuy nhiên có một số trường hợp nặng, tổn thương xảy ra viêm nhiễm hoặc lan rộng bắt buộc bác sĩ phải chỉ định các phương án chuyên sâu hơn. Một số giải pháp ngoại khoa như:

• Phẫu thuật: Mục đích thực hiện giúp nhanh chóng loại bỏ tổn thương. Phương pháp can thiệp chuyên sâu tuy nhiên vẫn không hoàn toàn loại bỏ được nguy cơ bệnh tái phát hoặc tiến triển ung thư. Theo ghi nhận có khoảng 3% đến 12% trường hợp bệnh nhân sau phẫu thuật bạch sản chuyển biến thành ung thư.
• Laser: Bên cạnh phẫu thuật, bác sĩ có thể chỉ định liệu pháp chiếu laser loại bỏ tổn thương niêm mạc miệng.
• Quang động: Liệu pháp được ứng dụng trong điều trị bạch sản, thông qua một loại thuốc chữa ung thư kết hợp ánh sáng.
• Áp lạnh: Dùng nhiệt độ thấp, đông lạnh loại bỏ tổn thương niêm mạc.

Ngoài ra, người bệnh có thể được chỉ định đốt điện để khắc phục tổn thương. Mảng bám niêm mạc được loại bỏ nhanh chóng, tuy nhiên thủ thuật ngoại khoa cũng tiềm ẩn rủi ro. Chính vì thế bạn nên đến bệnh viên uy tín để thực hiện, đồng thời trao đổi kỹ về các ưu và nhược điểm trước khi thực hiện bất kỳ phương pháp điều trị nào.

Bệnh bạch sản có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào, trong đó phổ biến nhất là người thường xuyên hút thuốc, uống rượu. Mặc dù không nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng, thế nhưng bạch sản có thể kéo dài, tái phát liên tục gây ảnh hưởng đời sống và sức khỏe. Chính vì thế bạn đọc nên chủ động phòng tránh bệnh lý này:

• Không hút thuốc lá, uống rượu bia hoặc đồ uống chứa cồn, chất kích thích để bảo vệ sức khỏe tổng thể, phòng ngừa bệnh bạch sản.
• Bổ sung cho cơ thể các thực phẩm có lợi, không lạm dụng đồ ăn cay, nóng, dầu mỡ. Ăn nhiều hoa quả tươi, thức ăn chế biến đơn giản.
• Vệ sinh răng miệng sạch sẽ, rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Bảo vệ sức khỏe răng miệng, khám nha khoa định kỳ, làm sạch cao răng và điều trị các bệnh răng miệng đúng cách.
• Trường hợp mắc bệnh nha khoa nên tuân thủ điều trị, không dùng thuốc uống, thuốc bôi bừa bãi để tránh ảnh hưởng niêm mạc miệng.

1. Bệnh bạch sản tôi gặp phải do nguyên nhân nào gây ra?

2. Tôi cần thực hiện xét nghiệm chẩn đoán nào?

3. Thuốc điều trị bạch sản có cần thiết không?

4. Trường hợp tôi không dùng thuốc điều trị bạch sản sẽ như thế nào?

5. Tôi cần làm gì trong thời gian điều trị để bạch sản được kiểm soát tốt nhất?

6. Tôi cần làm gì để bảo vệ người thân khỏi bệnh bạch sản?

7. Tỷ lệ bạch sản chuyển biến thành ung thư là bao nhiêu phần trăm?

Bệnh bạch sản không quá nguy hiểm, có thể thuyên giảm và biến mất sau một thời gian. Bệnh không lây nhiễm từ người này sang người khác, tuy nhiên có thể lan rộng và tái phát nhiều lần. Bạn đọc nên chủ động phòng tránh, đặc biệt là ngăn ngừa rủi ro bạch sản biến chứng gây ung thư đe dọa sức khỏe và tính mạng.